รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า การให้คอร์ติคอสเตียรอยด์ (corticosteroid) ในทารกที่คลอดก่อนกำหนดอายุครรภ์น้อยกว่า 34 สัปดาห์จะช่วยกระตุ้นความสมบูรณ์ของการทำงานของเซลล์ในปอดทารก และลดการเกิดการหายใจเร็ว หอบจากการเกิด respiratory distress syndrome ในทารก ขณะที่การให้คอร์ติคอสเตียรอยด์ (corticosteroid) ในทารกที่คลอดก่อนกำหนดอายุครรภ์มากกว่า 34 สัปดาห์ มีการศึกษาพบว่าช่วยลดการเกิด respiratory distress syndrome ในทารกได้เกือบครึ่งหนึ่ง (odds ratio 0.54, 95% confidence interval 0.35-0.83) อย่างไรก็ตาม สำหรับทารกที่ครบกำหนด การให้คอร์ติคอสเตียรอยด์อาจเกิดอันตรายเนื่องจากพบว่ามีความเสี่ยงในการเกิดคะแนน Apgar ที่ต่ำ¹

เอกสารอ้างอิง

1. Eriksson L, Haglund B, Ewald U, Odlind V, Kieler H. Health consequences of prophylactic exposure to antenatal corticosteroids among children born late preterm or term. Acta Obstet Gynecol Scand 2012;91:1415-21.

รศ.นพ.ภาวิน? พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? สาเหตุของการคลอดก่อนกำหนดมีหลายสาเหตุและมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องหลายปัจจัย โดยอาจเกิดจากการติดเชื้อ การแตกของถุงน้ำคร่ำก่อนกำหนด การมีขนาดของมดลูกขยายมาก การหดรัดตัวของมดลูกที่ผิดปกติ ความผิดปกติของรก และความผิดปกติของฮอร์โมน มีการศึกษาเกี่ยวกับในการป้องกันการคลอดก่อนกำหนดโดยการใช้โปรเจสเตอโรนซึ่งเป็นฮอร์โมนหนึ่งที่จำเป็นในระหว่างการตั้งครรภ์ พบว่า โปรเจสเตอโรนมีประสิทธิภาพในการป้องกันการคลอดก่อนกำหนด โดยการให้โปรเจสเตอโรนทางช่องคลอดวันละครั้งในระหว่างมารดาตั้งครรภ์ 14-18 สัปดาห์จนกระทั่งอายุครรภ์ 36 สัปดาห์จะมีประสิทธิภาพสูงกว่าการให้โปรเจสเตอโรนฉีดเข้ากล้ามเนื้อสัปดาห์ละครั้ง¹ และพบอาการข้างเคียงเพียงเล็กน้อย

? ? ? ? ? ? ? แต่สิ่งที่สำคัญที่จำเป็นก่อนการตัดสินใจใช้ยา คือ การซักประวัติ ตรวจร่างกาย ร่วมกับการให้การวินิจฉัยอย่างเหมาะสมว่า มารดาคนใดมีความเสี่ยงที่จำเป็นต้องให้โปรเจสเตอโรนเพื่อป้องกันการคลอดก่อนกำหนด

เอกสารอ้างอิง

1. