รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? หลังคลอดเมื่อมารดาได้รับอนุญาตให้กลับบ้าน ควรมีการเตรียมการสำหรับการให้นมแม่ในสัปดาห์แรก แน่นอนมารดาจำเป็นต้องมีการปรับตัวกับสมาชิกคนใหม่ในบ้านที่จะมาพร้อมกับภาระหน้าที่ของมารดาที่จำเป็นต้องให้นมแม่บ่อยวันละ 8-12 ครั้ง ต้องดูแลการขับถ่ายของทารก พร้อมกับปลอบประโลมเมื่อทารกร้องไห้ และมารดาบางคนอาจต้องมีหน้าที่ของภรรยาหรือแม่บ้านในการดูแลบ้าน ทำความสะอาด และการจัดเตรียมอาหารสำหรับสมาชิกในครอบครัว ซึ่งนับเป็นภาระที่มากที่อาจสร้างความเครียดและความวิตกกังวลให้กับมารดา ซึ่งจะส่งผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ มีข้อแนะนำสำหรับการเตรียมการในการให้นมแม่ในสัปดาห์แรกหลังคลอด ดังนี้

? ? ? ? ควรมีการวางแผนการสำหรับการให้นมลูกในสัปดาห์แรก โดยมีการพูดคุยกับสามีและสมาชิกในครอบครัวเพื่อสร้างความเข้าใจว่า จำเป็นต้องมีการแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบบางอย่างให้กับสมาชิกในครอบครัวช่วยจัดการ เช่น

? ? ? ? -การดูแลเรื่องความสะอาด การซักรีดเสื้อผ้า สามีจะเป็นผู้ดูแลหรือจัดจ้างแม่บ้าน หรือจ้างร้านซักรีด

? ? ? ? -การจัดเตรียมอาหาร แนะนำให้ซื้ออาหารสำเร็จรูปหรือกึ่งสำเร็จรูปมาเพื่อลดเวลาในการจัดเตรียม

? ? ? ? -การแจ้งให้ผู้ที่ต้องมาการเยี่ยมทราบว่า จะดีกว่า หากให้มารดาและครอบครัวได้ปรับตัวที่บ้านในสัปดาห์แรกๆ หลังคลอด และหากเป็นไปได้ แนะนำให้ การมาเยี่ยมทารกควรทำช่วงหลังคลอดประมาณ 1 เดือน เมื่อมารดาและครอบครัวปรับตัวกับสมาชิกคนใหม่ได้ดีแล้ว โดยช่วงนี้ อาจสื่อสารกับญาติ หรือเพื่อนสนิทผ่านโซเชียลมีเดีย ได้แก่ เฟสบุ๊คหรือไลน์ ไปก่อนในช่วงที่มารดาไม่เหนื่อยล้าหรืออ่อนเพลียจนเกินไป

? ? ? ? สำหรับมารดา การให้นมลูกแนะนำให้ให้ทุก 2-3 ชั่วโมง และเมื่อทารกหลับ มารดาควรงีบหลับไปด้วย เพื่อให้ได้รับการพักผ่อนที่เพียงพอและไม่เหนื่อยล้าจนเกินไป ควรมีการจัดเตรียมเตียงนอนสำหรับมารดาที่ให้อยู่ใกล้กับทารกตลอด เพื่อให้สังเกตอาการหิวของทารกและให้นมได้สะดวก ควรมีการเตรียมอุปกรณ์สำหรับดูแลการขับถ่ายทารกไว้ใกล้ๆ พร้อมกับมีโทรศัพท์อยู่ในบริเวณที่สะดวกในการติดต่อ หากมารดาต้องการความช่วยเหลือ

? ? ? ? ?หลังจากผ่านไประยะหนึ่ง เมื่อมารดา ทารก และสมาชิกในครอบครัว เริ่มมีการเรียนรู้ซึ่งกันและกัน และปรับตัวช่วยในบทบาทต่างๆ ที่เปลี่ยนไปได้แล้ว ครอบครัวก็จะได้พบกับความสุขในการมีสมาชิกใหม่ คนที่ได้รับการเอาใจใส่ และมีสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้เท่าที่ต้องการ เนื่องจากสัปดาห์แรกหลังคลอดเป็นเสมือนสัปดาห์ทองในการเริ่มต้นที่ดีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Bunik M. Breastfeeding telephone triage and advice. 2^nd The American Academy of Pediatrics 2016.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?มารดาบางคนโดยเฉพาะมารดามือใหม่อาจสงสัยว่า ทารกแรกเกิดต้องมีอาการอย่างไรจึงต้องรีบไปพบแพทย์ อาการที่แนะนำให้รีบไปพบแพทย์โดยฉุกเฉิน ได้แก่

