รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

คำถาม จะบอกมารดาว่าอะไรเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ช่วยเว้นระยะการมีบุตรได้

-การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะช่วยชะลอการตกไข่และการมีประจำเดือน จึงช่วยในการเว้นระยะการมีบุตรได้ วิธีการคุมกำเนิดโดยการให้นมลูก (Lactation Amenorrhea Method; LAM) สามารถช่วยให้มารดาที่ให้นมลูกเว้นระยะการมีบุตรได้

-ประสิทธิภาพของวิธีการคุมกำเนิดโดยการให้นมลูกจะสูงถึงร้อยละ 98 ในการป้องกันการตั้งครรภ์ โดยมีเงื่อนไข 3 ประการในการปฏิบัติ ดังนี้

• มารดาต้องไม่มีประจำเดือน
• มารดาต้องเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวทั้งกลางวันและกลางคืน และไม่เว้นช่วงการให้นมลูกที่นานเกินไป
• ทารกต้องอายุน้อยกว่าหกเดือน

-หากมารดาพบว่าไม่สามารถปฏิบัติตามเงื่อนไข 3 ประการได้ มารดาควรคุมกำเนิดด้วยวิธีการคุมกำเนิดอื่นเพิ่มเติมด้วยเพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในป้องกันการตั้งครรภ์

-วิธีการคุมกำเนิดส่วนใหญ่สามารถทำได้พร้อมกับการให้นมลูก ยกเว้นการกินยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจน

หนังสืออ้างอิง

1. WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

คำถาม? ? มารดาควรจะกินอะไรหรือควรจะหลีกเลี่ยงสิ่งใดขณะให้นมลูก?

-มารดาควรรับประทานอาหารและดื่มน้ำให้เพียงพอที่ทำให้รู้สึกสุขภาพแข็งแรงที่จะดูแลครอบครัวได้ โดยหากมารดากินอาหารที่มีความหลากหลายที่ทำให้ได้รับโปรตีน วิตามิน และเกลือแร่เพียงพอ มารดาก็ไม่จำเป็นต้องเสริมอาหารใดเป็นพิเศษหรือหลีกเลี่ยงอาหารใดระหว่างการให้นมลูก

-ร่างกายมารดาจะสะสมไขมันในระหว่างการตั้งครรภ์ที่จะใช้ในการสร้างน้ำนม ซึ่งน้ำนมบางส่วนจะสร้างจากสารอาหารที่สะสมในร่างกายของมารดา บางส่วนจะสร้างจากอาหารที่มารดาได้รับประทานเข้าไป

-มารดาที่อยู่ในภาวะขาดสารอาหารรุนแรงเป็นเวลานาน การสร้างน้ำนมจะลดลง หากมารดาขาดอาหารในช่วงสั้น ในช่วงแรกมารดาจะสร้างน้ำนมจากสารอาหารที่สะสมอยู่ในร่างกาย เมื่อนานขึ้น การสร้างน้ำนมที่สร้างจะมีไขมันและวิตามินลดลง แต่ก็ยังมีคุณภาพที่ดี

-มารดาที่รับประทานอาหารที่ไม่มีคุณภาพหรือไม่ได้กินอาหารตามมื้ออาหาร ปริมาณน้ำนมยังคงไม่ลดลง อย่างไรก็ตาม หากมารดาทำงานหนักเกินไป ไม่มีเวลากินอาหารจนได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ หรือมารดาที่ไม่ได้รับการช่วยเหลือจากครอบครัว จนทำให้มารดารู้สึกเหนื่อย มารดาอาจมีปริมาณน้ำนมลดลงได้ การช่วยเหลือดูแลมารดาและให้มารดาให้นมลูกบ่อยๆ จะช่วยกระตุ้นให้มีน้ำนมเพียงพอได้

-การให้นมแม่แก่ลูกถือเป็นความปลอดภัยด้านอาหารในครอบครัว ซึ่งหากอยู่ในภาวะขาดแคลนอาหาร การให้อาหารแก่มารดา มารดาจะมีน้ำนมให้กับทารก ซึ่งจะมีความปลอดภัยมากกว่าการให้นมผสม โดยสิ่งนี้จำเป็นต้องอภิปรายให้มารดาและครอบครัวเข้าใจ

-โดยมากมารดามักจะได้รับการบอกกล่าวให้ดื่มน้ำมากๆ การที่มารดาดื่มน้ำมากๆ ไม่ได้ช่วยให้การสร้างน้ำนมเพิ่มขึ้น แต่อาจทำให้การสร้างน้ำนมลดลง ดังนั้น มารดาควรดื่มน้ำตามความต้องการของร่างกาย โดยดูจากความกระหายน้ำ ปริมาณและสีที่เข้มของปัสสาวะจะเหมาะสมกว่า

หนังสืออ้างอิง

1. WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009