รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

อย่างที่ทราบกันดีว่า กระบวนการดูดนมแม่จากเต้านมมารดาของทารกจะมีกลไกที่แตกต่างจากการดูดนมผงดัดแปลงสำหรับทารกจากขวด ซึ่งหากมารดาให้ทั้งนมแม่และให้นมผงดัดแปลงสำหรับทารกไปพร้อม ๆ กัน ทารกมักจะเลือกการกินนมที่สะดวกคือไม่ต้องออกแรงดูดหรือออกแรงในการดูดนมน้อย ซึ่งก็คือการกินนมผงดัดแปลงสำหรับทารกจากขวดนมที่น้ำนมจะไหลได้เร็วจากขนาดของรูจากจุกนมที่กว้างและมีแรงจากการไหลตามแรงดึงดูดของโลกจากการตั้งขวดนมไว้เหนือทารก ทำให้ทารกมีโอกาสที่จะหยุดการให้นมแม่มากกว่ามารดาที่ให้ลูกกินนมแม่อย่างเดียวถึง 2.3 เท่า ดังนั้น หากมารดาสามารถที่จะให้ลูกกินนมแม่อย่างเดียวได้อาจจะเป็นหนทางหนึ่งที่จะช่วยให้มารดาประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้¹

เอกสารอ้างอิง

1.            Hemmingway A, Fisher D, Berkery T, Dempsey E, Murray DM, Kiely ME. A detailed exploration of early infant milk feeding in a prospective birth cohort study in Ireland: combination feeding of breastmilk and infant formula and early breastfeeding cessation. Br J Nutr 2020:1-28.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การให้นมแม่ในที่สาธารณะนั้น ทั้ง ๆ ที่ควรจะเป็นเรื่องที่มองเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่มุมมองในแต่ละประเทศมีความแตกต่างกัน กลุ่มประเทศตะวันตกมักจะให้การยอมรับมากกว่ากลุ่มประเทศตะวันออก เนื่องจากขนบธรรมเนียมประเพณีและความเชื่อที่แตกต่างกัน สำหรับประเทศไทยแม้ว่ามุมมองในเรื่องการให้ลูกกินนมแม่จะถือว่าเป็นเรื่องส่วนตัว และควรทำในสถานที่มิดชิด แต่การยอมรับการให้นมแม่ในที่สาธารณะก็มีมากขึ้นในปัจจุบัน เนื่องจากสังคมในยุคปัจจุบัน สตรีมีบทบาทในสังคมมากขึ้นและยังต้องไปทำงานนอกบ้าน ขณะที่ข้อแนะนำการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวยังควรปฏิบัติในหกเดือนแรก ดังนั้น เมื่อสตรีต้องออกไปทำงานนอกบ้าน หรือต้องไปทำธุระอื่น ๆ จึงอาจเกิดเหตุการณ์ที่จำเป็นต้องมีการให้นมลูกในที่สาธารณะ ซึ่งทำให้เกิดความเขิน กระดากใจ หรือกระอักกระอ่วนใจทั้งมารดาที่ให้นมลูกและบุคคลที่อยู่ใกล้เคียง เกิดสภาวะที่เป็น “จุดสนใจที่ไม่ต้องการ” การที่จะลดปัญหาหรือความยากลำบากในการให้นมแม่ในที่สาธารณะจำเป็นต้องมีการเตรียมความพร้อมของทั้งมารดาและสภาพสังคม โดยมารดาที่ต้องมีธุระที่ต้องออกไปนอกบ้านหรือในที่สาธารณะ ควรมีการเตรียมตัวและมีการใส่เสื้อผ้าที่มีความเหมาะสม สะดวกที่จะให้นมลูกโดยไม่รู้สึกเขินอาย และมีการศึกษาว่าในที่ระหว่างการเดินทางหรือที่ที่จะเดินทางไปมีจุดที่จุดไว้สำหรับการให้นมแม่หรือไม่ เพื่อจะสามารถที่จะเลือกแวะที่จะให้นมแม่ด้วยความสบายใจ สำหรับสภาพสังคม การยอมรับในการให้นมแม่ในที่สาธารณะจำเป็นต้องมีการเรียนรู้ การสร้างค่านิยม โดยการสื่อสารผ่านสื่อต่าง ๆ ซึ่งล้วนแล้วแต่ช่วยสร้างกระแส โดยจะส่งผลต่อระยะเวลาในเปลี่ยนแปลงการยอมรับ แม้เรื่องนี้จำเป็นต้องใช้เวลา แต่หากประสบความสำเร็จ จะช่วยให้มารดาสามารถให้นมแม่ในที่สาธารณะโดยโล่งใจ และไม่เป็นจุดสนใจที่ไม่ต้องการ¹

เอกสารอ้างอิง

1.            Hauck YL, Kuliukas L, Gallagher L, Brady V, Dykes C, Rubertsson C. Helpful and challenging aspects of breastfeeding in public for women living in Australia, Ireland and Sweden: a cross-sectional study. Int Breastfeed J 2020;15:38.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

