รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????? มารดาที่ติดเชื้อเอชไอวีในประเทศทางทวีปแอฟริกา องค์การอนามัยโลกยังแนะนำให้ทารกกินนมแม่ได้ เนื่องจากประโยชน์ของการกินนมแม่ในด้านการป้องกันการเสียชีวิตของทารกนั้นสูงกว่าความเสี่ยงในการที่ทารกจะได้รับการติดเชื้อเอชไอวี? มีการศึกษาในประเทศกานา พบว่า บุคคลที่มีสิทธิมีเสียงที่จะทรงอิทธิพลต่อการตัดสินใจของมารดาที่ติดเชื้อเอชไอวีที่จะพิจารณาเลือกให้ลูกได้กินนมแม่ ได้แก่ ความคิดเห็นของสามี คำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์ ความคิดเห็นของญาติพี่น้อง และกระแสสังคม¹ ดังนั้นจึงเป็นบทบาทของบุคลากรทางการแพทย์ที่ควรจะให้คำแนะนำทั้งต่อมารดา สามี ญาติพี่น้อง และคนในสังคมให้มีความเข้าใจในเรื่องนี้อย่างเหมาะสม อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทย นโยบายสำหรับมารดาที่ติดเชื้อเอชไอวี แนะนำให้งดการให้นมลูก โดยในทางปฏิบัติในสถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสุขจะมีการสนับสนุนนมผงดัดแปลงสำหรับทารกอย่างต่อเนื่องจนกระทั่งครบ 2 ปี ซึ่งบุคลากรทางการแพทย์ต้องมีความเข้าใจและสามารถแนะนำมารดาและครอบครัวได้อย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

1. Acheampong AK, Naab F, Kwashie A. The Voices That Influence HIV-Positive Mothers’ Breastfeeding Practices in an Urban, Ghanaian Society. J Hum Lact 2017:890334417740345.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????? หัตถการต่าง ๆ ที่ทำในทารกแรกเกิดที่พบได้บ่อย ได้แก่ การเจาะเลือดและการฉีดวัคซีน โดยทั่วไปมักไม่มีการใช้ยาแก้ปวดหรือให้ยาระงับความรู้สึกแก่ทารก ซึ่งผลเสียอาจเกิดในทารกที่มีความเจ็บป่วยอยู่แล้ว ร่างกายอ่อนแอ การร้องไห้หรือความเจ็บปวดอาจนำมาซึ่งการใช้หรือเผาพลาญพลังงานสูงขึ้น นอกจากนี้ยังอาจส่งผลทางด้านจิตใจหรือภาวะแทรกซ้อนต่อระบบประสาทได้ ได้มีการศึกษาวิธีที่จะลดความเจ็บปวดจากการทำหัตถการ การเจาะเลือด พบว่า การนวดทารก และการให้ทารกกินนมแม่ช่วยลดความเจ็บปวดของทารกระหว่างการทำหัตถการได้อย่างมีนัยสำคัญ¹ ซึ่งการนวดทารกและการให้ทารกกินนมแม่เป็นวิธีที่ไม่ต้องอาศัยอุปกรณ์ใด ๆ เพิ่มเติม สามารถให้การดูแลรักษาได้ในทุกสถานพยาบาล ไม่มีผลข้างเคียง และไม่มีค่าใช้จ่ายใด ที่เพิ่มขึ้นจากกระบวนการการให้การดูแลรักษาเหล่านี้เลย ดังนั้น จึงควรที่จะให้การสนับสนุนและส่งเสริมให้มีการปฏิบัติในการลดความเจ็บปวดในการทำหัตถการของทารกด้วยการนวดหรือการให้ลูกได้กินนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Zargham-Boroujeni A, Elsagh A, Mohammadizadeh M. The Effects of Massage and Breastfeeding on Response to Venipuncture Pain among Hospitalized Neonates. Iran J Nurs Midwifery Res 2017;22:308-12.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????? การผ่าตัดคลอด โดยทั่วไปแล้ว หากพิจารณาตามความจำเป็นตามข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ควรจะมีการผ่าตัดคลอดราวร้อยละ 15 แต่ในปัจจุบัน หากติดตามข้อมูลของการผ่าตัดคลอดในโรงพยาบาลรัฐบาลพบว่ามีการผ่าตัดคลอดที่สูงขึ้นคือร้อยละ 40-50 ขณะที่การผ่าตัดคลอดในโรงพยาบาลเอกชนพบร้อยละ 80-90 ซึ่งจะเห็นว่า อัตราการผ่าตัดคลอดที่สูงเกินความจำเป็นนี้นอกจากจะส่งผลเสียต่อค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาที่เพิ่มขึ้นแล้ว ยังมีผลเสียต่อสุขภาพมารดาและทารกด้วย กล่าวคือ มารดาที่ผ่าตัดคลอดจะมีความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นจากการที่ต้องใช้ยาระงับความรู้สึกหรือยาดมสลบเพิ่มขึ้น เสียเลือดจากการคลอดเพิ่มขึ้น โอกาสที่จะตกเลือดหลังคลอดสูงขึ้น การพักฟื้นหลังผ่าตัดคลอดยาวนานกว่าการคลอดปกติ ทารกที่ผ่าตัดคลอดมีโอกาสหายใจเร็วผิดปกติสูงขึ้น และสำหรับในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แล้ว การเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มักเริ่มต้นได้ช้า ส่งผลให้น้ำนมแม่มาช้า ทำให้อัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีแนวโน้มจะต่ำกว่ามารดาที่คลอดปกติ มีการศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างการผ่าตัดคลอดกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ พบว่า การผ่าตัดคลอดลดอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในระยะแรกสูงถึงร้อยละ 47 และอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในเดือนที่สี่ร้อยละ 39¹ หากมารดาและครอบครัวทราบและเข้าใจถึงข้อเสียและความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นแล้ว ควรดูแลตนเองระหว่างการฝากครรภ์และปรึกษากับแพทย์ผู้ดูแลเพื่อลดความเสี่ยงในการผ่าตัดคลอด เพื่อผลที่ดีต่อสุขภาพของทั้งมารดาและทารก

