รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? เป็นที่ทราบกันดีว่า การให้ความรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในระหว่างที่มารดามาฝากครรภ์มีความสำคัญต่อการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แต่อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันความขาดแคลนบุคลากรที่มีความรู้และประสบการณ์ในการให้ความรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การจัดท่าเข้าเต้า และการบีบน้ำนมด้วยมือนั้นขาดแคลน การบันทึกการสอนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การฝึกการเข้าเต้า และการบีบน้ำนมด้วยมือในรูปแบบวิดีโอ และจัดให้บุคลากรได้มีการทบทวนวิดีโอเหล่านี้สั้น ๆ ก่อนการให้ความรู้แก่มารดาช่วยให้บุคลากรผู้ทำหน้าที่ในการสอนมีความรู้และมีความมั่นใจในการจัดการสอนการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มากขึ้น 1 ซึ่งจะส่งผลดีต่ออัตราและระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในสถานพยาบาลที่มีความพร้อมควรดำเนินการเพื่อช่วยเสริมสร้างสมรรถนะและศักยภาพของบุคลากร และหากเป็นไปได้ การแบ่งปันให้แก่โรงพยาบาลที่ขาดความพร้อมในการผลิตสื่อ ก็จะเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติในภาพรวม
เอกสารอ้างอิง
Wallace LM, Ma Y, Qiu LQ, Dunn OM. Educational videos for practitioners attending Baby Friendly Hospital Initiative workshops supporting breastfeeding positioning, attachment and hand expression skills: Effects on knowledge and confidence. Nurse Educ Pract 2018;31:7-13.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? พื้นฐานของการให้อาหารทารกแรกเกิดคือ การสนับสนุนให้ทารกได้กินนมแม่ อย่างไรก็ตาม มารดาบางรายอาจมีการใช้ยาเสพติดในกลุ่มเฮโรอีน ซึ่งหากมารดาเข้ารับการบำบัดรักษาก็จะได้รับยาในกลุ่ม buprenorphine หรือ methadone เพื่อลดอาการลงแดงหรือขาดยา โดยจะมีการปรับยาเป็นระยะ ๆ แน่นอนหากหลีกเลี่ยงได้มารดาไม่ควรมีการตั้งครรภ์หรือการคลอดในระหว่างการใช้ยาเสพติดหรือได้รับการรักษา แต่ก็มีบางรายที่ปราศจากการป้องกันหรือการคุมกำเนิดจนมีการตั้งครรภ์และการคลอดเกิดขึ้น การตั้งครรภ์และการคลอดในมารดากลุ่มนี้จะมีความเสี่ยงที่ทารกจะได้รับยาเสพติดที่ผ่านจากมารดาไปด้วย ดังนั้นจึงมีโอกาสที่จะต้องดูแลรักษาอาการขาดยาของทารกหลังจากทารกคลอดออกมาแล้ว แต่ก็ถือเป็นประโยชน์ของนมแม่อย่างหนึ่งที่มีการศึกษาพบว่ามารดาในกลุ่มนี้ที่ให้ลูกกินนมแม่หลังคลอด จะใช้ยาในการรักษาอาการขาดยาในทารกน้อยลง 1 จึงเห็นได้ว่า นมแม่นั้นมีข้อห้ามที่จะงดให้ในทารกน้อยมากที่เด่นชัดจะเห็นว่า ได้แก่ มารดาที่มีการติดเชื้อเอชไอวี และทารกที่มีภาวะ galactosemia เท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
Yonke N, Maston R, Weitzen S, Leeman L. Breastfeeding Intention Compared With Breastfeeding Postpartum Among Women Receiving Medication-Assisted Treatment. J Hum Lact 2018:890334418769637.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? แม่บางคนอาจมีความวิตกกังวลว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะเสี่ยงต่อการเจริญเติบโตช้าของทารก สิ่งนี้ยังเป็นความเชื่อหรือความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องและก่อให้เกิดความเข้าใจที่สับสนได้ ในเมื่อเราก็ทราบกันดีอยู่แล้วว่า นมแม่มีประโยชน์และเหมาะสมที่สุดสำหรับทารก แล้วทำไมยังเกิดความเข้าใจหรือความเชื่อในเรื่องนี้ได้ อาจเป็นเพราะทารกที่กินนมแม่มักไม่อ้วน มีน้ำหนักตามเกณฑ์ ในขณะที่ทารกที่กินนมผงดัดแปลงสำหรับทารกมักมีน้ำหนักเกินเกณฑ์หรืออ้วน ประกอบกับค่านิยมที่เห็นทารกอ้วนน่ารักเลยอาจเหมาไปว่าทารกที่น้ำหนักปกติ ดูเหมือนว่าทารกจะมีน้ำหนักขึ้นหรืออ้วนได้ไม่ทันใจ ถูกมองว่าเจริญเติบโตช้า แต่ความเป็นจริงแล้วในการเปรียบเทียบการเจริญเติบโตของทารก ควรเทียบกับกราฟการเจริญเติบโตปกติของทารก จะถูกต้องมากกว่า มีบางกรณีที่พบทารกมีน้ำหนักขึ้นน้อยกว่าเกณฑ์ ซึ่งพบทั้งในทารกที่กินนมแม่และทารกที่กินนมผง คือ เมื่อเริ่มให้อาหารเสริมตามวัยแก่ทารกไม่เหมาะสม ทำให้ทารกเจริญเติบโตโดยมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ ในกรณีเช่นนี้ จะเห็นได้เร็วกว่าในทารกที่กินนมแม่ เนื่องจากพื้นฐานเดิมน้ำหนักตัวปกติ ขณะที่ทารกที่กินนมผงจะมีพื้นฐานน้ำหนักที่มากกว่าหรืออ้วน ทำให้กระทบต่อความรู้สึกของมารดาช้ากว่า ดังนั้น ประเด็นคือควรให้ความสำคัญกับการให้อาหารเสริมตามวัยแก่ทารกอย่างครบถ้วนและพอเพียง ก็จะป้องกันความเสี่ยงในการเกิดการเจริญเติบโตช้าในทารกได้1
