รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

               ในการศึกษาเรียนรู้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว  การเก็บข้อมูลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวจะใช้การสอบถามข้อมูลจากมารดาเป็นหลักหรือหากละเอียดกว่านั้น จะจดบันทึกรายมื้อหรือรายวันเพื่อลดอคติจากการจดจำ อย่างไรก็ตาม หากมารดามีอคติในการให้ข้อมูล ความถูกต้องของข้อมูลจะมีความผิดพลาดได้ ในการศึกษาวิจัยที่ต้องการข้อมูลที่มีความถูกต้องสูง จึงได้มีการพัฒนาและศึกษาวิจัยเพิ่มเติม เพื่อให้ข้อมูลที่ได้ถูกต้องและมีหลักฐานเชิงประจักษ์ วิธีนี้ทำโดยใช้สาร deuterium oxide ให้มารดากินสารนี้ สารนี้จะได้รับการดูดซึมเข้ากระแสเลือด จากนั้นจะผ่านไปยังน้ำนม เมื่อทารกกินนมแม่ สารนี้ก็จะผ่านไปยังทารก การตรวจระดับสารนี้จะสะท้อนถึงการกินสารน้ำอื่นที่นอกเหนือจากกินนมแม่ โดยค่าที่ใช้ตัดสินผลคือหากค่าสารน้ำที่ทารกกินสูงกว่า 86.6 กรัมต่อวัน¹ จะแปลผลว่าทารกได้รับสารน้ำอื่นนอกจากนมแม่หรือทารกไม่ได้กินนมแม่อย่างเดียว ดังนั้น หากมีความต้องการจะได้ข้อมูลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวที่มีความถูกต้องสูง การใช้การตรวจด้วย deuterium oxide เป็นทางเลือกหนึ่งซึ่งเป็นวิธีที่ช่วยลดอคติของข้อมูลได้

เอกสารอ้างอิง

1. Liu Z, Diana A, Slater C, et al. Development of a nonlinear hierarchical model to describe the disposition of deuterium in mother-infant pairs to assess exclusive breastfeeding practice. J Pharmacokinet Pharmacodyn 2019;46:1-13.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                อาการผิวหนังอักเสบ (atopic dermatitis) จากภูมิแพ้สามารถป้องกันได้ด้วยการให้ลูกได้กินนมแม่ และถือเป็นประโยชน์อย่างหนึ่งของการให้ลูกกินนมแม่ อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวกับอาการผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ในขณะที่ทารกมีอาการผิวหนังอักเสบพบว่า การปรับให้ทารกกินนมผงดัดแปลงสำหรับทารกชนิดที่มีโปรตีนจำเพาะ (partial partially hydrolyzed whey formula (pHF-W))  หรือ ให้เฉพาะนมผงที่มีเฉพาะ pHF-W อย่างเดียว อาจจะลดเวลารักษาอาการผิวหนังอักเสบลงได้¹ คำอธิบายของผลการศึกษานี้ยังไม่ชัดเวนว่าเหตุผลใดที่ทำให้เกิดผลเช่นนี้ การศึกษาเพิ่มเติมต่อไปในอนาคตจึงจำเป็น เพื่อสร้างความชัดเจนและนำความรู้นี้มาให้คำปรึกษามารดาอย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

1. Lin HP, Chiang BL, Yu HH, et al. The influence of breastfeeding in breast-fed infants with atopic dermatitis. J Microbiol Immunol Infect 2019;52:132-40.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                ประโยชน์อย่างหนึ่งของการให้ลูกกินนมแม่คือ มารดาจะมีน้ำหนักกลับเข้าสู่น้ำหนักในระยะก่อนตั้งครรภ์ได้ดีกว่า นั่นคือน้ำหนักลดลงเร็วกว่า ซึ่งจะช่วยเรื่องเรื่องรูปร่างของมารดาที่อาจจะมีความกังวลเรื่องน้ำหนักเกินหรืออ้วนเพิ่มขึ้นหลังคลอดที่เป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับสุภาพสตรี นอกจากนี้ยังมีการศึกษาพบว่าในมารดาที่คลอดบุตรไม่เกินห้าปีแล้วเลี้ยงลูกด้วยนมแม่พบว่ามีดัชนีมวลกายที่ต่ำกว่ามารดาที่ไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ อันนี้ก็แสดงถึงผลสืบเนื่องของการให้ลูกได้กินนมแม่ของมารดาที่จะมีโอกาสน้ำหนักลดลงหรือผอม โดยหากจะมองอีกแง่หนึ่งคือน่าจะช่วยเรื่องน้ำหนักเกินหรืออ้วนของมารดาได้เมื่อคลอดทารกไปเรียบร้อยแล้ว

เอกสารอ้างอิง

1. Lima NP, Bassani DG, Silva B, et al. Association of breastfeeding, maternal anthropometry and body composition in women at 30 years of age. Cad Saude Publica 2019;35:e00122018.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                เป็นที่ทราบกันดีว่า ประโยชน์ของการให้ลูกได้กินนมแม่จะช่วยเรื่องภูมิคุ้มกัน ซึ่งจะช่วยลดความเจ็บป่วยของทารกที่กินนมแม่ได้ มีการศึกษาติดตามทารกที่กินนมแม่กับความสัมพันธ์ในการลดความเจ็บป่วยของทารกเมื่อทารกเจริญเติบโตเข้าวัยเด็กพบว่า ในทารกที่กินนมแม่จะมีการท้องเสียและการเป็นหวัดน้อยกว่าทารกที่ไม่ได้กินนมแม่¹ จากข้อมูลนี้น่าจะบอกถึงผลดีของการกินนมแม่ที่มีต่อเนื่องไม่ใช่แต่เพียงขณะที่ทารกได้รับนมแม่ ยังมีผลระยะยาวในการช่วยเรื่องภูมิคุ้มกันที่ดีที่จะช่วยให้ทารกเจ็บป่วยได้น้อยกว่า เมื่อทารกมีความเจ็บป่วยน้อยกว่าก็จะลดความวิตกกังวลของบิดามารดาเรื่องความเจ็บป่วยของลูก ลดค่าใช้จ่ายที่จะต้องเสียเมื่อทารกต้องมารับการรักษาพยาบาล และยังมีผลกระทบต่อหน้าที่การทำงานของบิดามารดา หากต้องมีการหยุดงานเพื่อพาทารกไปรักษาพยาบาล ดังนั้น การวางพื้นฐานสร้างภูมิคุ้มกันให้ทารกตั้งแต่แรกเกิดโดยการกินนมแม่จึงสร้างความคุ้มค่าในการลงทุนด้านสุขภาพที่เป็นผลประโยชน์ต่อในทารกทั้งในระยะสั้นและในระยะยาว

เอกสารอ้างอิง

1. Li S, Yue A, Abbey C, Medina A, Shi Y. Breastfeeding and the Risk of Illness among Young Children in Rural China. Int J Environ Res Public Health 2019;16.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                หลังคลอดการให้ความรู้และช่วยให้มารดาสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยมีความมั่นใจและสามารถปฏิบัติได้ด้วยตนเองนั้น บางครั้งอาจมีข้อจำกัดในเรื่องระยะเวลา เนื่องจากในระยะหลังคลอด มารดามักจะได้รับการอนุญาตให้กลับบ้านภายในหนึ่งหรือสองวันหลังคลอดขึ้นอยู่กับนโยบายของแต่ละสถานพยาบาลรวมทั้งกระแสของการอนุญาตให้มารดามีแนวโน้มที่จะให้กลับบ้านเร็วเพื่อกลับไปใช้ชีวิตอยู่ในสภาพแวดล้อมจริงขณะที่อยู่ที่บ้าน แต่จากนโยบายนี้ การที่จะสร้างให้มารดาเกิดความมั่นใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อาจมีความลำบาก การเลือกที่จะนัดติดตามเพื่อให้คำปรึกษาเพิ่มเติมในสัปดาห์แรกหรือสัปดาห์ที่สองจึงมีความจำเป็น¹ ซึ่งการเลือกที่จะนัดติดตามการรักษานั้น การคัดกรองมารดาตามความเสี่ยงเพื่อวางแผนการนัดติดตามการรักษาจะเป็นประโยชน์ โดยจะช่วยเลือกมารดาที่มีความเสี่ยงสูงในการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนเวลาอันควร ก็ควรมีการนัดติดตามและให้คำปรึกษาเร็วกว่ามารดาที่มีความเสี่ยงต่ำ ดังนั้น การคัดกรองในมารดาหลังคลอดเพื่อประเมินความเสี่ยงจึงได้รับคำแนะนำให้มีการปฏิบัติ เพื่อช่วยให้กระบวนการนัดติดตามมารดาทำได้อย่างเหมาะสมและมีประโยชน์สูงสุด

เอกสารอ้างอิง

1. Levene I, O’Brien F. Fifteen-minute consultation: Breastfeeding in the first 2 weeks of life-a hospital perspective. Arch Dis Child Educ Pract Ed 2019;104:20-6.