รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????????? ปัจจัยที่สำคัญที่มีผลต่อการผ่านของยาจากกระแสเลือดของมารดาไปสู่น้ำนมและทารก มีดังนี้
? ? ? ? ? ? ? -ขนาดโมเลกุล โมเลกุลของสารที่มีขนาดเล็กกว่า 500 ดาลตัน โดยทั่วไปสามารถผ่านไปสู่นมแม่ได้
? ? ? ? ? ? ? ?-การจับการโปรตีนในกระแสเลือด ยาที่จับกับโปรตีนในกระแสเลือดน้อย จะผ่านไปสู่น้ำนมได้มากกว่า
? ? ? ? ? ? ? ?-การลำเลียงสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ ส่วนใหญ่จะใช้วิธีการแพร่ แต่จะมีสารบางชนิดที่ผ่านไปที่นมแม่โดยต้องอาศัยพลังงานเข้าช่วย (active transport) ได้แก่ อิมมูโนโกลบูลิน สารเกลือแร่ในกระแสเลือด (electrolyte) และไอโอดีน สำหรับการผ่านไปที่นมแม่โดยวิธีการที่ใช้ตัวช่วย (facilitated transport) พบน้อย
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????????? การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นเรื่องปกติที่มารดาทุกคนควรปฏิบัติหลังคลอด โดยองค์การอนามัยโลกแนะนำให้มีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในหกเดือนแรก หลังจากนั้นให้นมแม่ร่วมกับอาหารตามวัยจนถึงสองปีหรือนานกว่านั้น การที่ระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นช่วงที่ยาวนาน การที่มารดาจะได้รับยาระหว่างการให้นมบุตรจึงเป็นเรื่องที่พบได้บ่อย แม้ส่วนใหญ่ของยาที่ใช้โดยทั่วไปจะผ่านน้ำนมน้อย และไม่เกิดอันตรายที่รุนแรงแก่ทารก อย่างไรก็ตาม การเลือกให้ยาในมารดาที่ให้นมบุตร ควรยึดหลักที่สำคัญ 2 ประการ คือ ประการที่หนึ่ง มารดาต้องมีความจำเป็นในการใช้ยาและ ประการที่สอง ควรหลีกเลี่ยงอันตรายหรือภาวะแทรกซ้อนที่จะเกิดแก่ทารก
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????????? เนื่องด้วยประโยชน์ของนมแม่ จึงมีความพยายามในการให้นมแม่ในกรณีที่มารดาเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงจนเสียชีวิต มีการรับทารกไปเลี้ยงเป็นลูกบุญธรรม ทางเลือกในการให้นมแม่ในทารกเหล่านี้ อาจทำโดยการขอนมจากธนาคารนมแม่หากมีให้บริการในพื้นที่นั้น แต่ส่วนใหญ่แล้วการบริจาคนมแม่ยังมีจำกัด ทางเลือกอีกทางหนึ่งคือ การกระตุ้นให้มารดาที่รับเลี้ยงทารกมีน้ำนมและให้นมลูกได้1
เอกสารอ้างอิง
Schnell A. Breastfeeding without birthing: mothers through adoption or surrogacy can breastfeed! J Hum Lact 2015;31:187-8.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????????? การออกกำลังกายเป็นสิ่งที่ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง โดยเฉพาะในผู้ที่มีการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ สำหรับสตรีตั้งครรภ์นั้น หากเป็นผู้ที่ออกกำลังกายอย่างต่อเนื่อง ในการตั้งครรภ์ในไตรมาสแรกและไตรมาสที่สองยังคงออกกำลังกายได้ แต่ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หนักเกินไปหรือการเล่นกีฬาที่มีการประทะ การกระแทก หรือเสี่ยงต่อการลื่นหกล้ม สำหรับในไตรมาสที่สาม การขยายของหน้าท้องจะรบกวนสมดุลของร่างกาย การเคลื่อนไหวที่ไม่สมดุลจะเสี่ยงต่อการบาดเจ็บจากการหกล้มได้ จึงควรเลือกการออกกำลังกายที่ใช้ร่างกายส่วนบน เช่น การแกว่งแขนหรือการออกกำลังกายในน้ำ แต่หากมารดาเป็นผู้ที่วิ่งออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ มีการศึกษาพบว่า การวิ่งออกกำลังกายอาจยังทำได้ แต่ควรลดปริมาณและความเร็วลง เพื่อลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บ สำหรับการวิ่งออกกำลังกายในขณะให้นมบุตร ไม่มีผลเสียต่อการให้นม และพบว่าอาจช่วยลดการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้1
เอกสารอ้างอิง
Tenforde AS, Toth KE, Langen E, Fredericson M, Sainani KL. Running habits of competitive runners during pregnancy and breastfeeding. Sports Health 2015;7:172-6.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????????? บุคลากรทางการแพทย์ต้องการให้มารดาตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เนื่องจากประโยชน์ที่มีหลากหลายต่อสุขภาพของมารดาและทารก แต่จะทำอย่างไรให้มารดามีความตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีการศึกษาว่า การให้ความรู้แก่มารดามีความสัมพันธ์กับความตั้งใจของมารดา และหากมารดามีทัศนคติที่ดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และความเชื่อมั่นในตนเองว่าจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีผลต่อความตั้งในในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวด้วย1 ?นมแม่เป็นอาหารปกติสำหรับทารกแรกเกิด? และ ?หากทารกแรกเกิดไม่ได้เริ่มกินนมแม่ถือเป็นเรื่องผิดปกติ?
? ? ? ? ? ? ? ?สำหรับความเชื่อมั่นว่าตนเองสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้นั้น พื้นฐานส่วนหนึ่งเป็นจากบุคลิกภาพและประสบการณ์ที่ผ่านมา แต่การที่บุคลากรทางการแพทย์จัดระบบสร้างให้มารดาได้อยู่และดูแลทารกตลอด 24 ชั่วโมงด้วยตนเองพร้อมการสร้างบรรยากาศในการช่วยเหลือและสนับสนุนให้มารดามีที่พึ่งและได้ฝึกปฏิบัติการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเองอย่างเพียงพอ จะสร้างให้เกิดความเชื่อมั่นในตนเองของมารดาว่าตนเองสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้
เอกสารอ้างอิง
Thomas JS, Yu EA, Tirmizi N, et al. Maternal knowledge, attitudes and self-efficacy in relation to intention to exclusively breastfeed among pregnant women in rural Bangladesh. Matern Child Health J 2015;19:49-57.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
