รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การให้การดูแล

• คัดกรองภาวะเบาหวาน โรคหรือความเจ็บป่วยอื่นๆ ที่มีผลต่อการสร้างและทำให้น้ำนมมาช้า
• หากมีสาเหตุให้น้ำนมมาช้า พยายามแก้ไขสาเหตุก่อนการให้อาหารเสริมอื่นๆ
• ให้การสนับสนุน และแนะนำการปฏิบัติที่เหมาะสมของมารดาและทารกที่จะไม่รบกวนหรือเป็นอุปสรรคต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
• สอนทักษะการบีบเก็บน้ำนม? หากทารกมีความจำเป็นต้องแยกจากมารดา
• ประเมินความเร่งด่วนในการนัดติดตามดูแลปัญหาของมารดาและทารก

ขั้นตอนก่อนการอนุญาตให้มารดาและทารกกลับบ้าน

• ทบทวนมารดาถึงการตัดสินใจในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และระยะเวลาที่ต้องการให้นมลูก
• ย้ำให้มารดาทราบถึงประโยชน์ของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว
• เตือนมารดาในเรื่องการรับประทานอาหารให้หลากหลายและครบห้าหมู่ และควรดื่มน้ำเมื่อมีอาการกระหาย
• นัดติดตามมารดาและทารกที่คลินิกนมแม่ คลินิกหลังคลอด หรือคลินิกเด็กดี ภายในสัปดาห์แรก ช่วงระยะเวลาเร็วหรือช้าขึ้นอยู่กับความจำเป็นต้องติดตามปัญหาและอุปสรรคที่พบในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาและทารกในแต่ละคู่

เอกสารอ้างอิง

1. The American of Obstetricians and Gynecologist, American Academy of Pediatrics. Breastfeeding handbook for physicians. 2^nd edition. 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

คำแนะนำที่ให้

• อธิบายลักษณะและพฤติกรรมการกินนมของทารก
• แนะนำการเปลี่ยนแปลงปกติของน้ำหนักทารกที่ลดลงหลังคลอด และการเพิ่มขึ้นตามกราฟของการเจริญเติบโต
• กระตุ้นให้มารดาให้นมทารกตามความต้องการ ประมาณ 8-12 ครั้งใน 24 ชั่วโมง
• อธิบายให้มารดาเข้าใจถึงความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในช่วงหกเดือนแรกหลังคลอด
• อธิบายถึงความเสี่ยงของการใช้จุกนมหลอกและควรหลีกเลี่ยงการใช้จุกนมหลอก
• อธิบายการขับถ่ายปกติของทารก
• ควรมีการเสริมวิตามินดีวันละ 400 ยูนิตแก่ทารก (ขึ้นอยู่กับแต่ละพื้นที่ โดยพิจารณาจากข้อมูลการขาดวิตามินดีที่พบในมารดาและทารก)

เอกสารอ้างอิง

1. The American of Obstetricians and Gynecologist, American Academy of Pediatrics. Breastfeeding handbook for physicians. 2^nd edition. 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การตรวจมารดาและทารก

• ชั่งน้ำหนักและตรวจประเมินอายุครรภ์ของทารก
• ประเมินพฤติกรรมการตอบสนองของทารกต่อการกระตุ้นทางระบบประสาท
• คำนวณการขึ้นของน้ำหนักทารกและการลดของน้ำหนักทารกหลังคลอด
• ตรวจและให้ความสนใจกับลักษณะในช่องปากทารกและการทำงานของกล้ามเนื้อที่ใช้ในการกินนม
• ประเมินว่าทารกมีภาวะขาดน้ำหรือไม่
• สังเกตภาวะตัวเหลืองและค่าสารเหลืองโดยเปรียบเทียบกับกราฟที่ใช้ประเมินความเสี่ยงของทารกที่มีภาวะตัวเหลือง
• สังเกตมารดาขณะให้นมลูก
• สอนทักษะให้มารดาสามารถบีบน้ำนมด้วยมือ
• กระตุ้นให้มารดาสนใจในการตรวจการเปลี่ยนแปลงของเต้านมในระหว่างให้นมบุตร และในกรณีที่สงสัยว่ามีภาวะแทรกซ้อน ควรปรึกษาแพทย์

