รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

               ทารกมีความผิดปกติของช่องปาก ได้แก่ ทารกที่มีปากแหว่งเพดานโหว่มีผลต่อการเข้าเต้าและการดูดนมของทารก โดยในการดูดนมของทารกต้องมีการสร้างแรงดูดภายในช่องปากของทารก ทารกที่มีปากแหว่งเพดานโหว่จะมีปัญหาในการสร้างแรงดูดภายในช่องปากทารก ทารกที่มีปากแหว่งอย่างเดียวจะสร้างแรงดูดได้มากกว่าทารกที่มีปากแหว่งร่วมกับเพดานโหว่ ทารกที่มีเพดาโหว่มักจะมีปัญหาเรื่องการดูดนมเนื่องจากจะไม่สามารถสร้างแรงดูดที่เพียงพอขณะที่ดูดนมได้¹ ทารกเหล่านี้จะมีปัญหาเรื่องเหนื่อย ใช้เวลาดูดนมนาน เจริญเติบโตช้าและขาดสารอาหาร² และมีการเสริมนมผงดัดแปลงสำหรับทารก³  นอกจากนี้ทารกที่มีกล้ามเนื้อที่อ่อนแรง เช่น ทารกกลุ่มอาการดาวน์ (Down syndrome) จะพบปัญหาในการสร้างแรงในการดูดนมเช่นกัน จึงต้องการการดูแลเอาใจใส่และให้คำปรึกษาจากทีมสหสาขา เพื่อเพิ่มโอกาสที่ทารกจะได้รับประโยชน์จากการกินนมแม่^4,5  สำหรับทารกที่มีคางเล็กหรือลิ้นใหญ่คับปากอาจมีความลำบากในการเข้าเต้าด้วย โดยทำให้ทารกอมหัวนมและลานนมได้ไม่ลึก

เอกสารอ้างอิง

1. Arosarena OA. Cleft Lip and Palate. Otolaryngologic Clinics of North America 2007;40:27-60.
2. Boyce JO, Reilly S, Skeat J, Cahir P, Academy of Breastfeeding M. ABM Clinical Protocol #17: Guidelines for Breastfeeding Infants with Cleft Lip, Cleft Palate, or Cleft Lip and Palate-Revised 2019. Breastfeed Med 2019.
3. Kaye A, Cattaneo C, Huff HM, Staggs VS. A Pilot Study of Mothers’ Breastfeeding Experiences in Infants With Cleft Lip and/or Palate. Adv Neonatal Care 2019;19:127-37.
4. Genova L, Cerda J, Correa C, Vergara N, Lizama M. Good health indicators in children with Down syndrome: High frequency of exclusive breastfeeding at 6 months. Rev Chil Pediatr 2018;89:32-41.
5. Barros da Silva R, Barbieri-Figueiredo MDC, Van Riper M. Breastfeeding Experiences of Mothers of Children with Down Syndrome. Compr Child Adolesc Nurs 2018:1-15.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

               ความถี่ของการให้ลูกกระตุ้นดูดนมมีความสำคัญ โดยการให้นมบ่อยมากกว่า 8 ครั้งต่อวันจะทำให้ระดับโพรแลกตินที่เป็นฮอร์โมนที่สำคัญในการสร้างน้ำนมคงมีระดับที่สูงและเป็นผลดีต่อการสร้างน้ำนม¹  มารดาที่ให้ลูกกระตุ้นดูดนมบ่อยจะสัมพันธ์กับการมีการถ่ายขี้เทาที่เร็วขึ้น และพบว่าระยะเวลาจากการสังเกตเห็นการดูดนมจากเต้านมข้างหนึ่งและน้ำนมจะไหลจากเต้านมอีกข้างหนึ่ง (let down reflex) จะสั้นลง นอกจากนี้ การให้ลูกกระตุ้นดูดนมบ่อยจะช่วยป้องกันภาวะตัวเหลือง² โดยพบความสัมพันธ์ระหว่างการให้ลูกดูดนมบ่อยแปรผกผันกับภาวะตัวเหลืองของทารกแรกเกิดในระยะแรกหลังคลอดและปัญหาของเต้านม³ โดยเมื่อทารกอายุมากขึ้น ความห่างของการกินนมจะเพิ่มขึ้น⁴ สำหรับมารดาที่ให้นมห่างมากกว่า 3 ชั่วโมงก่อนการกลับจากโรงพยาบาลสัมพันธ์กับการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในเดือนที่ 2 หลังคลอด⁵