เอกสารอ้างอิง

1. Zhao J, Zhao Y, Du M, Binns CW, Lee AH. Does Caesarean Section Affect Breastfeeding Practices in China? A Systematic Review and Meta-Analysis. Matern Child Health J 2017;21:2008-24.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????? การศึกษาเป็นพื้นฐานแห่งการเรียนรู้ที่จะส่งเสริมให้บุคคลรู้จักดูแลตนเองรวมทั้งในเรื่องสุขภาพและการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนปีของการศึกษากับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่พบว่า มารดาที่มีการศึกษาน้อยกว่า 6 ปี เลี้ยงลูกด้วยนมแม่น้อยกว่ามารดาที่มีการศึกษามากกว่า 6 ปีถึงร้อยละ 10 และมารดาที่มีการศึกษาน้อยกว่า 12 ปี เลี้ยงลูกด้วยนมแม่น้อยกว่ามารดาที่มีการศึกษามากกว่า 12 ปีถึงร้อยละ 9¹ จะเห็นว่าปัจจัยเรื่องของการศึกษายังเป็นเรื่องที่สำคัญที่ต้องการการดูแลเอาใจใส่ เพราะเป็นความรู้เบื้องต้นที่จะเอื้ออำนวยให้บุคคลมีความพร้อมในการที่จะเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ เพิ่มเติม การพัฒนาเรื่องการศึกษาไปพร้อม ๆ กับการส่งเสริมเรื่องการดูแลสุขภาพรวมทั้งเรื่องของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จึงควรดำเนินการไปด้วยกัน

เอกสารอ้างอิง

1. Zhao J, Zhao Y, Du M, Binns CW, Lee AH. Maternal education and breastfeeding practices in China: A systematic review and meta-analysis. Midwifery 2017;50:62-71.