รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

บันไดขั้นที่ 9: ห้ามใช้หัวนมเทียมหรือจุกนมหลอกในทารกที่กินนมแม่¹ *

• การใช้อุปกรณ์เหล่านี้มีความเป็นไปได้ที่จะทำให้ทารกมีเทคนิคการดูดนมที่ไม่เหมาะสม และอาจมีความเสี่ยงในการติดเชื้อเพิ่มขึ้น
• การให้ทารกกินนมจากเต้าจะช่วยให้ทารกได้ทั้งสารอาหารที่ครบถ้วนและยังช่วยในการปลอบประโลมทารกอยู่แล้ว จึงไม่มีความจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์เหล่านี้

* หมายเหตุ: ข้อมูลจากส่วนงานกุมารเวชศาสตร์ปริกำเนิดของสมาคมกุมารแพทย์แห่งสหรัฐอเมริกา (American Academy of Pediatrics) เชื่อว่ามีหลักฐานเชิงประจักษ์ถึงข้อบ่งชี้ทางการแพทย์สำหรับการใช้จุกนมหลอกซึ่งได้แก่ การช่วยลดอาการปวดและช่วยให้ทารกที่ได้รับยาที่ทำให้ทารกตื่นตัวสงบ

บันไดขั้นที่ 10: ส่งเสริมการจัดตั้งกลุ่มสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และส่งต่อมารดาให้แก่กลุ่มสนับสนุนเมื่อมารดาได้รับอนุญาตให้ออกจากโรงพยาบาล¹

• กลุ่มสนับสนุนจะช่วยให้ข้อมูลความรู้และให้สังคมของมารดาที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
• ช่วยชี้และจัดหาพี่เลี้ยงในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในชุมชนที่อยู่ใกล้ชิดกับมารดา (เช่น สมาชิกในครอบครัว เพื่อน หรือกลุ่มสนับสนุนที่อยู่ในชุมชนใกล้กับมารดา)
• สนับสนุนให้มารดาได้รับความช่วยเหลือจากครอบครัวและเพื่อนในช่วงระยะแรกหลังคลอด ซึ่งการที่มารดาได้พักผ่อนและรู้สึกผ่อนคลาย จะมีประโยชน์ต่อทั้งการช่วยการฟื้นตัวของมารดาจากการคลอดและการช่วยให้มารดาประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกได้มีการเผยแพร่โดยกองทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติและองค์การอนามัยโลกผ่านทางเว็บไซต์ของหน่วยงาน

เอกสารอ้างอิง

1.            Naylor AJ, Wester RA. Lactation management self-study modules, level 1, fourth edition. In: International W, ed.2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

บันไดขั้นที่ 7: จัดให้มารดาและทารกได้ฝึกอยู่ด้วยกันตลอด 24 ชั่วโมง¹

• ช่วยลดการทอดทิ้งทารก
• ช่วยให้มารดาได้มีการฝึกทักษะการให้นมลูก
• ช่วยให้มารดาสามารถตอบสนองความต้องการของทารกได้ทันทีและมีการสร้างน้ำนมตามความต้องการของทารก
• เป็นข้อจำเป็นเบื้องต้นที่ต้องมีสำหรับการดำเนินการในลักษณะของการให้นมตามความต้องการของทารก

บันไดขั้นที่ 8: ส่งเสริมให้มารดาให้นมทารกตามความต้องการ¹

• การที่ทารกดูดนมบ่อยจะเป็นตัวกระตุ้นให้มีการสร้างน้ำนมแม่ที่เพียงพอสำหรับความต้องการของทารก
• การที่ทารกดูดและกินนมได้อย่างมีประสิทธิภาพบ่อยจะช่วยกระตุ้นการขับถ่ายขี้เทา (meconium) และช่วยลดอาการตัวเหลืองของทารก

เอกสารอ้างอิง

1.            Naylor AJ, Wester RA. Lactation management self-study modules, level 1, fourth edition. In: International W, ed.2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

บันไดขั้นที่ 6: ไม่ให้อาหารหรือเครื่องดื่มอื่นใดแก่ทารก นอกเหนือจากนมแม่ โดยปราศจากข้อบ่งชี้ทางการแพทย์¹

• การเสริมอาหารทดแทนนมแม่ควรให้เฉพาะในกรณีที่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์เท่านั้น* โดยหากจำเป็นต้องให้อาหารเพิ่มแก่ทารก การให้นมจากมารดาของทารกเองหรือนมจากผู้บริจาคผ่านธนาคารนมแม่จะดีที่สุด
• ในกรณีที่มีความเสี่ยงในการเกิดการแพ้ การให้นมสูตรที่ผลิตจากถั่วเหลืองไม่ได้เกิดผลดีไปกว่านมสูตรที่ผลิตจากนมวัว โดยหากจำเป็นต้องให้อาหารเสริมที่ไม่ใช่นมแม่  การใช้นมสูตรที่ผลิตจากนมวัวที่ผ่านการไฮโดรไลซ์ (hydrolyzed) จะดีที่สุดที่จะลดความเสี่ยงในการเกิดการแพ้
• แม้ในสภาพอากาศร้อนและแห้ง นมแม่ก็มีปริมาณน้ำเพียงพอสำหรับความต้องการของทารก โดยไม่มีความจำเป็นต้องให้น้ำ เครื่องดื่มที่มีรสหวาน หรือชาเพิ่มเติม
• หากมีการให้อาหารเสริมแก่ทารก จะทำให้ทารกพลาดโอกาสที่จะฝึกทักษะในการดูดนมแม่และจะทำให้ทารกกินนมแม่ได้น้อยลง
• ยิ่งทารกกินนมแม่น้อย ภูมิคุ้มกันที่จะปกป้องทารกก็จะน้อยตามด้วยไปด้วย

