รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? ?เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า การผ่าตัดคลอดเป็นปัญหาที่สำคัญอย่างหนึ่งที่พบได้บ่อยในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในมารดาที่ผ่าตัดคลอดจะพบมีการเริ่มต้นการให้นมลูกช้า ซึ่งจะส่งผลต่อการมาของน้ำนมและระยะเวลาการให้นมของมารดาด้วย สาเหตุของการที่มีน้ำนมมาช้าในมารดาที่ผ่าตัดคลอดมีหลายสาเหตุอาจจะเกิดจากมารดามีความเครียด วิตกกังวล หิว กระหายน้ำ ?การดื้อต่ออินซุลิน หรืออื่น ๆ มีการศึกษาการให้คาร์โบไฮเดรตก่อนการผ่าตัดในมารดาที่ผ่าตัดคลอดเพื่อช่วยในการลดการหิว การกระหายน้ำ และลดการดื้อต่ออินซุลินพบว่า มารดาที่ได้รับคาร์โบไฮเดรตก่อนการผ่าตัดจะเริ่มการให้นมลูกเร็วกว่า มีความถี่ของการให้นมมากกว่า และมีระยะเวลาของการให้นมลูกนานกว่า 1 ดังนั้นในกรณีที่ไม่มีข้อห้ามใด ๆ การให้คาร์โบไฮเดรตก่อนการผ่าตัดคลอดน่าจะสามารถช่วยให้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาดีขึ้นได้
เอกสารอ้างอิง
Fard RK, Tabassi Z, Qorbani M, Hosseini S. The Effect of Preoperative Oral Carbohydrate on Breastfeeding After Cesarean Section: A Double-Blind, Randomized Controlled Clinical Trial. J Diet Suppl 2018;15:445-51.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????????? ในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้น การฝึกให้มารดามีทักษะในการให้นมลูกเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้มารดาเกิดความเชื่อมั่นว่าสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเองได้ โดยความเชื่อมั่นของมารดาจะช่วยให้มารดามีโอกาสที่จะประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สูงกว่า มีการศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่มีผลต่อการฝึกทักษะในการให้นมลูกของมารดาพบว่า การศึกษา การรับทราบข้อมูลเกี่ยวกับเทคนิคการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มาก่อน ประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การที่มารดาปราศจากปัญหาเรื่องเต้านม การที่มารดาได้รับการฝึกทักษะการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ทันทีหลังคลอดและมีนัดติดตามการปฏิบัติอย่างน้อยอีกสองครั้งหลังมารดาได้รับอนุญาตให้กลับบ้าน 1 ดังนั้น หากบุคลากรทางการแพทย์มีความเข้าใจในปัจจัยต่าง ๆ เหล่านี้ และนำไปใช้ในการคัดกรองมารดาที่มีความเสี่ยง เพื่อการติดตามดูแลอย่างใกล้ชิด จะช่วยลดปัญหาของการที่มารดาหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนระยะเวลาที่เหมาะสมจากการที่มารดาขาดทักษะในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้
เอกสารอ้างอิง
Tiruye G, Mesfin F, Geda B, Shiferaw K. Breastfeeding technique and associated factors among breastfeeding mothers in Harar city, Eastern Ethiopia. Int Breastfeed J 2018;13:5.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ท็อกโซพลาสโมซีส (Toxoplasmosis) เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อโปรโตซัว Toxoplasma Gondii ซึ่งแมวถือเป็นพาหะนำโรคชนิดนี้ โดยแมวที่มีการติดเชื้ออยู่จะถ่ายอุจจาระที่มีเชื้อปนเปื้อนมา หากสตรีตั้งครรภ์ดูแลเรื่องความสะอาดไม่ได้ดี มีการปนเปื้อนเชื้อโดยการรับประทานเข้าไป เชื้อจะเข้าไปอยู่ในมารดาที่ตั้งครรภ์โดยอันตรายเพิ่มขึ้นอีกนอกเหนือจากการที่สตรีตั้งครรภ์จะติดเชื้อแล้วคือ การผ่านของเชื้อเข้าสู่ทารกและเกิดการติดเชื้อ ทารกที่ติดเชื้อจะมีอาการจอประสาทตาอักเสบ (chorioretinitis) การมีน้ำในสมองมาก (hydrocephalus) ซึ่งทำให้ทารกอาจมีศีรษะโตผิดปกติได้ มีอาการชัก และอาจพบทำให้ทารกเสียชีวิตได้ 1 สำหรับข้อแนะนำในการตรวจคัดกรอง ควรตรวจในสตรีตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงคือเลี้ยงแมวและมีความใกล้ชิด จำนวนครั้งของการตรวจคัดกรองในระหว่างการตั้งครรภ์และหลังคลอดยังไม่มีการสรุปที่ชัดเจน แต่บางรายงานแนะนำให้ตรวจ 8-10 ครั้ง1 เนื่องจากหากพบการติดเชื้อ การรักษาตั้งแต่แรกเริ่มจะลดอันตรายที่จะเกิดกับทารก ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์ควรใส่ใจที่จะซักถามถึงการเลี้ยงแมวในมารดาที่มาฝากครรภ์เพื่อประเมินความเสี่ยงและความจำเป็นในการตรวจคัดกรองเชื้อนี้ในระหว่างการตั้งครรภ์ด้วย