เอกสารอ้างอิง

1. The American of Obstetricians and Gynecologist, American Academy of Pediatrics. Breastfeeding handbook for physicians. 2^nd edition. 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? การประเมินการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในมารดาและทารกเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อบุคลากรทางการแพทย์จะสามารถให้คำแนะนำและคำปรึกษา รวมทั้งจัดการนัดติดตามมารดาและทารกได้อย่างเหมาะสม ซึ่งจะลดความเสี่ยงในการหยุดการให้นมแม่ในมารดาและทารกตั้งแต่ในระยะแรกได้ มีข้อแนะนำแนวทางการปฏิบัติดังนี้

??????????????? การประเมินมารดาและทารก

• ทบทวนประวัติการฝากครรภ์ การคลอด ระยะหลังคลอดของมารดาและทารก
• พูดคุยกับมารดาถึงการเริ่มต้นให้ลูกกินนมแม่ว่า ให้ภายใน 30 นาทีแรกหลังคลอดหรือไม่
• มารดาเคยเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มาก่อนไหม
• มารดาให้นมลูกอย่างไรและรู้สึกอย่างไรขณะให้นมลูก
• มารดาได้โอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้ออย่างต่อเนื่องและให้นมลูกตามความต้องการหรือไม่
• มารดาได้นำทารกเข้าเต้ากี่ครั้งใน 24-48 ชั่วโมงแรก
• ทารกได้รับอาหารอื่นใดเสริมนอกเหนือจากนมแม่หรือไม่
• มารดาเปลี่ยนผ้าอ้อมทารกกี่ครั้งใน 24 ชั่วโมง
• ทารกถ่ายอุจจาระกี่ครั้งใน 24 ชั่วโมง
• มารดาได้รับประทานยาอะไรเป็นประจำหรือไม่
• สมาชิกในครอบครัวรู้สึกอย่างไรเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. The American of Obstetricians and Gynecologist, American Academy of Pediatrics. Breastfeeding handbook for physicians. 2^nd edition. 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? นมแม่เป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด ซึ่งเกิดจากการที่นมแม่จะกระตุ้นการดูดซึมสารเหลืองจากลำไส้ทารกให้มีการดูดซึมเพิ่มขึ้น การเกิดภาวะตัวเหลืองจากนมแม่สามารถเกิดได้นานถึง 6-12 สัปดาห์หลังคลอด ทารกไม่มีอาการที่ผิดปกติ หรืออาการที่บ่งถึงการมีเม็ดเลือดแดงที่แตก การเจริญเติบโตเป็นไปตามเกณฑ์ เมื่อเวลาผ่านไป สารที่กระตุ้นการดูดซึมของสารเหลืองในนมแม่จะลดลง ขณะที่การทำงานของตับทารกดีขึ้น ภาวะตัวเหลืองจะหายไปเอง ภาวะตัวเหลืองจากนมแม่มักจะมีค่าสารเหลืองไม่สูง เชื่อว่าค่าสารเหลืองที่ขึ้นเล็กน้อยนี้อาจเป็นประโยชน์ในการป้องกันการบาดเจ็บต่างๆ ของเนื้อเยื่อ เนื่องจากสารเหลืองนั้นมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระในหลอดทดลอง ดังนั้น หากตรวจสอบว่าทารกไม่ได้มีภาวะเหลืองจากสาเหตุอื่นๆ ที่เป็นอันตราย ภาวะตัวเหลืองจากนมแม่ไม่ได้เป็นเรื่องที่น่ากังวลและมารดายังสามารถให้นมแม่ต่อเนื่องไปได้

เอกสารอ้างอิง

1. The American of Obstetricians and Gynecologist, American Academy of Pediatrics. Breastfeeding handbook for physicians. 2^nd edition. 2014.