รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?จากปฏิญญาบริสุทธิ์ที่ว่าด้วยอาหารทารกและเด็กนำไปสู่เป้าหมายแผนปฏิบัติการในแต่ละภาคส่วน ดังนี้

? ? ? ? ? ?แผนปฏิบัติการในทุกภาคส่วน

? ? ? ? ? ? -เสริมพลังให้สตรีในเรื่องบทบาทความเป็นแม่ และเสริมพลังให้ผู้ให้บริการในการให้การสนับสนุนข้อมูลและทักษะการปฏิบัติเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แก่มารดา

? ? ? ? ? ? -สนับสนุนให้เกิดค่านิยมที่ชี้ว่า ??ปกติทารกแรกเกิดทุกคนต้องกินนมแม่?

? ? ? ? ? ?-ชี้ให้เห็นความเสี่ยงของการกินนมผสมที่จะมีผลกระทบต่อสุขภาพและพัฒนาการของทารก

? ? ? ? ? ?-สนับสนุนให้เกิดการสร้างสุขภาวะและโภชนาการที่ดีของสตรีในทุกช่วงวัยของชีวิต

? ? ? ? ? ? -ปกป้องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยสนับสนุนให้มารดาไม่ละทิ้งการให้นมแม่ มีการให้อาหารเสริมอย่างเหมาะสม และหลีกเลี่ยงการแจกนมผสม

? ? ? ? ? ?-ดำเนินงานในเรื่องมารดาที่ติดเชื้อเอชไอวีกับการเลือกให้อาหารสำหรับทารก โดยกำหนดกรอบแผนปฏิบัติการ แนวทางการให้คำปรึกษา และการดูแลอาหารทารกสำหรับมารดาที่ติดเชื้อเอชไอวี

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ?ในปี พ.ศ. 2548 องค์การอนามัยโลกและยูนิเซฟได้ประกาศปฏิญญาบริสุทธิ์ที่ว่าด้วยอาหารทารกและเด็กเล็ก (Innocenti Declaration on Infant and Young Child Feeding) ครอบคลุมการปฏิบัติมากกว่าฉบับเดิม ซึ่งการประกาศนี้เป็นนัยว่า การสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต้องมีการควบคุมดูแลเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็กด้วย จาก 15 ปีที่ดำเนินการประกาศปฏิญญาฉบับแรก ได้มีความก้าวหน้าทางด้านการปฏิบัติการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไปได้ระดับหนึ่ง ซึ่งช่วยลดภัยคุกคามต่อสุขภาพและการรอดชีวิตของทารกจากการที่ทารกไม่ได้กินนมแม่หรือกินนมแม่ได้น้อยกว่าระยะเวลาที่เหมาะสม ?การลงทุนเพียงแค่สามารถให้ลูกได้กินนมแม่เพียงอย่างเดียวสามารถช่วยชีวิตเด็กมากกว่า 3500 คนต่อวัน ซึ่งมากกว่าการลงทุนทางด้านการป้องกันสุขภาพด้านอื่นๆ? โดยสิ่งนี้นำไปสู่การคุ้มครองสิทธิของเด็กที่จะได้รับการกินนมแม่อย่างเดียวหกเดือน ตามด้วยอาหารตามวัยที่เหมาะสมพร้อมกับนมแม่จนถึงสองปีหรือนานกว่านั้น

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

สำหรับเป้าหมายของแผนปฏิบัติการในการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในช่วงแรกปี พ.ศ.2533 มี 4 ข้อคือ

? ? ? ? ? ? ? ?1.เจรจาหาความร่วมมือจากผู้ที่อำนาจในการดำเนินงาน พร้อมจัดตั้งคณะกรรมการที่ส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ประกอบด้วยบุคคลจากหลากหลายภาคส่วนทั้งจากภาครัฐ เอกชน และบุคลากรทางการแพทย์

? ? ? ? ? ? ? ?2.สนับสนุนการให้สถานพยาบาลดำเนินการตามหลักบันไดสิบขั้นสู่ความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

? ? ? ? ? ? ? ?3.ยึดการดำเนินการตามหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารทารกและเด็กเล็กและผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง

