รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
ในสตรีตั้งครรภ์ได้รับอาหารเสริมในช่วงไตรมาสที่สามของการตั้งครรภ์ ไม่พบว่ามีการผลิตน้ำนมเพิ่มขึ้น สิ่งนี้สะท้อนว่าการเสริมอาหารในระยะสั้นๆ อาจไม่ผลต่อการสร้างน้ำนม แต่มีบางการศึกษาที่ให้อาหารกับมารดาเพิ่มขึ้น 900 กิโลแคลอรีต่อวันเป็นระยะเวลาสองสัปดาห์พบว่าปริมาณน้ำนมมีเพิ่มขึ้น 662-787 กรัมต่อวัน โดยที่ไม่พบน้ำหนักของทารกที่เพิ่มขึ้น1
??????????? ปัญหาน้ำนมไม่พอพบได้ทั้งในกลุ่มมารดาที่มีภาวะโภชนาการดีและขาดอาหาร ซึ่งภาวะโภชนาการไม่พบว่าสัมพันธ์กับปัญหาน้ำนมไม่พอ ดังนั้นการเสริมอาหารอาจจะมีผลต่อปริมาณน้ำนมทางด้านจิตใจมากกว่าทางด้านสรีรวิทยา โดยการเสริมปริมาณอาหารที่เพิ่มขึ้นจะเพิ่มน้ำหนักมารดาและปริมาณไขมัน ซึ่งไม่ส่งผลต่อปริมาณน้ำนม ดังนั้นการเสริมอาหารในมารดาจะส่งผลต่อสุขภาพมารดามากกว่าทารกยกเว้นในมารดาที่น้ำนมมีส่วนประกอบที่ขาดสารอาหารบางชนิด การเสริมสารอาหารเฉพาะที่ขาดจะเป็นประโยชน์ จะเห็นว่า นอกเหนือจากปริมาณน้ำนมแล้ว ความครบถ้วนของสารอาหารที่จำเป็นสำหรับทารกเป็นสิ่งที่ต้องคำนึงถึง โดยน้ำนมอาจจะมีโปรตีนต่ำ หากมารดามีโปรตีนสะสมต่ำ ได้รับอาหารที่ไม่เพียงพอ หรือขาดวิตามินบีหกที่จำเป็นในเมตาบอริซึ่ม (metabolism) ของโปรตีน2
หนังสืออ้างอิง
1.???????????? Tennekoon KH, Karunanayake EH, Seneviratne HR. Effect of skim milk supplementation of the maternal diet on lactational amenorrhea, maternal prolactin, and lactational behavior. Am J Clin Nutr 1996;64:283-90.
2.???????????? Dewey KG, Heinig MJ, Nommsen LA, Lonnerdal B. Maternal versus infant factors related to breast milk intake and residual milk volume: the DARLING study. Pediatrics 1991;87:829-37.
?