รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                ปัจจุบันประชากรในกลุ่มประเทศอาเซียนมีการเคลื่อนย้ายแรงงานเข้ามาในประเทศไทยมากขึ้น โดยเฉพาะแรงงานจากประเทศเมียนมา การที่ประชากรในกลุ่มประเทศอาเซียนย้ายถิ่นที่อยู่อพยพมาอยู่ในประเทศไทยมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงการดำรงชีวิตประจำวัน อาหารการกิน การดูแลสุขภาพ รวมทั้งผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีการศึกษาในกลุ่มมารดาจีนที่อพยพไปอยู่แคนาดาเพื่อศึกษาความชุกของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวและปัจจัยที่มีอิทธิพลที่จะทำนายการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวพบว่า ความชุกของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในมารดากลุ่มนี้ต่ำ โดยปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวคือ การอพยพย้ายถิ่นที่อยู่และการได้รับนมผงดัดแปลงสำหรับทารกหลังคลอดขณะพักฟื้นอยู่ที่โรงพยาบาล¹ การอพยพย้ายถิ่นที่อยู่นั้นน่าจะทำให้มารดาต้องมีการปรับตัวและต้องดิ้นรนต่อสภาวะเศรษฐกิจที่แข่งขันสูง มารดาอาจต้องทำงาน ซึ่งการหากมารดาต้องกลับไปทำงานเร็วจะมีผลทำให้อัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวลดลง นอกจากนี้ยังมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องคือ ความเชื่อและวัฒนธรรมดั้งเดิม ซึ่งการปรับเปลี่ยนเพื่อช่วยเหลือการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จากปัจจัยนี้อาจทำได้ลำบาก แต่สำหรับการให้นมผงดัดแปลงสำหรับทารก หากมารดาคลอดในโรงพยาบาลที่มีนโยบายและแนวทางการดำเนินงานของโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูก โอกาสที่จะได้รับนมผงดัดแปลงสำหรับทารกจะน้อย ซึ่งจะเพิ่มโอกาสที่มารดาจะให้ลูกได้กินนมแม่อย่างเดียวเพิ่มขึ้น

เอกสารอ้างอิง

1. Dennis CL, Brown HK, Chung-Lee L, et al. Prevalence and predictors of exclusive breastfeeding among immigrant and Canadian-born Chinese women. Matern Child Nutr 2019;15:e12687.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                แม้ว่าการให้ลูกกินนมแม่ มารดาจะเป็นผู้เริ่ม แต่การตัดสินใจที่จะให้ลูกกินนมแม่ บิดายังคงมีบทบาทที่สำคัญ เมื่อบุคลากรทางการแพทย์จะทำการส่งเสริมและสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จึงควรมีความเข้าใจถึงมุมมองของพ่อและแม่ว่า มีความคิดเกี่ยวกับการให้ลูกกินนมแม่อย่างไร และมีความแตกต่างกันหรือไม่ในระหว่างมุมมองของพ่อและแม่เกี่ยวกับการตัดสินใจให้ลูกกินนมแม่ มีการศึกษาถึงเรื่องนี้พบว่า หากพิจารณาในเรื่องประโยชน์ของนมแม่ต่อสุขภาพทารกและประโยชน์ของนมแม่ในด้านความประหยัด ความคุ้มค่าและประโยชน์ต่อเศรษฐกิจ มารดาจะมีมุมมองทางด้านนี้ดีกว่าบิดา และมารดายังทราบเกี่ยวกับแหล่งข้อมูลหรือสถานที่ที่สนับสนุนเรื่องการให้ลูกได้กินนมแม่ที่มีอยู่ในชุมชนและติดต่อส่วนบุคคลดีกว่าบิดา ขณะที่บิดามีมุมมองเกี่ยวกับบทบาทในการสนับสนุนนมแม่ว่า “ตนเองมีความสำคัญ แต่ขาดความรู้เกี่ยวกับกระบวนการการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และมักจะไม่ได้เข้าไปร่วมพูดคุยหรือรับคำปรึกษาในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่”1 ดังนั้น หากเราช่วยเพิ่มความรู้ให้กับบิดาและเพิ่มการมีส่วนร่วมในการรับคำปรึกษาเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ บิดาจะได้แสดงบทบาทที่สำคัญในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้อย่างเต็มศักยภาพ