? ? ? ? -ทารกที่กินนมแม่อย่างเดียวไม่ถ่ายอุจจาระเลยตลอดวัน

? ? ? ? -ทารกยังถ่ายเป็นขี้เทา (ลักษณะเป็นสีเขียวเข้ม) เกินวันที่ห้าหลังคลอด

? ? ? ? -ทารกไม่ปัสสาวะเกิน 6 ชั่วโมง

? ? ? ? -ทารกไม่กินนมเลยเกิน 6 ชั่วโมง

? ? ? ? -ทารกปัสสาวะเป็นสีดำ

? ? ? ? -ทารกปัสสาวะเป็นตะกอน

? ? ? ? -สังเกตเห็นกระหม่อมทารกบุ๋มลึกลงไป

? ? ? ?-ทารกซึม ง่วงตลอด นอนไม่ค่อยขยับตัว

? ? ? ?-ทารกกระสับกระส่ายตลอด

? ? ? ?-ทารกกินนมได้ไม่ดี

? ? ? ? -ทารกมีไข้

? ? ? ? -ทารกมีการอ่อนเปลี้ยของกล้ามเนื้อ หรือกล้ามเนื้อเกร็งตัวผิดปกติ

? ? ? ? -ทารกขาดการสนใจที่จะกินนมเฉียบพลัน

? ? ? ? ?-ทารกปลุกไม่ยอมตื่นหรือตื่นยาก

? ? ? ? ?-ทารกไม่ยอมหยุดร้องไห้หรือสงบแม้ว่าจะไกวเปลช่วยกล่อม

? ? ? ? ?-ทารกมีอาการเขียว (สังเกตจากบริเวณรอบปาก) เมื่อร้องไห้

? ? ? ? ? ? ?ฉะนั้น อย่างละเลยอาการเหล่านี้หากมารดาสังเกตเห็น

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ?แผนปฏิบัติการสำหรับผู้ผลิต ผู้ประกอบการและผู้จำหน่ายอาหารทารกและเด็กเล็ก ได้แก่

? ? ? ? ?-สร้างให้เกิดความร่วมมือในการดำเนินการตามหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารทารกและเด็กเล็ก และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องของผู้ผลิต ผู้ประกอบการและผู้จำหน่าย

? ? ? ? ?-กำหนดและติดตามให้ผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการควบคุมมาตรฐานสารอาหารในอาหารทารกและเด็กเล็ก

? ? ? ? แผนปฏิบัติการสำหรับภาคประชาชนและชุมชน ได้แก่

? ? ? ? -จัดลำดับความสำคัญในเรื่อง? ?นมแม่ อาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารกแรกเกิด? ไว้ในลำดับแรกในเรื่องการให้ความร่วมมือในการส่งเสริมให้มารดาสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ รวมทั้งฝึกอบรมพนักงานในสถานประกอบการหรืออาสาสมัครในชุมชนให้มีความรู้และทักษะเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้สูงขึ้น

? ? ? ? –ช่วยเฝ้าระวังการละเมินหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารทารกและเด็กเล็ก และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง เพื่อช่วยให้กลไกการดูแลในเรื่องนี้ของภาครัฐมีประสิทธิภาพและเป็นไปตามกฎระเบียบอย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ?แผนปฏิบัติการสำหรับสถาบันการค้า การลงทุนและการเงินระหว่างประเทศ ที่ควรจัดให้มีได้แก่

? ? ? ? ?-สร้างความตระหนักว่า ?นมแม่เป็นสิ่งจำเป็นพื้นฐานที่สร้างความสมบูรณ์ของร่างกาย ความเฉลียวฉลาด และความมั่นคงทางด้านจิตใจทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ที่จะก่อกำเนิดในบุคคลทุกหมู่เหล่า? ดังนั้น การดำเนินงานหรือปฏิบัติการที่ทำให้เกิดการให้อาหารที่ไม่เหมาะสมสำหรับทารกจะเป็นอุปสรรคต่อการลดปัญหาความยากจน และพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมสู่ความยั่งยืน