? ? ? ? ? ? ? ?4.ส่งเสริมให้มีการออกกฎหมายคุ้มครองและปกป้องสิทธิในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แก่สตรีที่ทำงาน

? ? ? ? ? ? ? ? และในปี พ.ศ. 2546 ได้มีการเพิ่มเป้าหมายในแผนปฏิบัติการอีก 5 ข้อ

? ? ? ? ? ? ? ? 5.พัฒนา ติดตามและประเมินผลนโยบายและระบบการดำเนินงานเรื่องอาหารทารกและเด็กเล็กตามบริบทของนโยบายเรื่องอาหาร อนามัยการเจริญพันธุ์ และการแก้ปัญหาเรื่องความยากจนของแต่ละประเทศ

? ? ? ? ? ? ? ? ?6.สนับสนุนให้หน่วยงานที่ดูแลเรื่องสุขภาพและหน่วยงานภาคประชาสังคมช่วยกันปกป้องให้ทารกได้กินนมแม่อย่างเดียวหกเดือน และกินนมแม่ต่อเนื่องจนถึงสองปีหรือนานกว่านั้น โดยช่วยส่งเสริมให้เกิดการสนับสนุนของครอบครัว ชุมชน และสถานประกอบการ และทำให้มารดาสามารถเข้าถึงความช่วยเหลือเหล่านี้ได้

? ? ? ? ? ? ? ? 7.ส่งเสริมการจัดอาหารเสริมตามวัยที่ปลอดภัยและให้ในช่วงเวลาที่เหมาะสม

? ? ? ? ? ? ? ? 8.จัดทำแนวทางในการให้อาหารทารกและเด็กเล็กในกรณีที่มีความเจ็บป่วยหรือยากลำบากในการให้ พร้อมทั้งการให้การสนับสนุนในมารดา ครอบครัว และบุคลากรทางแพทย์ในกรณีเดียวกัน

? ? ? ? ? ? ? ? ?9.พิจารณาการระเบียบหรือตัวชี้วัดอื่นๆ เพื่อใช้ส่งเสริมหรือวัดผลการดำเนินงานของหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารทารกและเด็กเล็กและปัญหาด้านสุขภาพที่สัมพันธ์กัน

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd?ed. Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? การดำเนินการด้านการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ขององค์การอนามัยโลกได้ทำมาอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2524 องค์การอนามัยโลกได้ประกาศสนับสนุนให้มีการใช้หลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารทารกและเด็กเล็กเมื่อปี พ.ศ. 2524 หรือเรียกย่อว่า code และมีประเทศที่นำหลักเกณฑ์นี้ไปใช้กว่าร้อยละ 70 ทั่วโลก¹ โดยวัตถุประสงค์ของการออกหลักเกณฑ์ที่ว่าด้วยการตลาดอาหารของทารกและเด็กเล็กเพื่อป้องกันมารดาและบุคลากรทางการแพทย์จากการตลาดของนมผสม ในปี ค.ศ. 1990 (พ.ศ. 2533) องค์กรอนามัยโลกและองค์กรยูนิเซฟ (UNICEF) ประกาศการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างชัดเจนในปฏิญญาบริสุทธิ์ที่ว่าด้วยการปกป้อง ส่งเสริม และสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ (Innocent ?Declaration on the Protection, Promotion and Support of Breastfeeding) และในปี ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) มีการเริ่มนโยบายการดำเนินงานโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกเพื่อส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้ดียิ่งขึ้น โดยมีรายละเอียดและขั้นตอนในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่หรือยุทธวิธี คือ บันไดสิบขั้นสู่ความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในช่วงแรกมีแนะนำให้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างน้อย 4-6 เดือน² ต่อมาเมื่อมีข้อมูลเกี่ยวกับประโยชน์ของนมแม่เริ่มมากขึ้น โดยมีหลักฐานเชิงประจักษ์ถึงทารกที่ได้รับการเลี้ยงดูด้วยนมแม่จะลดความเสี่ยงในการเกิดโรคของทางเดินอาหาร โรคทางเดินหายใจและหูอักเสบ ผิวหนังอักเสบ³ จึงได้นำไปสู่ให้ข้อแนะนำการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวเพิ่มจาก 4 เดือนเป็น 6 เดือน ซึ่งองค์การอนามัยโลกได้ประกาศข้อแนะนำว่ามารดาควรเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวเป็นเวลา 6 เดือนในวันที่ 18 พฤษภาคม ค.ศ. 2001 (พ.ศ. 2544)²

