รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? -หากในชุมชนไม่มีกลุ่มสนับสนุนที่เป็นรูปธรรมให้ความช่วยเหลือในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ก่อนมารดาจะกลับบ้าน ควร
- อภิปรายกับครอบครัวถึงสิ่งที่ช่วยสนับสนุนในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยหากเป็นไปได้ ควรพูดกับสมาชิกในครอบครัวว่าจะช่วยอะไรได้บ้างเมื่อมารดากลับบ้าน
- ได้รับชื่อของบุคลากรทางการแพทย์ของโรงพยาบาลหรือคลินิกนมแม่ที่มารดาจะขอคำปรึกษาได้ และควรมีการนัดมารดาและทารกกลับมาในสัปดาห์เพื่อติดตามและสังเกตการให้นมบุตร และควรมีคลินิกที่พร้อมเปิดให้มารดามาปรึกษาได้ตลอดเวลาหากพบปัญหาหรือความยากลำบากในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
- ในการนัดตรวจหลังคลอดที่หกสัปดาห์ มารดาควรนำทารกมาด้วยเพื่อทารกจะได้รับการประเมินสุขภาพและได้รับการติดตามด้วย
- ย้ำเตือนมารดาถึงประเด็นสำคัญในการให้ลูกกินนมแม่
- การจดบันทึกหรือพิมพ์เอกสารเพื่อเตือนความทรงจำให้กับมารดาในประเด็นสำคัญต่างๆ อาจจะเป็นประโยชน์ โดยเอกสารนี้ไม่ควรเป็นของบริษัทนมผสม
- ขอเบอร์โทรศัพท์ติดต่อมารดาไว้เพื่อโทรศัพท์สอบถามการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาเป็นอย่างไร เพื่อเป็นข้อมูลให้บุคลากรได้เรียนรู้หลังมารดากลับบ้าน
-บางโรงพยาบาลอาจจะจัดเป็นคลินิกสำหรับให้นมแม่ที่มารดาสามารถมาให้นมแม่ เก็บน้ำนมหรือรับคำปรึกษาอื่นๆ ได้เมื่อมารดามีความยากลำบากในการให้นมลูก
หนังสืออ้างอิง
- WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? -การสนับสนุนมารดาจากแม่สู่แม่ใช้ในชุมชน โดยมารดาที่มีประสบการณ์จะแบ่งบันความรู้และทักษะให้กับคุณแม่คนใหม่ โดยอาจเป็นตัวต่อตัว หรือเป็นกลุ่ม ควรติดต่อมารดาที่มีประสบการณ์และมีจิตอาสาโดยขอเบอร์โทรศัพท์และให้เบอร์ติดต่อนี้กับคุณแม่มือใหม่ในกรณีที่มีความต้องการจะขอคำปรึกษา
-การจัดตั้งกลุ่มสนับสนุนมารดาจากแม่สู่แม่ อาจจะเริ่มต้นจากกลุ่มมารดาที่มีจิตอาสาเพียงไม่กี่คนก่อนหรืออาจจะร่วมกับบุคลากรทางการแพทย์ในชุมชนก็ได้ โดยเมื่อเริ่มทำกลุ่มไปแล้ว มารดาอาสาสมัครจะมีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และอาจจัดกลุ่มมารดาที่มีการติดเชื้อเอชไอวีเพื่อช่วยเหลือซึ่งกันและกันร่วมด้วยก็ได้
-การช่วยเหลือโดยมารดาที่มีจิตอาสาจะง่ายที่จะติดต่อและไม่เสียค่าใช้จ่าย ซึ่งมารดาที่มีประสบการณ์จะพร้อมที่จะให้ความช่วยเหลือคุณแม่มือใหม่ที่มีความยากลำบากในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ตลอดเวลา
-ในกลุ่มการสนับสนุนมารดาจากแม่สู่แม่
- สร้างความพร้อมของความช่วยเหลือในชุมชน
- ส่งเสริมและสนับสนุนการสร้างวัฒนธรรมการช่วยเหลือเกื้อกูลกันจากญาติ เพื่อน และเพื่อนบ้าน
- ทำให้กิจกรรมการให้นมและดูแลลูกเป็นกิจกรรมปกติมากกว่าเป็นปัญหาที่ต้องแก้โดยบุคลากรทางการแพทย์
- กิจกรรมกลุ่มที่ทำให้เกิดการช่วยเหลือและการสนับสนุนโดยมารดาที่มีประสบการณ์
- มารดาจะรู้สึกมั่นใจและมีความเชื่อมั่นในตนเองมากขึ้น
- มารดาที่ตั้งครรภ์หรือมารดาที่มีประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สามารถเข้าร่วมกลุ่มได้
- มารดาสามารถให้ความช่วยเหลือกันนอกเวลาการจัดกิจกรรมกลุ่มซึ่งจะช่วยสร้างความเป็นเพื่อนกันให้มากขึ้นได้ในชุมชน
-บางกลุ่มของกลุ่มสนับสนุนมารดาจากแม่สู่แม่อาจเป็นเครือข่ายร่วมกับชุมชนอื่นในระดับเขต หรือเครือข่ายในระดับประเทศ ซึ่งอาจมีส่งสนับสนุนเรื่องการจัดอบรม เอกสารหรือการบริการอื่นๆ และอาจทำงานร่วมกับบุคลากรทางการแพทย์ในโรงพยาบาล โดยมารดาที่มีประสบการณ์อาจจะได้รับการเชิญจากบุคลากรทางการแพทย์ในการไปเยี่ยมหอผู้ป่วยหลังคลอดหรือคลินิกฝากครรภ์เพื่อแบ่งปันประสบการณ์ แนะนำตนเอง และสร้างความคุ้นเคยกับคุณแม่คนใหม่ด้วย
หนังสืออ้างอิง
- WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
บุคลากรทางการแพทย์ในชุมชนและการให้บริการปฐมภูมิ
