รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????? ในมารดาที่มีการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังที่มีการตรวจพบ HBeAg จะตรวจพบไวรัสตับอักเสบบีในน้ำนมสูงถึงร้อยละ 76.9-81.25 ขณะที่ตรวจพบร้อยละ 5.75-45.24 ในมารดาที่ตรวจไม่พบ HBeAg^1,2อย่างไรก็ตาม หากทารกได้รับภูมิคุ้มกันจาก Hepatitis B immunoglobulin และวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีไม่พบความแตกต่างของการติดเชื้อในทารกที่กินนมแม่และกินนมผสม³ ซึ่งจากการศึกษาพบว่าการป้องกันการติดเชื้อส่วนหนึ่งเป็นผลจาก lactoferin ในนมแม่^4,5 ดังนั้นในมารดาที่มีการติดเชื้อตับอักเสบบีเรื้อรัง จึงไม่เป็นข้อห้ามสำหรับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

??????????? ในกรณีที่มารดาที่มีการติดเชื้อตับอักเสบบีเรื้อรังได้รับยาต้านไวรัส จะมียาต้านไวรัสพบได้ในน้ำนม ยังไม่มีข้อมูลเพียงพอถึงผลเสียต่อทารก จึงต้องรอการศึกษาเพิ่มเติมและควรให้หลีกเลี่ยงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไปก่อน^6,7

หนังสืออ้างอิง

1.??????????? He JY, Zhang YH, Zhang YL, Huang HF. [Instructional significance of HBV-DNA load in maternal milk on breastfeeding of postpartum women infected with HBV]. Zhonghua Yu Fang Yi Xue Za Zhi 2011;45:1004-6.

2.??????????? Yang D, Li Y, Song J. [Significance of detection of HBV-DNA and CMV-DNA by polymerase chain reaction in screening mothers’ milk]. Hunan Yi Ke Da Xue Xue Bao 1999;24:44-6.

3.??????????? Zheng Y, Lu Y, Ye Q, et al. Should chronic hepatitis B mothers breastfeed? a meta analysis. BMC Public Health 2011;11:502.

4.??????????? Li S, Zhou H, Huang G, Liu N. Inhibition of HBV infection by bovine lactoferrin and iron-, zinc-saturated lactoferrin. Med Microbiol Immunol 2009;198:19-25.

5.??????????? Hara K, Ikeda M, Saito S, et al. Lactoferrin inhibits hepatitis B virus infection in cultured human hepatocytes. Hepatol Res 2002;24:228.

6.??????????? Tran TT. Management of hepatitis B in pregnancy: weighing the options. Cleve Clin J Med 2009;76 Suppl 3:S25-9.

7.??????????? Petrova M, Kamburov V. Breastfeeding and chronic HBV infection: clinical and social implications. World J Gastroenterol 2010;16:5042-6.

?

?

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังจากมารดาไปสู่ทารกในช่วงหลังคลอดจะมีการให้ Hepatitis B immunoglobulin และวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี โดยในส่วนของวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีที่จะกระตุ้นให้ทารกสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสตับอักเสบบีมีการศึกษาว่าหากได้รับวัคซีนชนิดนี้จะลดการติดเชื้อในทารกร้อยละ 72 เทียบกับการให้ยาหลอกหรือไม่ได้ให้วัคซีน แต่หากให้ Hepatitis B immunoglobulin ภายใน 12-24 ชั่วโมงหลังคลอดพร้อมกับให้วัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีจะลดการติดเชื้อลงอีกร้อยละ 46 เทียบกับการให้วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีอย่างเดียว¹ ทำให้โดยรวมการให้ภูมิคุ้มกันทั้งสองชนิดจะป้องกันการติดเชื้อในทารกได้ร้อยละ 85-95 จะเห็นว่าประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อในทารกสูง² บุคลากรทางการแพทย์จึงควรเน้นย้ำให้สตรีตั้งครรภ์ตรวจสอบ HBsAg ระหว่างฝากครรภ์ โดยเมื่อตรวจพบภาวะไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังในสตรีตั้งครภ์ แพทย์ผู้ดูแลจะได้วางแผนการให้ Hepatitis B immunoglobin และวัคซีนป้องกันการติดเชื้อตับอักเสบบีเร็วที่สุดหลังคลอด เพื่อประสิทธิภาพที่ดีในการป้องกันการติดเชื้อในทารก สำหรับวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีต้องฉีดเข็มที่สองในช่วง 1-2 เดือน และเข็มที่สามในช่วง 6-8 เดือนด้วย^3,4

หนังสืออ้างอิง

1.???????? Lee C, Gong Y, Brok J, Boxall EH, Gluud C. Effect of hepatitis B immunisation in newborn infants of mothers positive for hepatitis B surface antigen: systematic review and meta-analysis. BMJ 2006;332:328-36.

