รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า มารดาที่มีความตั้งใจจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะมีระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ยาวนานกว่ามารดาที่ขาดความตั้งใจ แต่การที่มารดาจะมีความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้น มักเกิดขึ้นด้วยปัจจัยหลายอย่าง ได้แก่ ประสบการณ์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยอาจผ่านการเห็นหรือได้มีประสบการณ์จริง ทัศนคติที่ดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยคิดว่านมแม่เป็นสารอาหารที่ดีที่สุดที่เหมาะสมสำหรับทารกและเป็นสิ่งที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมาเพื่อให้เหมาะในการเจริญเติบโตและสุขภาพที่ดีของทารก การได้รับการอบรมหรือให้ความรู้เกี่ยวกับประโยชน์ ความสำคัญและความจำเป็นในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ นอกจากนี้ กระแสสังคมยังมีส่วนในการผลักดันให้มารดามีความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ หากสังคมนั้นเป็นสังคมที่มีค่านิยมของนมแม่ อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาพบว่า ความตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาในระยะตั้งครรภ์จะลดลงเมื่อสอบถามมารดาอีกครั้งในระยะหลังคลอด โดยพบว่ามารดาในระยะหลังคลอดมีความตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ลดลงจากก่อนคลอดเหลือราว 1 ใน 3 1 สิ่งนี้สะท้อนว่า เมื่อมารดาคลอดแล้ว อาจพบภาวะต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อร่างกายและจิตใจของมารดา ได้แก่ การปวดแผล การปวดจากการหดรัดตัวของมดลูก การเจ็บเต้านม การพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ การขาดใส่ใจหรือให้การสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของคนในครอบครัว ดังนั้น การลดปัญหาหรืออุปสรรคที่คาดว่าจะเป็นสาเหตุที่จะลดความตั้งใจของมารดาที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก็เป็นสิ่งที่น่าจะช่วยสนับสนุนให้มารดาประสบความสำเร็จในคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้
เอกสารอ้างอิง
Nelson JM, Li R, Perrine CG, Scanlon KS. Changes in mothers’ intended duration of breastfeeding from the prenatal to neonatal periods. Birth 2018;45:178-83.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
ปัญหามารดาวัยรุ่นเป็นปัญหาที่มีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นในประเทศไทยและทั่วโลก ซึ่งปัญหาที่พบมีทั้งปัญหาในระหว่างการตั้งครรภ์และการคลอดที่มีโอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนทางการแพทย์สูงขึ้น ได้แก่ การคลอดก่อนกำหนด การคลอดทารกน้ำหนักตัวน้อย นอกจากนี้ยังอาจพบปัญหาทางด้านอื่น ๆ จากความไม่พร้อมของมารดาวัยรุ่นได้ ได้แก่ การตั้งครรภ์โดยขาดการวางแผน การตั้งครรภ์ที่ไม่ต้องการ การขาดการฝากครรภ์และดูแลครรภ์ที่เหมาะสม การใช้ยาหรือสารเสพติด การทอดทิ้งทารก ปัญหาเหล่านี้เป็นปัญหาใหญ่ที่กำลังมีการเพิ่มขนาดของปัญหาขึ้นเรื่อย ๆ รวมไปถึงปัญหาเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ความไม่พร้อมและขาดการฝากครรภ์หรือการให้ความรู้ในระหว่างฝากครรภ์และคลอดที่เหมาะสมจะมีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การที่จะสนับสนุนให้มารดาวัยรุ่นเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้นาน 1-2 ปีนั้น มีการศึกษาถึงปัจจัยที่จะช่วยในเรื่องนี้ พบว่า การให้ความรู้อย่างเหมาะสมและการให้การสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้นเป็นปัจจัยที่จะส่งเสริมการคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ ดังนั้น การให้ความสำคัญกับการให้ความรู้และสื่อที่จะช่วยให้มารดาเข้าใจถึงความสำคัญและความจำเป็นของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ร่วมกับการติดตามให้การสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างต่อเนื่อง1 จะช่วยคงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้ยาวนานตามข้อแนะนำขององค์การอนามัยโลกได้
เอกสารอ้างอิง
Muelbert M, Giugliani ERJ. Factors associated with the maintenance of breastfeeding for 6, 12, and 24 months in adolescent mothers. BMC Public Health 2018;18:675.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
แม้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะมีผลดีต่อการสูบบุหรี่ของครอบครัวโดยลดการสูบบุหรี่ของคนในครอบครัวลดได้ แต่ในทางกลับกัน การสูบบุหรี่ของคนในครอบครัวมีผลเสียต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีการศึกษาพบว่า หากสมาชิกในครอบครัวสูบบุหรี่มากกว่าสองคนขึ้นไปจะเพิ่มความเสี่ยงที่มารดาจะหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนเวลาอันควรราวร้อยละ 30 1 ดังนั้น การให้คำปรึกษาแก่มารดาควรครอบคลุมถึงบุคคลที่อยู่ในครอบครัวที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วย เพื่อให้มารดาและคนในครอบครัวมีความเข้าใจ ได้ประโยชน์จากการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ขณะเดียวกันก็ลดผลเสียจากการสูบบุหรี่ให้มีน้อยที่สุด
เอกสารอ้างอิง
Lok KYW, Wang MP, Chan VHS, Tarrant M. Effect of Secondary Cigarette Smoke from Household Members on Breastfeeding Duration: A Prospective Cohort Study. Breastfeed Med 2018;13:412-7.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