เอกสารอ้างอิง
Zaragoza Cortes J, Trejo Osti LE, Ocampo Torres M, Maldonado Vargas L, Ortiz Gress AA. Poor breastfeeding, complementary feeding and dietary diversity in children and their relationship with stunting in rural communities. Nutr Hosp 2018;0:271-8.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? อุปสรรคที่มารดาต้องเผชิญและรู้สึกเป็นปัญหาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่คือ การที่มารดาต้องกลับไปทำงาน ซึ่งขณะที่มารดาต้องกลับไปทำงานนั้นต้องมีการปรับตัวเพื่อให้ยังสามารถคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ ในกรณีที่ที่ทำงานใกล้บ้าน มารดาอาจแวะกลับบ้านเพื่อมาให้นมลูก หรือหากบ้านอยู่ไกลการบีบเก็บน้ำนมในระหว่างช่วงพักการทำงานก็ช่วยให้มารดามีน้ำนมที่เพียงพอสำหรับให้นมลูกได้ นโยบายของสถานประกอบการก็เป็นส่วนที่มีความสำคัญ แต่อีกส่วนหนึ่งก็คือเพื่อนร่วมงาน ซึ่งมารดาบางคนอาจจะมีความกังวลเกี่ยวกับความรู้สึกของเพื่อนร่วมงานในเรื่องของการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ทำให้มารดาไม่สบายใจและอาจมีผลต่อการคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต่อไป อย่างไรก็ตาม มีข้อมูลจากการศึกษาวิจัยพบว่า เพื่อนร่วมงานส่วนใหญ่สนับสนุนให้มารดาคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่1
เอกสารอ้างอิง
Zhuang J, Bresnahan MJ, Yan X, Zhu Y, Goldbort J, Bogdan-Lovis E. Keep Doing the Good Work: Impact of Coworker and Community Support on Continuation of Breastfeeding. Health Commun 2018:1-9.
? ? ? ? ? ? ? ? ? นอกจากปัญหาเรื่องการเจ็บหัวนมขณะทารกดูดนมแล้ว ปัญหาที่มารดามีความกังวลคือ กลัวว่าเมื่อทารกเจริญเติบโตขึ้นจะพูดไม่ชัด การพูดไม่ชัดอาจพบได้ในทารกที่มีภาวะลิ้นติด แต่ก็เป็นในบางคำหรือในบางตัวอักษรที่ออกเสียงยากในภาษาอังกฤษ เช่น ตัวอักษร L, R, S, Z, CH, TH ซึ่งไม่สามารถบอกได้ว่าทารกที่มีภาวะลิ้นติดคนใดจะออกเสียงไม่ชัดเมื่อเจริญเติบโตขึ้น เนื่องจากขึ้นอยู่กับความรุนแรงของภาวะลิ้นติด ความตึงของพังผืดใต้ลิ้น และการยึดหยุ่นของพังผืดใต้ลิ้นเมื่อเวลาผ่านไป แต่ภาวะลิ้นติดนี้ไม่ได้มีผลทำให้พัฒนาการในการพูดของทารกช้า ดังนั้น หากมารดาให้นมแม่จากการป้อนจากถ้วย เมื่อทารกโตขึ้นแล้วจึงฝึกดูดนมจากเต้า และมารดาไม่กังวลว่าลูกจะพูดไม่ชัดในบางคำหรือบางตัวอักษร ยอมรับได้ การผ่าตัดก็ไม่มีความจำเป็น แต่หากมารดามีความกังวลเรื่องลูกจะพูดไม่ชัดที่แม้ว่าจะไม่ได้เกิดทุกราย แต่มารดายอมรับไม่ได้หากทารกเกิดพูดไม่ชัดในบางคำหรือบางตัวอักษร แม้ว่าการผ่าตัดเมื่อทารกโตขึ้นในวัยเด็กหรือวัยผู้ใหญ่สามารถทำได้ แต่การขั้นตอนจะยุ่งยากและซับซ้อนกว่าการผ่าตัดในระยะแรกหลังคลอดใหม่ ๆ คำแนะนำสำหรับมารดาเหล่านี้ที่มีความวิตกกังวลมากคือ แนะนำให้ทำการผ่าตัดแก้ไขตั้งแต่ในระยะแรกเลย
เอกสารอ้างอิง
Puapornpong P, Paritakul P, Suksamarnwong M, Srisuwan S, Ketsuwan S. Nipple Pain Incidence, the Predisposing Factors, the Recovery Period After Care Management, and the Exclusive Breastfeeding Outcome. Breastfeed Med 2017;12:169-73.
Puapornpong P, Raungrongmorakot K, Mahasitthiwat V, Ketsuwan S. Comparisons of the latching on between newborns with tongue-tie and normal newborns. J Med Assoc Thai 2014;97:255-9.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์