2.???????? Andre FE, Zuckerman AJ. Review: protective efficacy of hepatitis B vaccines in neonates. J Med Virol 1994;44:144-51.

3.???????? Harpaz R, McMahon BJ, Margolis HS, et al. Elimination of new chronic hepatitis B virus infections: results of the Alaska immunization program. J Infect Dis 2000;181:413-8.

4.???????? Al-Faleh FZ, Al-Jeffri M, Ramia S, et al. Seroepidemiology of hepatitis B virus infection in Saudi children 8 years after a mass hepatitis B vaccination programme. J Infect 1999;38:167-70.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังของมารดาจะมีข้อมูลเชื่อว่าการติดเชื้อไวรัสผ่านไปที่ทารกในช่วงระยะคลอดมากที่สุด โดยการเกิดการปนเปื้อนของเลือดมารดากับทารกในช่วงระหว่างการคลอด การกลืนน้ำคร่ำ และการสัมผัสกับเชื้อในช่องทางคลอด มีการศึกษาเกี่ยวกับวิธีการคลอดกับโอกาสของการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีในทารก พบว่า การคลอดโดยวิธีวางแผนนัดผ่าตัดคลอดจะลดการการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีในทารกร้อยละ 59 เทียบกับการคลอดปกติอย่างมีนัยสำคัญ¹ แต่สำหรับการคลอดด้วยเครื่องดูดสุญญากาศและการคลอดด้วยคีมยังไม่พบความสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีของทารก²

หนังสืออ้างอิง

1.???????? Yang J, Zeng XM, Men YL, Zhao LS. Elective caesarean section versus vaginal delivery for preventing mother to child transmission of hepatitis B virus–a systematic review. Virol J 2008;5:100.

2.???????? Wang J, Zhu Q, Zhang X. Effect of delivery mode on maternal-infant transmission of hepatitis B virus by immunoprophylaxis. Chin Med J (Engl) 2002;115:1510-2.

?

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

ในมารดาที่มีการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังจะมีเชื้อไวรัสอยู่ในกระแสเลือด อยู่ในโพรงมดลูก และเกิดการติดเชื้อผ่านไปที่ทารกในระยะก่อนการคลอดได้ มีแนวคิดเรื่องการให้ยาป้องกันในระยะก่อนคลอด ได้แก่ การให้ Hepatitis B immunoglobulin ข้อมูลของการให้ immunoglobulin ในส่วนของประโยขน์ในการลดการติดเชื้อในระยะก่อนคลอดพบไม่แตกต่างกัน¹ สำหรับยาต้านไวรัสมียาที่ใช้ลดปริมาณไวรัสหลายตัว ได้แก่ Lamivudine, Tenofovir, Telbivudine, Entecavir, Adefovir Dipivoxil และ Interferon ข้อมูลประสบการณ์ในการใช้ยายังมีน้อย ดังนั้นข้อแนะนำในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีในระยะก่อนคลอดจึงยังไม่มีข้อแนะนำที่ชัดเจนจำเป็นต้องการข้อมูลการศึกษาเพิ่มเติมมากขึ้น^2-4

หนังสืออ้างอิง

1.???????? Yuan J, Lin J, Xu A, et al. Antepartum immunoprophylaxis of three doses of hepatitis B immunoglobulin is not effective: a single-centre randomized study. J Viral Hepat 2006;13:597-604.

2.???????? Han GR, Cao MK, Zhao W, et al. A prospective and open-label study for the efficacy and safety of telbivudine in pregnancy for the prevention of perinatal transmission of hepatitis B virus infection. J Hepatol 2011;55:1215-21.

3.???????? Zhang LJ, Wang L. [Blocking intrauterine infection by telbivudine in pregnant chronic hepatitis B patients]. Zhonghua Gan Zang Bing Za Zhi 2009;17:561-3.

4.???????? Benhammou V, Warszawski J, Bellec S, et al. Incidence of cancer in children perinatally exposed to nucleoside reverse transcriptase inhibitors. AIDS 2008;22:2165-77.

?