เอกสารอ้างอิง

1. Dayton CJ, Johnson A, Hicks LM, et al. Sex Differences in the Social Ecology of Breastfeeding: A Mixed Methods Analysis of the Breastfeeding Views of Expectant Mothers and Fathers in the Us Exposed to Adversity. J Biosoc Sci 2019;51:374-93.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                ภาวะน้ำตาลต่ำในทารกแรกเกิดมักพบในมารดาที่เป็นเบาหวาน ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนอย่างหนึ่งที่พบบ่อยในทารกหลังคลอดและจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยและรักษาตั้งแต่แรกเริ่ม ในกระบวนการเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อช่วยให้ทารกอบอุ่นและรู้สึกปลอดภัย การใช้พลังงานในร่างกายทารกไม่เพิ่มขึ้น จึงช่วยป้องกันการเกิดภาวะน้ำตาลต่ำ มีการศึกษาการป้องกันภาวะน้ำตาลต่ำในทารกแรกเกิดที่มีมารดาเป็นเบาหวานระหว่างการตั้งครรภ์ที่ควบคุมระดับน้ำตาลโดยการควบคุมอาหารพบว่า การโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อและการเริ่มให้นมแม่เร็วและบ่อยตั้งแต่ระยะแรกเป็นวิธีที่ได้ผลดีและมีความปลอดภัย¹ ซึ่งเมื่อดูแนวทางปฏิบัติในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ บุคลากรทางการแพทย์จะส่งเสริมให้มารดาได้โอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อและเริ่มกินนมแม่เร็วตั้งแต่ระยะแรกอยู่แล้ว หากทราบว่าทารกมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะน้ำตาลต่ำ การกระตุ้นให้ทารกกินนมบ่อยขึ้น ก็สามารถที่จะช่วยป้องกันการเกิดภาวะน้ำตาลต่ำได้แล้ว จึงเป็นวิธีพื้นฐานที่ไม่ต้องพึ่งพายาหรือสารน้ำอื่น ๆ ในการรักษา ปลอดภัย ประหยัดค่าใช้จ่าย และมีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข

เอกสารอ้างอิง

1. Dalsgaard BT, Rodrigo-Domingo M, Kronborg H, Haslund H. Breastfeeding and skin-to-skin contact as non-pharmacological prevention of neonatal hypoglycemia in infants born to women with gestational diabetes; a Danish quasi-experimental study. Sex Reprod Healthc 2019;19:1-8.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                เป็นที่ทราบกันดีว่า ทารกที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลย้ายไปที่หอทารกป่วยวิกฤตจะมีอัตราการเลี้ยงลูด้วยนมแม่อย่างเดียวต่ำ สาเหตุอาจเป็นจากการที่ทารกและมารดาต้องแยกจากกัน ทารกป่วย ทารกได้รับน้ำเกลือหรือยาเพื่อการดูแลรักษา การที่จะช่วยเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกป่วยหรือจำเป็นต้องดูแลที่หอทารกป่วยวิกฤตมีการแนะนำให้ใช้บันไดสิบขึ้นในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกที่ป่วย¹ นอกจากนี้ ยังมีการศึกษาพบว่า การจัดโปรแกรมให้บิดาและมารดาเยี่ยมทารกที่หอทารกป่วยวิกฤตจะช่วยเพิ่มการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เมื่อติดตามการกินนมแม่ของทารกก่อนได้รับการอนุญาตให้กลับบ้านได้² ดังนั้น จะเห็นว่าการปกป้อง ส่งเสริมและสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้น จะต้องอาศัยความร่วมมือในส่วนต่าง ๆ ของสถานพยาบาล และยังมีความจำเป็นต้องมีเครือข่ายช่วยในการดูแลทารกอย่างต่อเนื่องหลังจากทารกได้กลับไปอยู่ที่บ้านแล้ว รวมทั้งการสนับสนุนจากครอบครัวและสังคมที่จะช่วยส่งเสริมในปัจจัยต่าง ๆ ที่เอื้อและเพิ่มโอกาสให้ทารกได้กินนมแม่ยาวนานตามข้อแนะนำขององค์การอนามัยโลก

เอกสารอ้างอิง

1. Spatz DL. Beyond BFHI: The Spatz 10-Step and Breastfeeding Resource Nurse Model to Improve Human Milk and Breastfeeding Outcomes. J Perinat Neonatal Nurs 2018;32:164-74.
2. Cuttini M, Croci I, Toome L, et al. Breastfeeding outcomes in European NICUs: impact of parental visiting policies. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2019;104:F151-F8.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                การคลอดก่อนกำหนด มักเป็นอุปสรรคต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยจะมีผลต่อการเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และระยะเวลาของการกินนมแม่ของทารกแม้ในทารกที่คลอดใกล้ครบกำหนดแล้วก็ตาม¹ อุปสรรคที่พบอาจเกิดจากความการเจริญเติบโตหรือพัฒนาการของทารกที่ยังขาดความพร้อมที่จะสามารถทำการดูดนมแม่จากเต้านมได้ ซึ่งพบปัญหามากน้อยขึ้นอยู่กับอายุครรภ์ที่คลอดก่อนกำหนด นอกจากนี้ ยังอาจเกิดจากภาวะแทรกซ้อนที่เป็นเหตุทำให้ทารกคลอดก่อนกำหนด ได้แก่ โรคแทรกซ้อนในมารดา ความพิการของทารก และการติดเชื้อ ซึ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพทารก ทำให้โอกาสที่ทารกต้องย้ายไปหอทารกป่วยวิกฤตสูง ต้องมีการแยกมารดาและทารก ต้องมีการให้น้ำเกลือและยาในการดูแลรักษาทารก การพัฒนาและสร้างระบบสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกที่ป่วยหรือขาดความพร้อมในการกินนมแม่จึงเป็นหนทางหนึ่งที่จะช่วยเพิ่มโอกาสในทารกเหล่านี้ให้มีโอกาสที่จะได้กินนมแม่เพิ่มขึ้นและยาวนานขึ้น

เอกสารอ้างอิง

1. Crippa BL, Colombo L, Morniroli D, et al. Do a Few Weeks Matter? Late Preterm Infants and Breastfeeding Issues. Nutrients 2019;11.