-เมื่อใดก็ตามที่บุคลากรทางการแพทย์ได้พบกับมารดาและทารก ควรให้ความช่วยเหลือและสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และการดูแลทารก โดยหากไม่สามารถจัดการได้เอง อาจส่งต่อให้ผู้ช่วยเหลือในชุมชนหรือผู้เชี่ยวชาญช่วยดูแลต่อได้
-บุคลากรทางการแพทย์ในชุมชนจะใกล้ชิดกับมารดาและครอบครัวมากกว่าบุคลากรทางการแพทย์ที่โรงพยาบาล และอาจมีเวลาที่จะให้การดูแลมารดาและครอบครัวมากกว่า จึงควรมีการอบรมและสนับสนุนให้บุคลากรทางการแพทย์ในชุมชนได้มีความรู้ ทักษะในการช่วยเหลือการให้นมบุตรและการดูแลทารกด้วย
-ศูนย์สุขภาพชุมชนอาจจะตั้ง ?คลินิกนมแม่? สำหรับช่วยให้มารดาสามารถเข้าถึงการบริการง่ายกว่าการรอนัดขอโรงพยาบาล โดยจะจัดรวมกลุ่มมารดาเพื่อแบ่งเป็นประสบการณ์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในลักษณะ ?กลุ่มนมแม่? หรือ ?อาสาสมัครนมแม่? เพื่อช่วยการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในชุมชน
-บุคลากรทางการแพทย์อาจจะร่วมกับชุมชนก่อตั้ง ?ชุมชนนมแม่? ซึ่งเป็นชุมชนตัวอย่างในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อยหกเดือน โดยหลังจากนั้นจึงมีการเริ่มอาหารเสริม และคงให้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต่อไปจนครบสองปีหรือนานกว่านั้น
หนังสืออ้างอิง
- WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
ครอบครัวและเพื่อน
-โดยทั่วไป ครอบครัวและเพื่อนเป็นส่วนสำคัญในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อย่างไรก็ตาม การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อยหกเดือนที่ปฏิบัติไม่ได้ก็มักถูกรบกวนจากการให้อาหารเสริมอื่นๆ จากคนใกล้ชิดเหล่านี้เช่นกัน
-มารดาที่ใช้อาหารอื่นทดแทนนมแม่ก็จำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนจากครอบครัวและเพื่อนด้วย เช่นในมารดาที่ติดเชื้อเอชไอวีจำเป็นต้องได้รับอาหารอื่นทดแทนนมแม่หรือในกรณีที่เลือกที่จะให้นมแม่อย่างเดียวต้องไม่ควรได้รับการให้อาหารอื่นผสมสลับกับนมแม่ เพราะจะเพิ่มโอกาสการติดเชื้อจากมารดาสู่ทารก
หนังสืออ้างอิง
1. WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. 2009
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ?-เมื่อมารดาต้องการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่หลังจากกลับบ้าน มารดาอาจจะต้องการการสนับสนุนจากสมาชิกในครอบครัว เพื่อน หรือบุคลากรทางการแพทย์ที่จะช่วยสร้างความมั่นใจขณะมารดาเรียนรู้ในการดูแลทารก โดยมารดาอาจต้องการความช่วยเหลือ หาก
- มีภาระงานในการดูแลลูกอีกคนหรือสมาชิกอื่นในครอบครัว
- เป็นคุณแม่มือใหม่
- ให้นมลูกด้วยความยากลำบาก
- จำเป็นต้องทำงานนอกบ้านและต้องแยกลูกไว้ที่บ้าน
- ต้องแยกจากทารกโดยติดต่อได้เฉพาะผู้ดูแลทารก
- ได้รับข้อมูลที่สับสนหรือขัดแย้งกันจากหลายๆ คน
- มารดาหรือทารกมีปัญหาเรื่องสุขภาพ
–บางครั้งมารดาอาจจะคิดว่าต้องทำทุกๆ อย่างได้ด้วยตนเอง โดยการขอความช่วยเหลืออาจแสดงว่าเป็นมารดาที่ไม่พร้อมหรือไม่สามารถบริหารจัดการได้ แต่ในความเป็นจริง เมื่อเราเรียนรู้ในเรื่องใหม่ๆ อาจจำเป็นต้องใช้เวลา และบางครั้งอาจจะต้องขอความช่วยเหลือจากคนอื่น ซึ่งในการเรียนรู้เกี่ยวกับการเป็นแม่ก็เช่นกัน มารดาควรต้องเรียนรู้ว่ามีสิ่งสนับสนุนหรือช่วยเหลือใดๆ หากมารดามีความจำเป็นหรือต้องการเมื่อมีปัญหาหรืออุปสรรคในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
-การติดตามมารดาที่ใช้อาหารอื่นทดแทนนมแม่ก็มีความสำคัญ เพราะต้องมั่นใจว่า มารดาเลือกวิธีการให้อาหารที่เหมาะสมแล้ว เพราะมารดาอาจต้องการความช่วยเหลือหากต้องการเปลี่ยนชนิดของอาหารทดแทนนมแม่
-การพูดคุยกับมารดาตั้งแต่ในระยะฝากครรภ์ว่ามีสิ่งสนับสนุนใดบ้างในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จะช่วยให้มารดามีความมั่นใจในการตัดสินใจเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
หนังสืออ้างอิง
- WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)