เอกสารอ้างอิง
Lykins J, Li X, Levigne P, et al. Rapid, inexpensive, fingerstick, whole-blood, sensitive, specific, point-of-care test for anti-Toxoplasma antibodies. PLoS Negl Trop Dis 2018;12:e0006536.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ทารกที่มีภาวะออทิสติกในปัจจุบันพบมากขึ้น แม้การเกิดภาวะออทิสติกจะมีสาเหตุปัจจัยหลายอย่าง แต่ปัญหาเรื่องการใช้สารพิษที่พบในสิ่งแวดล้อมก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ควรให้ความสำคัญ โดยมีการศึกษาพบว่า มารดาที่ได้รับสารพิษจำพวกยาฆ่าแมลงในระหว่างการตั้งครรภ์จะพบว่าทารกที่คลอดออกมามีภาวะออทิสติกเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ 1 ดังนั้น เพื่อสุขภาพที่ดีของประชากร รัฐบาลหรือผู้ที่มีหน้าที่ดูแลปัญหาสุขภาพ ควรวางระบบหรือออกกฎหมายให้มีการควบคุมการใช้สารเหล่านี้อย่างจำกัดหรือหลีกเลี่ยงการใช้ให้มากที่สุด สำหรับในด้านการให้ความรู้แก่ประชาชนหรือสังคมให้มีความเข้าใจในเรื่องนี้อย่างเหมาะสม เพื่อให้สังคมเป็นสังคมที่อุดมปัญญาและคนในสังคมมีความสามารถในการพิจารณาเลือกใช้สารต่าง ๆ ที่จะเกิดผลเสียแก่มารดาหรือครอบครัวได้ตามหลักฐานเชิงประจักษ์ นอกจากนี้ ยังเป็นการช่วยยกระดับฐานความรู้ของสังคม ซึ่งจะมีผลช่วยในการดูแลสิ่งแวดล้อมอื่นด้วย
เอกสารอ้างอิง
Brown AS, Cheslack-Postava K, Rantakokko P, et al. Association of Maternal Insecticide Levels With Autism in Offspring From a National Birth Cohort. Am J Psychiatry 2018:appiajp201817101129.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ปัญหาในการให้นมลูกที่พบบ่อยที่ทำให้มารดาหยุดให้นมลูกในสัปดาห์แรกคือ การเจ็บหัวนมของมารดาในการให้นมลูก ปัญหานี้หากเป็นในการเริ่มให้ลูกดูดนมแม่ใหม่ ๆ ในครั้งแรก ๆ อาจไม่ถือเป็นความผิดปกติโดยเฉพาะหากเป็นมารดาที่คลอดบุตรคนแรกและไม่เคยให้นมลูกมาก่อน แม้ว่าโดยทั่วไปในระหว่างการตั้งครรภ์ ร่างกายของมารดาจะเตรียมความพร้อมโดยการสร้างต่อมที่สร้างไขมันที่จะหลังไขออกมาเคลือบบริเวณหัวนม เพื่อลดการเสียดสีระหว่างการดูดนมของทารกหลังคลอด อย่างไรก็ตาม ก็ยังการเจ็บหัวนมเป็นปัญหาที่พบบ่อย แต่ปัญหานี้หากมารดามีความเข้าใจและมีการให้คำปรึกษาว่าปัญหานี้จะดีขึ้นเองใน 2-3 วันและหายไปภายในหนึ่งสัปดาห์ เมื่อร่างกายมารดาปรับตัวได้ หากปัญหาการเจ็บหัวนมมีระยะยาวนานเกิน 1 สัปดาห์ ปัญหาการเจ็บหัวนมอาจเกิดจากการจัดท่าให้นมที่ไม่เหมาะสม ภาวะลิ้นติด น้ำนมไหลเร็วเกินไป ซึ่งควรมีการให้คำปรึกษาอย่างเหมาะสมเฉพาะรายตามสาเหตุ มีการศึกษาพบว่า การเจ็บหัวนมที่ยาวนานเกินสัปดาห์แรกพบได้ถึงร้อยละ 281 ?ซึ่งถือว่าพบได้บ่อยหากเทียบเคียงที่พบได้ราว 1 ใน 3 ถึง 1 ใน 4 ของมารดาที่ให้นมบุตร ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์ควรมีการเตรียมความพร้อมโดยให้คำปรึกษาเกี่ยวกับปัญหานี้และช่องทางที่จะติดต่อหากมารดาดูแลแก้ไขแล้วไม่ดีขึ้น 2
เอกสารอ้างอิง
Puapornpong P, Paritakul P, Suksamarnwong M, Srisuwan S, Ketsuwan S. Nipple Pain Incidence, the Predisposing Factors, the Recovery Period After Care Management, and the Exclusive Breastfeeding Outcome. Breastfeed Med 2017;12:169-73.
Feenstra MM, Jorgine Kirkeby M, Thygesen M, Danbjorg DB, Kronborg H. Early breastfeeding problems: A mixed method study of mothers’ experiences. Sex Reprod Healthc 2018;16:167-74.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