กฎหมายควบคุมการส่งเสริมการตลาดของนมผงได้ออกมาแล้วตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 โดยชื่อที่เป็นทางการคือ พระราชบัญญัติควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก ในราชกิจจานุเบกษา ซึ่งเจตนารมณ์ของกฎหมายฉบับนี้ เพื่อควบคุมการโฆษณา และการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็กผ่านการลด แลก แจก แถม และการส่งเสริมการขายด้วยวิธีการอื่น รวมถึงการเผยแพร่ข้อมูลทางวิชาการ และการให้ข้อมูลอาหารที่ขาดจรรยาบรรณและไม่เหมาะสม¹ โดยมีบทลงโทษทั้งปรับและจำคุก แต่ยังขาดความเข้มงวดในการบังคับใช้ จะเห็นได้จากมีโฆษณาแฝงหรือการให้บริจาคอย่างไม่เหมาะสมผ่านสื่อต่าง ๆ รวมทั้งสื่อสังคมออนไลน์ที่มีบทบาทมากขึ้นในปัจจุบัน หน่วยงานรวมทั้งบุคคลที่มีหน้าที่ในการควบคุมดูแลการละเมิดกฎหมายนี้ควรจะเข้มงวด เอาใจใส่ และสื่อสารเรื่องตัวอย่างการกระทำผิดให้ประชาชนทราบ ซึ่งจะทำให้ประชาชนมีความเข้าใจในเนื้อหาของกฎหมายและช่วยกันเป็นหูเป็นตาสอดส่องช่วยดูแล โดยบทบาทเหล่านี้จะมีผลช่วยให้เด็กไทยมีโอกาสได้กินนมแม่มากขึ้น

เอกสารอ้างอิง

1.            ภาวิน พัวพรพงษ์. รอบรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ (ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพมหานคร: ศูนย์หนังสือจุฬา (ebook); 2563.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การที่มีการให้มารดาลาพักหลังคลอด จุดประสงค์เพื่อให้มารดาได้พักฟื้นปรับสภาพร่างกายให้กลับมาเป็นเหมือนก่อนตั้งครรภ์ ซึ่งโดยทั่วไปจะใช้เวลาราว 6 สัปดาห์หลังคลอด และอีกส่วนที่มีความสำคัญคือให้มารดาสามารถให้ลูกกินนมแม่ ซึ่งแนะนำให้มีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนแรกหลังคลอด โดยทั่วไป การอนุญาตให้ลาพักหลังคลอดมักจะครอบคลุมในช่วงหกสัปดาห์หลังคลอดที่เป็นช่วยที่ร่างกายมารดาจะกลับมาเป็นปกติอยู่แล้ว แต่สำหรับการที่จะให้มารดาสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนหลังคลอดยังอาจจะมีอุปสรรคอยู่ ในประเทศไทยส่วนใหญ่สิทธิในการลาพักหลังคลอดมักจะให้ลาพักได้ประมาณ 3 เดือนหลังคลอด ซึ่งทำให้พบว่าการกลับไปทำงานเป็นสาเหตุใหญ่ที่ทำให้มารดาหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ทั้ง ๆ ที่ก็เป็นที่ทราบกันดีว่า หากมารดาได้รับการลาพักหลังคลอดนานขึ้นจะช่วยในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ การตัดสินใจเชิงนโยบายเพื่อออกกฎหมายสนับสนุนการลาพักหลังคลอดเพิ่มขึ้นจึงควรนำมาทบทวนพิจารณา เพื่อสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพพื้นฐานของประชาชน ซึ่งหากได้มีการสนับสนุนในเรื่องนี้แล้วในหลายประเทศในกลุ่มอาเซียน ได้แก่ เวียดนาม เมียนมาร์ เป็นต้น

เอกสารอ้างอิง

1.            Grandahl M, Stern J, Funkquist EL. Longer shared parental leave is associated with longer duration of breastfeeding: a cross-sectional study among Swedish mothers and their partners. BMC Pediatr 2020;20:159.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

เป็นที่ทราบกันดีว่า มารดาที่มีลูกคนแรกหรือมารดาครรภ์แรกจะมีความเสี่ยงที่จะหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนเวลาอันควร อาจมีสาเหตุจากการขาดความรู้ ขาดประสบการณ์ และขาดผู้ที่จะให้คำปรึกษาอย่างเหมาะเมื่อเกิดปัญหาหรืออุปสรรคในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ดังนั้น การที่บุคลากรให้ความสำคัญและระลึกอยู่เสมอว่า มารดาที่มีลูกคนแรกอาจจะต้องมีการจัดระบบการดูแลที่มีการติดตามเอาใจใส่มากขึ้นกว่ามารดาที่มีประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่แล้ว ซึ่งมีการศึกษาพบว่า การจัดระบบสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในมารดาที่มีลูกคนแรกสามารถเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่หกเดือนได้ถึง 3 เท่า¹ จึงถือว่าเป็นหนทางหนึ่งที่จะช่วยเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้

เอกสารอ้างอิง

1.            Gonzalez-Darias A, Diaz-Gomez NM, Rodriguez-Martin S, Hernandez-Perez C, Aguirre-Jaime A. ‘Supporting a first-time mother’: Assessment of success of a breastfeeding promotion programme. Midwifery 2020;85:102687.