เอกสารอ้างอิง

1. Salasibew M, Kiani A, Faragher B, Garner P. Awareness and reported violations of the WHO International Code and Pakistan’s national breastfeeding legislation; a descriptive cross-sectional survey. Int Breastfeed J 2008;3:24.
2. Fewtrell MS, Morgan JB, Duggan C, et al. Optimal duration of exclusive breastfeeding: what is the evidence to support current recommendations? Am J Clin Nutr 2007;85:635S-8S.
3. Kramer MS, Chalmers B, Hodnett ED, et al. Promotion of breastfeeding intervention trial (PROBIT): a cluster-randomized trial in the Republic of Belarus. Design, follow-up, and data validation. Adv Exp Med Biol 2000;478:327-45.

?

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? ในปัจจุบัน กระแสเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เริ่มมีเพิ่มขึ้นในสังคมไทย ซึ่งสิ่งที่เกิดเพิ่มขึ้นตามมาคือ การบีบน้ำนมหรือปั๊มนมเก็บแช่ตู้เย็น จริงๆ แล้ว การบีบเก็บน้ำนมหรือการปั๊มนมแล้วเก็บรักษาไว้ในตู้เย็นเป็นส่วนหนึ่งของวิธีที่จะช่วยให้มารดาสามารถคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้หากมารดามีความจำเป็นต้องไปทำงานนอกบ้านโดยไม่สามารถกลับมาให้ลูกกินนมแม่ระหว่างวันได้ ซึ่งเป็นเรื่องที่ดี แต่หากทำกันโดยแข่งขันกันว่า แม่คนหนึ่งบีบเก็บน้ำนมหรือปั๊มนมเก็บได้มากกว่าอีกคนหนึ่งจนกลายเป็นวัฒนธรรมการแข่งขันการเก็บนมแม่ก็เป็นเรื่องที่ไม่ถูกต้อง

??????????????? นมแม่จะดีที่สุดหากให้ลูกได้ดูดนมที่สดใหม่จากเต้า ซึ่งระหว่างที่ลูกดูดนม สายตาของมารดาสื่อประสานใจกับทารก อารมณ์ ความรู้สึก การพูดคุย จะช่วยให้ลูกได้มีพัฒนาการของระบบประสาท สมอง และอารมณ์ไปพร้อมๆ กันอย่างสมดุล ซึ่งช่วยสร้างเด็กที่เก่งและมีความมั่นคงในอารมณ์ที่จะเป็นคนดีและสร้างอนาคตของชาติได้ การเก็บรักษานมในตู้เย็น คุณค่าของน้ำนมแม่จะลดลง ยิ่งเก็บน้ำนมไว้นาน คุณค่าจะยิ่งลดลงมาก อย่างไรก็ตาม น้ำนมแม่ก็ยังมีคุณค่าสูงกว่านมผสม ดังนั้น การวางแผนเก็บตุนน้ำนมควรทำให้เหมาะสมกับสภาวะของมารดาที่จำเป็นแยกจากทารกเท่าที่จำเป็นต้องใช้ และผู้ที่ทำหน้าที่ให้นมแม่ที่ได้จากการเก็บและละลายมาใช้ ควรมีใส่ใจ ใส่ความรักลงไป ขณะที่ให้นมทารกให้คล้ายคลึงกับการให้นมลูกของมารดา และอย่าลืมว่า ?ที่เก็บน้ำนมแม่ที่ดีที่สุดคือเต้านมของแม่ ที่ที่เก็บได้นานเท่านาน คงคุณค่า ไม่มีวันบูดหรือเสีย และพร้อมใช้ตลอดเวลา?