รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? ???ระหว่างการฝากครรภ์ การให้ความรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีความจำเป็น แต่เนื่องจากบทบาทของแพทย์ พยาบาล และบุคลากรทางการแพทย์มีหลายหน้าที่ กระบวนการให้ความรู้แก่มารดาจึงอาจได้รับการปรับเปลี่ยนจากการให้คำปรึกษารายบุคคลเป็นการให้คำปรึกษารายกลุ่ม และรวมถึงการให้ความรู้ในรูปแบบวิดีโอ ซึ่งจะใช้แรงงานของบุคลากรที่น้อยกว่าและสามารถที่จะให้ข้อมูลได้อย่างครบถ้วนตามหัวข้อที่กำหนด อย่างไรก็ตาม ความน่าสนใจหรือการเอาใจใส่ของมารดาอาจมีน้อยกว่าการให้คำปรึกษาที่มีการเผชิญหน้ากันและสามารถสอบถามโต้ตอบกันได้ โดยมี การศึกษาที่ให้ข้อมูลความรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยสื่อวิดีโอในระยะก่อนคลอดแก่มารดา แล้วติดตามผลต่ออัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ขณะที่มารดาอยู่ที่โรงพยาบาล พบว่า การให้ความรู้ด้วยสื่อวิดีโอนั้น ไม่ได้เพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ 1 ดังนั้น แม้ความคิดเรื่องการใช้สื่อต่างๆ มาช่วยในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีความน่าสนใจ แต่การที่จะทำให้สามารถที่จะมีผลต่ออัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อาจต้องมีการเสริมการพูดคุย ร่วมกับการให้คำปรึกษาเพิ่มเติมในมารดาบางรายที่มีความเสี่ยงในการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนเวลาที่เหมาะสม ซึ่งอาจจะช่วยเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้
เอกสารอ้างอิง
Kellams AL, Gurka KK, Hornsby PP, et al. The Impact of a Prenatal Education Video on Rates of Breastfeeding Initiation and Exclusivity during the Newborn Hospital Stay in a Low-income Population. J Hum Lact 2016;32:152-9.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? ???ในปัจจุบัน ผู้หญิงมีบทบาทในสังคมมากขึ้น รวมทั้งทำหน้าที่ในการทำงานเพื่อหารายได้ให้แก่ครอบครัว การแต่งงานจึงเกิดขึ้นช้ากว่าในสมัยก่อน และการตั้งครรภ์แรกจึงเกิดเมื่อสตรีมีอายุมาก เป็นที่ทราบกันดีว่า การตั้งครรภ์ท้องแรกนั้นมารดายังไม่มีประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จึงถือเป็นอุปสรรคอย่างหนึ่ง เช่นเดียวกันกับการตั้งครรภ์เมื่อมารดาอายุมาก ความเสี่ยงต่างๆ ในระหว่างการตั้งครรภ์ก็สูงขึ้น โอกาสที่จะผ่าตัดคลอดก็สูงขึ้น และเมื่อเป็นเช่นนั้น การตั้งครรภ์ลูกคนแรกเมื่ออายุมากจึงเป็นอุปสรรคในการที่จะเริ่มต้นในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยมีการศึกษามารดาท้องแรกที่มีอายุมากกว่า 35 ปีเมื่อเทียบกับมารดาท้องหลังที่มีอายุน้อยกว่า 35 ปี พบว่า มีเริ่มต้นเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้น้อยกว่าถึงเกือบ 6 เท่า (Odd ratio 5.9, 95%CI 3.0-11.9) 1 ก่อนมารดาได้รับอนุญาตให้กลับบ้าน ดังนั้น การให้การเอาใจใส่ต่อมารดากลุ่มนี้จึงมีความจำเป็นที่บุคลากรทางการแพทย์ต้องให้ความสนใจมากขึ้น
เอกสารอ้างอิง
