รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? สาเหตุอีกสาเหตุหนึ่งของน้ำนมไม่เพียงพอที่พบบ่อยกว่า คือ มารดาคิดไปเองว่าน้ำนมไม่เพียงพอ อาจเป็นจากในช่วงแรก มารดาจะมีเพียงแค่หัวน้ำนมหรือน้ำนมเหลือง (colostrums) ที่มีปริมาณเพียงเล็กน้อย แต่จะมีประโยชน์สูงมากเนื่องจากอุดมไปด้วยภูมิคุ้มกันที่ส่งผ่านจากมารดาสู่ทารก และปริมาณน้ำนมที่น้อยจะช่วยในการฝึกการกระตุ้นดูดนมของทารกโดยจะเตรียมทารกให้พร้อมสำหรับการดูดนมเมื่อน้ำนมของมารดามากขึ้น ร่วมกับขนาดของกระเพาะอาหารในระยะแรกเกิดใหม่ๆ จะมีขนาดเพียงลูกปิงปอง ซึ่งเหมาะสมกับปริมาณน้ำนมในระยะแรก เมื่อทารกปรับตัวได้ดีขึ้น ความต้องการปริมาณนมจะสูงขึ้นโดยสอดคล้องกับปริมาณน้ำนมที่สร้างเพิ่มขึ้น การประเมินความเพียงพอของน้ำนมใช้การเปรียบเทียบการเจริญเติบโตของทารกเทียบกับกราฟการเจริญเติบโตที่ใช้ข้อมูลของทารกที่กินนมแม่ในการวิเคราะห์ข้อมูล ซึ่งการชี้ให้มารดาเห็นว่าทารกมีการเจริญเติบโตอย่างเหมาะสมเทียบกับกราฟ จะทำให้มารดาเข้าใจและช่วยลดความเชื่อว่าน้ำนมไม่เพียงพอได้

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? โดยทั่วไป นมแม่จะเพียงพอสำหรับทารก แต่จะมีมารดาบางคนรู้สึกว่านมแม่ไม่เพียงพอ ซึ่งจะมีทั้งไม่เพียงพอจริงๆ และรู้สึกไปเองว่าน้ำนมไม่เพียงพอ

? ? ? ? ? ? ในกรณีที่มารดามีน้ำนมไม่เพียงพอจริง ส่วนใหญ่ เกิดจากการกระตุ้นให้นมลูกที่ไม่เหมาะสม การกระตุ้นในการให้นมแต่ละครั้งสั้นและมีระยะห่างจนเกินไป ในช่วยเหลือโดยการบีบน้ำนมด้วยมือหรือปั๊มนมจะช่วยได้ โดยแต่ละครั้งควรบีบน้ำนมหรือปั๊มนมทั้งสองเต้า ระยะเวลาในการบีบหรือปั๊มนมในแต่ละครั้งควรนานอย่างน้อย 10 นาที และความถี่ของการบีบน้ำนมหรือปั๊มนมร่วมกับการให้ทารกดูดนมกระตุ้นควรจะบ่อย 8-12 ครั้งต่อวัน อย่างไรก็ตาม มีภาวะแทรกซ้อนหรือโรคประจำตัวของมารดาทารกบางอย่างที่จะมีผลต่อปริมาณน้ำนมได้ ได้แก่ มารดาที่มีเศษหรือชิ้นส่วนของรกค้างอยู่ในมดลูกหลังคลอด มารดาที่ตกเลือดหลังคลอดและเกิดกลุ่มอาการชีแฮนด์ (Sheehan?s syndrome) มารดาที่มีภาวะไทรอยด์สูงหรือต่ำ มารดาที่เคยมีการบาดเจ็บหรือผ่าตัดที่เต้านม มารดาที่มีภาวะผิดปกติของการเจริญของเต้านมที่พบตั้งแต่กำเนิด มารดาที่ได้รับยา pseudoephedrine, สเตียรอยด์, ยาคุมกำเนิด หรือ วิตามินบีหกในปริมาณที่สูง

? ? ? ? ? ? การแก้ไขน้ำนมไม่เพียงพอจริง จำเป็นต้องหาสาเหตุ และแก้ไขสาเหตุที่สามารถแก้ไขได้ ร่วมกับการพยายามกระตุ้นการสร้างน้ำนมโดยการช่วยบีบน้ำนมหรือปั๊มนมบ่อยๆ และให้เกลี้ยงเต้า ซึ่งเป็นกลไกช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนมพื้นฐาน จากนั้น ประเมินการเจริญเติบโตของทารกเทียบกับกราฟการเจริญเติบโตของทารกที่กินนมแม่ก็จะทำให้ทราบว่า ทารกได้อาหารเพียงพอตามเกณฑ์กำหนดหรือไม่

เอกสารอ้างอิง

1. Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2^nd Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.