รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? ? การติดเชื้อ cytomegalovirus หรือ CMV ทำให้เกิดอันตรายต่อทารกในครรภ์และทารกแรกคลอดได้ โดยหากมีการติดเชื้อในครรภ์อาจทำให้เกิดความพิการแต่กำเนิด สำหรับการติดเชื้อในทารกแรกคลอดอาจทำให้เกิดอาการปอดอักเสบ ตับอักเสบ และต่อมน้ำเหลืองโตได้ ในมารดาที่มีการติดเชื้อเอชไอวี มีความเสี่ยงในการติดเชื้อนี้สูงขึ้น เชื้อนี้พบในสารคัดหลั่งต่าง ๆ ของร่างกาย ได้แก่ น้ำลาย เลือด ปัสสาวะ น้ำหล่อลื่นในช่องคลอด น้ำอสุจิ และพบในน้ำนม ดังนั้น หากมารดาติดเชื้อนี้แล้ว เชื้อนี้อาจผ่านรกไปติดเชื้อทารกในครรภ์ได้ หรืออาจติดเชื้อผ่านการกินนมก็ได้เช่นกัน มีการศึกษาในมารดาที่ได้รับยาต้านไวรัสในมารดาที่ติดเชื้อเอชไอวี พบว่า การได้ยาต้านไวรัสลดการติดเชื้อ ?CMV ได้¹ อย่างไรก็ตาม ยังต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมถึงข้อดีข้อเสียและความคุ้มค่าในการให้ยาต้านไวรัสเพื่อลดการติดเชื้อ สำหรับในประเทศไทยยังขาดการรายงานอุบัติการณ์ของการติดเชื้อ CMV ในมารดา การบริจาคนมของมารดาคนหนึ่งให้แก่มารดาอีกคนโดยสมัครใจปราศจากการตรวจคัดกรองจึงมีความเสี่ยงที่จะได้รับเชื้อนี้ ดังนั้น กระบวนการที่ถูกต้องควรได้รับการปฏิบัติตามขั้นตอนการรับบริจาคน้ำนมของธนาคารนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Pirillo MF, Liotta G, Andreotti M, et al. CMV infection in a cohort of HIV-exposed infants born to mothers receiving antiretroviral therapy during pregnancy and breastfeeding. Med Microbiol Immunol 2017;206:23-9.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? องค์การอนามัยโลกได้แนะนำให้ทารกกินนมแม่อย่างเดียวหกเดือน หลังจากนั้นเริ่มอาหารเสริมตามวัยร่วมกับการกินนมแม่ต่อจนกระทั่งถึงสองปีหรือนานกว่านั้น ขึ้นอยู่กับความต้องการของมารดาและทารก โดยประโยชน์ของนมแม่นั้นมีข้อมูลและหลักฐานเชิงประจักษ์ถึงการกินนมแม่อย่างเดียวหกเดือนมาก แต่สำหรับการที่มารดาไม่ได้ให้ลูกกินนมแม่อย่างเดียว หรือให้ลูกกินนมแม่อย่างเดียวแต่ไม่ถึงหกเดือนนั้น จะยังคงมีประโยชน์หรือไม่ บางคนอาจยังมีข้อสงสัย มีการศึกษาถึงการลดการนอนโรงพยาบาลของทารก พบว่าแม้ทารกจะไม่ได้กินนมแม่อย่างเดียวหรือทารกได้กินนมแม่อย่างเดียวแต่ไม่ถึงหกเดือน นมแม่ยังคงมีประโยชน์โดยช่วยลดระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลของทารก¹? ดังนั้นในการให้คำปรึกษาแก่มารดาควรแนะนำการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนก่อนตามคำแนะนำ แต่หากมารดามีปัญหาอุปสรรคที่ไม่สามารถให้นมแม่หลังจากพยายามแก้ไขแล้ว ก็ควรให้กำลังใจมารดาว่า ?ประโยชน์ที่ลูกได้รับจากการกินนมแม่นั้น เริ่มต้นตั้งแต่การที่ลูกได้กินนมแม่ และยังคงมีไม่ว่ามารดาจะมีโอกาสให้นมลูกได้นานเพียงใด จึงไม่ควรท้อถอยหรือหมดกำลังใจ หากไม่สามารถให้ลูกกินนมแม่อย่างเดียวในช่วงหกเดือนแรกได้?