เอกสารอ้างอิง

1. Chaves RG, Lamounier JA, Cesar CC. Factors associated with duration of breastfeeding. J Pediatr (Rio J) 2007;83:241-6.
2. Ketsuwan S, Baiya N, Maelhacharoenporn K, Puapornpong P. The Association of Breastfeeding Practices with Neonatal Jaundice. J Med Assoc Thai 2017;100:255-61.
3. Okechukwu AA, Okolo AA. Exclusive breastfeeding frequency during the first seven days of life in term neonates. Niger Postgrad Med J 2006;13:309-12.
4. Saki A, Eshraghian MR, Tabesh H. Patterns of daily duration and frequency of breastfeeding among exclusively breastfed infants in Shiraz, Iran, a 6-month follow-up study using Bayesian generalized linear mixed models. Glob J Health Sci 2013;5:123-33.
5. Plewma P. Prevalence and factors influencing exclusive breast-feeding in Rajavithi Hospital. J Med Assoc Thai 2013;96 Suppl 3:S94-9.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

          การเข้าเต้า (latch on) เป็นกระบวนการที่จัดการให้ปากทารกเข้าประกบกับเต้านม มีการคาบหัวนมและอมลานนม การเข้าเต้าที่ดีจะส่งผลต่อการดูดและกลืนน้ำนมอย่างเป็นจังหวะได้เหมาะสม ทำให้ทารกดูดนมได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีการศึกษาพบว่าในมารดาที่คลอดบุตรคนแรกขาดประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีการเข้าเต้าที่ไม่เหมาะสมถึงร้อยละ 30 ดังนั้น จึงมีการใช้การเข้าเต้าเป็นส่วนหนึ่งของเกณฑ์ต่าง ๆ ในการประเมินการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และใช้บอกความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ มีการศึกษาการประเมินการเข้าเต้าโดยใช้คะแนนการเข้าเต้า (LATCH score) พบว่านอกจากจะช่วยในการทำนายมารดาที่มีความเสี่ยงในการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวตั้งแต่ในระยะแรก ซึ่งจะช่วยให้บุคลากรทางการแพทย์ได้วางแผนการติดตามเอาใจใส่มารดากลุ่มนี้อย่างใกล้ชิดแล้ว ยังอาจช่วยทำนายระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้²

เอกสารอ้างอิง

1. Hill PD, Johnson TS. Assessment of breastfeeding and infant growth. J Midwifery Womens Health 2007;52:571-8.
2. Tornese G, Ronfani L, Pavan C, Demarini S, Monasta L, Davanzo R. Does the LATCH score assessed in the first 24 hours after delivery predict non-exclusive breastfeeding at hospital discharge? Breastfeed Med 2012;7:423-30.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                     นอกจากการโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อที่จะช่วยเรื่องความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แล้ว การเริ่มให้นมลูกตั้งแต่ในระยะแรกหลังคลอดโดยเฉพาะภายในหนึ่งชั่วโมงแรกยังช่วยความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วย เนื่องจากการเริ่มให้นมลูกตั้งแต่ในระยะแรกหลังคลอดจะช่วยกระตุ้นฮอร์โมนโพรแลกตินที่มีผลต่อการสร้างน้ำนมได้ดี กระตุ้นออกซิโตซินที่จะช่วยในการหลั่งของน้ำนม และการหดรัดตัวของมดลูกซึ่งลดการเสียเลือดหลังคลอด ซึ่งหากมีการเริ่มให้นมลูกช้า โดยเฉพาะให้ช้ากว่า 6 ชั่วโมงแรกหลังคลอดจะมีผลลบต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่^1,2 ดังนั้น กระบวนการเหล่านี้จึงควรให้การสนับสนุนไปพร้อม ๆ กัน เพื่อเพิ่มความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เอกสารอ้างอิง
1. Wu X, Gao X, Sha T, et al. Modifiable Individual Factors Associated with Breastfeeding: A Cohort Study in China. Int J Environ Res Public Health 2019;16.
2. Chaves RG, Lamounier JA, Cesar CC. Factors associated with duration of breastfeeding. J Pediatr (Rio J) 2007;83:241-6.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

             เป็นที่ทราบกันดีว่าการโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อในระยะแรกหลังคลอด (skin-to-skin contact) จะช่วยให้ทารกเริ่มการกินนมแม่ในระยะแรก  ซึ่งหากมารดาเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ดีก็จะมีโอกาสที่จะประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ นอกจากนี้  การโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อยังช่วยให้สายสัมพันธ์ของมารดาและทารกดีขึ้น^1,2 มีผลดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ 1-4 เดือนหลังคลอดอย่างมีนัยสำคัญ และเพิ่มโอกาสในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนสูงขึ้นด้วย³

เอกสารอ้างอิง

1. Srivastava S, Gupta A, Bhatnagar A, Dutta S. Effect of very early skin to skin contact on success at breastfeeding and preventing early hypothermia in neonates. Indian J Public Health 2014;58:22-6.
2. Mahmood I, Jamal M, Khan N. Effect of mother-infant early skin-to-skin contact on breastfeeding status: a randomized controlled trial. J Coll Physicians Surg Pak 2011;21:601-5.
3. Chiou ST, Chen LC, Yeh H, Wu SR, Chien LY. Early skin-to-skin contact, rooming-in, and breastfeeding: a comparison of the 2004 and 2011 National Surveys in Taiwan. Birth 2014;41:33-8.