* หมายเหตุ: ในช่วงต้นปี ค.ศ.2009 องค์การอนามัยโลกและกองทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติได้จัดการแถลงการณ์ถึงข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ในการใช้อาหารทดแทนนมแม่ที่ยอมรับได้ โดยสำเนารวมอยู่ในภาคผนวกของเครื่องมือที่ใช้ประกอบการศึกษาด้วยตนเองในภาคผนวก B  นอกจากนี้องค์การอนามัยโลกยังทำการเผยแพร่ข้อมูลในส่วนงานส่งเสริมสุขภาพของเด็กเล็กและวัยรุ่น และงานส่งเสริมโภชนาการเพื่อสุขภาพและการพัฒนาการที่เว็บไซต์ www.who.int/child_adolescent_health และ www.who.int/nutrition

เอกสารอ้างอิง

1.            Naylor AJ, Wester RA. Lactation management self-study modules, level 1, fourth edition. In: International W, ed.2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

บันไดขั้นที่ 5: แสดงให้มารดาทราบถึงวิธีการให้นมลูกและวิธีรักษาการคงการสร้างและการให้นมแม่ แม้ว่ามารดาจำเป็นต้องแยกจากทารก¹

• มารดาควรได้รับการแสดงวิธีการจัดท่าให้นมลูก วิธีการเข้าเต้า และขณะที่มารดาให้นมลูกควรได้รับการสังเกตและประเมินการให้นมลูกโดยผู้ที่มีความรู้ที่จะช่วยมารดาในการให้นมลูกได้
• มารดาทุกคนควรได้รับการแสดงวิธีการบีบน้ำนมด้วยมือ โดยหากมารดามีความจำเป็นต้องแยกจากทารก มารดาจะยังสามารถที่จะคงการสร้างน้ำนม และในหลาย ๆ กรณีมารดาอาจเก็บรักษาน้ำนมที่บีบไว้ และนำมาให้แก่ทารกได้

เอกสารอ้างอิง

1.            Naylor AJ, Wester RA. Lactation management self-study modules, level 1, fourth edition. In: International W, ed.2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

บันไดขั้นที่ 3:  แจ้งสตรีมีครรภ์ทุกคนเกี่ยวกับประโยชน์และการจัดการเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของโรงพยาบาล¹

• สตรีจำเป็นต้องมีความรู้ถึงความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพื่อที่จะได้มีข้อมูลในการตัดสินใจในการเลือกนมที่จะเป็นอาหารสำหรับทารกแรกเกิด
• ประสบการณ์ของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกคนก่อนของมารดาควรได้รับการซักถาม เพื่อแก้ไขในกรณีที่มารดามีความเข้าใจผิดในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ หรือเพื่อวางแผนป้องกันปัญหาที่มารดาเคยประสบมาก่อน
• สตรีตั้งครรภ์ทุกคนควรทราบถึงสิ่งที่คาดหวังเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอดและมีความเข้าใจพื้นฐานของให้นมลูกอย่างต่อเนื่อง

บันไดขั้นที่ 4: สนับสนุนให้มารดาให้นมลูกภายในหนึ่งชั่วโมงหลังคลอด¹

• ทารกควรได้รับการโอบกอดเนื้อแนบเนื้อทันทีหลังคลอด เพื่อที่เปิดโอกาสให้ทารกสามารถขยับเข้าหาเต้านมและเริ่มดูดนมแม่หลังการคลอดปกติ ปฏิกิริยาตอบสนองอัตโนมัติของทารกในการดูดนมจะเกิดขึ้นได้ตั้งแต่แรกเกิด ขณะที่หัวน้ำนมหรือน้ำนมเหลืองในเต้านมของมารดาที่เต็มไปด้วยอิมมูโนโกลบูลิน (immunoglobulin) และวิตามินเอที่ให้กับทารก จะถือเป็น “การสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ทารกครั้งแรก” ดังที่ได้มีการบรรยายไว้ก่อนหน้านี้ โดยการให้นมลูกในครั้งแรกควรมีลักษณะที่ส่งเสริมให้ “ผิวของทารกได้สัมผัสกับผิวของมารดา” ขณะทารกทำการดูดนมแม่
• มารดาที่ได้รับการผ่าตัดคลอดควรเริ่มให้นมลูกภายในหนึ่งชั่วโมงเมื่อมารดารู้สึกตัว

เอกสารอ้างอิง

1.            Naylor AJ, Wester RA. Lactation management self-study modules, level 1, fourth edition. In: International W, ed.2014.