เอกสารอ้างอิง

1. Payne S, Quigley MA. Breastfeeding and infant hospitalisation: analysis of the UK 2010 Infant Feeding Survey. Matern Child Nutr 2017;13.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? ? โรคไอกรนเป็นโรคที่เป็นอันตรายต่อทารกและเด็กเล็ก การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แม้จะช่วยลดการติดเชื้อในทางเดินหายใจ ช่วยสร้างภูมิคุ้มกัน ลดภูมิแพ้ และการเสียชีวิตของทารก แต่สำหรับโรคไอกรนมีการศึกษาถึงภูมิคุ้มกันที่จะผ่านจากมารดาไปยังทารก พบว่า การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อาจไม่ช่วยในการป้องกันการเกิดโรคไอกรน¹ ดังนั้น ในการป้องกันการเกิดโรคไอกรน ทารกยังมีความจำเป็นต้องได้รับการฉีดวัคซีนตามมาตรฐานเป็นระยะเพื่อป้องกันโรคไอกรน และโรคอื่น ๆ ที่ควรได้รับการฉีดวัคซีน ก็ควรฉีดวัคซีนตามกำหนดด้วย

เอกสารอ้างอิง

1. Pandolfi E, Gesualdo F, Carloni E, et al. Does Breastfeeding Protect Young Infants From Pertussis? Case-control Study and Immunologic Evaluation. Pediatr Infect Dis J 2017;36:e48-e53.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? โรคเรื้อนมีอาการทางผิวหนังที่เรื้อรัง ปัจจุบันพบได้น้อย ยาที่ใช้ในการรักษามักใช้ยาร่วมกันหลายตัว ได้แก่ dapsone, rifampicine และ clofazimine แต่จากที่มีการรายงานพบว่า ยาที่ใช้ในการรักษาโรคเรื้อนสามารถใช้ได้อย่างปลอดภัยในระหว่างการตั้งครรภ์และการให้นมลูก แต่ยา clofazimine อาจทำให้ผิวหนังมีสีเปลี่ยนแปลงได้¹ ดังนั้น ในการรักษาโรคเรื้อน สามารถให้การเริ่มการรักษาได้ทันทีหากได้รับการวินิจฉัยระหว่างการตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร โดยไม่จำเป็นต้องรอให้มารดาคลอดบุตรหรือหยุดการให้นม

เอกสารอ้างอิง

1. Ozturk Z, Tatliparmak A. Leprosy treatment during pregnancy and breastfeeding: A case report and brief review of literature. Dermatol Ther 2017;30.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? ? ? ?การที่มารดามีน้ำหนักเกินหรือมีภาวะอ้วนส่งผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยทั่วไป การที่มารดามีน้ำหนักเกินหรือมีภาวะอ้วนส่งผลต่อการตั้งครรภ์และการคลอด จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดเบาหวานระหว่างการตั้งครรภ์ ทารกตัวโต คลอดยาก เพิ่มการผ่าตัดคลอด การตกเลือดหลังคลอดและการติดเชื้อ ซึ่งกระทบต่อการเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การเจ็บแผลจากการคลอดและการมาของน้ำนมที่ช้า ทำให้การเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ช้า อันส่งผลเสียต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยอายุของมารดา ลำดับครรภ์ และการเริ่มการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ช้ากว่า 12 ชั่วโมงมีความสัมพันธ์กับดัชนีมวลกายที่มากด้วย¹ ดังนั้น หากบุคลากรทางการแพทย์แนะนำการควบคุมให้มารดามีดัชนีมวลกายเป็นปกติได้ก่อนตั้งครรภ์ก็จะเป็นการเตรียมพร้อมของการตั้งครรภ์และการคลอด และการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ดีได้

เอกสารอ้างอิง

1. Ozenoglu A, Sokulmez Kaya P, Asal Ulus C, Alakus K. The Relationship of Knowledge and Breastfeeding Practice to Maternal BMI. Ecol Food Nutr 2017:1-19.