? ? ? ?-จัดสรรแหล่งเงินทุน งบประมาณ ผู้เชี่ยวชาญที่จะช่วยสนับสนุนรัฐบาลในการกำหนดนโยบาย การดำเนินงาน การติดตามและประเมินผลในเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็ก รวมทั้งโครงการโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูก

? ? ? ?-เพิ่มการสนับสนุนกรอบการลงทุนในประเทศหรือพื้นที่ที่มีความก้าวหน้าในการดำเนินงานตามแผนกลยุทธ์เรื่องอาหารทารกและเด็กเล็ก

? ? ? ?-ให้การสนับสนุนด้านวิจัยในระบบการดำเนินการแก้ไขปัญหาหรือพัฒนาระบบงานในเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็ก

? ? ? ? -กระตุ้นให้มีการใส่แผนพัฒนาเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไว้ในแผนแก้ไขหรือลดความยากจนและแผนการพัฒนาในด้านสุขภาพของประชากร

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ?แผนปฏิบัติการสำหรับภาครัฐ ที่ควรจัดให้มี ได้แก่

? ? ? ? –การสร้างความเข้มแข็งให้กับหน่วยงานที่มีอำนาจรับผิดชอบเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็ก คณะกรรมการที่เกี่ยวข้อง และองค์กรที่ดูแลในภาพรวมให้มีอิสระในการดำเนินงาน ปราศจากข้อขัดแย้งในเรื่องผลประโยชน์

? ? ? ? -เน้นย้ำความสำคัญของการดำเนินงานโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกในโรงพยาบาล และต้องมีการประเมินการผ่านเกณฑ์ขั้นต่ำตามระบบโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกของสถานพยาบาลทุกสถานพยาบาล รวมทั้งมีการสนับสนุนและความร่วมมือต่างๆ จากในชุมชนและสถานรับเลี้ยงเด็ก

? ? ? ? -การดำเนินงานเรื่องหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารทารกและเด็กเล็ก และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องเป็นเกณฑ์ขั้นต่ำในการปฏิบัติงาน เพื่อช่วยปกป้องมารดาและทารกจากการตลาดที่ไม่เหมาะสมและสร้างความยั่งยืนในการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

? ? ? ?-เร่งการออกกฎหมายที่ช่วยส่งเสริมให้เกิดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนโดยครอบคลุมมารดาที่ทำงานในทุกภาคส่วน โดยเฉพาะมารดาที่ทำงานในระบบจ้างงานที่ไม่ชัดเจน

? ? ? ?-การกำหนดมาตรฐานเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็กให้อยู่ในเกณฑ์กำหนดในการอบรมวิชาชีพทางการแพทย์ พยาบาล และงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อสร้างให้บุคลากรที่ผ่านการอบรมมีสมรรถนะในเรื่องการให้คำปรึกษาเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และอาหารเสริมตามวัยอย่างเหมาะสม

? ? ? ?-การสนับสนุนให้มารดาสามารถเข้าถึงการให้คำปรึกษาเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และอาหารตามวัยจากบุคลากรทางการแพทย์และผู้เกี่ยวข้อง

? ? ? ?-การสร้างระบบที่ยั่งยืนในการติดตามรูปแบบของการให้อาหารทารกและเด็กเล็ก เพื่อการวางแผนในการรณรงค์และปรับปรุงระบบการดำเนินงาน

? ? ? ?-กระตุ้นให้สื่อสารมวลชนช่วยสร้างภาพลักษณ์เชิงบวกของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และสร้างค่านิยม ?ปกติแรกเกิดทารกทุกคนต้องกินนมแม่? และสร้างกิจกรรมให้เกิดการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในสังคมในสัปดาห์นมแม่โลก

? ? ? -การจัดให้มีการตรวจวัดปริมาณการได้รับสารเคมีและสารปนเปื้อนจากสิ่งแวดล้อมโดยเน้นการตรวจติดตามในสตรีตั้งครรภ์และสตรีที่ให้นมบุตร

? ? ? ?-จัดสรรงบประมาณและทรัพยากรในการดำเนินงานในแผนการปฏิบัติการเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็กให้อย่างเพียงพอ

? ? ? ?-การติดตามความก้าวหน้าในการปฏิบัติงานของการดำเนินงานในด้านอาหารทารกและเด็กเล็ก และมีการรายงานผลเป็นระยะๆ รวมทั้งจัดเวทีสร้างแนวคิดในเรื่อง ?สิทธิของเด็กในการที่จะได้รับนมแม่และอาหารตามวัยที่เหมาะสม?

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.