Kitano N, Nomura K, Kido M, et al. Combined effects of maternal age and parity on successful initiation of exclusive breastfeeding. Prev Med Rep 2016;3:121-6.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? ???ปัจจุบัน ความใส่ใจในเรื่องสุขภาพของคนในสังคมมีเพิ่มมากขึ้น แต่ปัญหาเรื่องน้ำหนักเกินและภาวะอ้วนก็ยังพบมากขึ้นด้วย ในระยะของการตั้งครรภ์โดยทั่วไปในสตรีที่มีน้ำหนักปกติ จะมีน้ำหนักขึ้นราว 10-12 กิโลกรัม แต่ค่านิยมในการบำรุงหรือให้มารดารับประทานอาหารอย่างไม่เหมาะสม อาจทำให้บางคนน้ำหนักเพิ่มขึ้น 15-20 กิโลกรัม เมื่อน้ำหนักมารดาเพิ่มขึ้นมากเกิน ก็อาจนำมาซึ่งทารกที่ตัวโต คลอดยาก และภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ในระหว่างฝากครรภ์และคลอด โดยในระยะหลังคลอด มารดาหลังคลอดยังต้องวิตกกังวลเกี่ยวกับรูปร่างที่เปลี่ยนแปลงไปและน้ำหนักที่เกินอยู่มาก นอกจากการระมัดระวังดูแลเรื่องอาหารการกินในระหว่างการตั้งครรภ์ให้เหมาะสมแล้ว การให้นมลูกหลังคลอดในหกเดือนแรกยังเป็นวิธีหนึ่งที่พบว่าช่วยในการลดน้ำหนักของมารดาลงได้ 1 ซึ่งนอกเหนือจากการให้ประโยชน์ในเรื่องสุขภาพที่ดีและความเฉลียวฉลาดแก่ทารกแล้ว ยังมีผลดีต่อสุขภาพมารดาในเรื่องอื่นๆ ด้วย สำหรับความวิตกกังวลอีกเรื่องที่พบบ่อย คือ? การให้นมแล้วเต้านมจะหย่อนยานนั้น เป็นเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง? แน่นอนการที่มารดาให้นมจะมีเต้านมที่ขยาย ตึงคัดมากขึ้นนั้นเป็นเรื่องปกติ ซึ่งอาจจะเป็นที่ชื่นชอบในสตรีบางคนที่เต้านมเล็ก ดูไม่มีหน้าอก เมื่อเต้านมขยายก็อาจจะใส่เสื้อผ้าได้สวยขึ้น สำหรับในสตรีที่มีเต้านมใหญ่ การใส่เสื้อชั้นในที่พยุงทรงมีความจำเป็น ความหย่อนคล้อยของเต้านมขึ้นอยู่กับน้ำหนักของเต้านม การใส่เสื้อผ้าที่พยุงทรงอย่างเหมาะสม และการออกกำลังกายให้มีเนื้อเยื่อที่ตึงตัวและกระชับ
เอกสารอ้างอิง
Lopez-Olmedo N, Hernandez-Cordero S, Neufeld LM, Garcia-Guerra A, Mejia-Rodriguez F, Mendez Gomez-Humaran I. The Associations of Maternal Weight Change with Breastfeeding, Diet and Physical Activity During the Postpartum Period. Matern Child Health J 2016;20:270-80.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? ???ทารกแรกเกิดที่กินนมแม่ นอกจากจะได้รับภูมิคุ้มกันจากมารดาแล้ว ยังพบว่ามีความเฉลียวฉลาดมากกว่า ซึ่งมีการศึกษาเปรียบเทียบเนื้อสมองของทารกที่กินนมแม่และทารกที่ไม่ได้กินนมแม่เมื่อโตขึ้น พบว่า ขนาดของเนื้อสมองของทารกที่กินนมแม่มีมากกว่า โดยพบว่าส่วนของเนื้อสมองที่เป็นสีเทามีมากกว่า โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เนื้อสมองสีเทาที่อยู่บริเวณสมองส่วนหน้า1 ซึ่งเชื่อว่าเป็นกลไกที่จะอธิบายถึงการที่ทารกที่กินนมแม่มีระดับสติปัญญาหรือไอคิวที่สูงกว่า
เอกสารอ้างอิง
Luby JL, Belden AC, Whalen D, Harms MP, Barch DM. Breastfeeding and Childhood IQ: The Mediating Role of Gray Matter Volume. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2016;55:367-75.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
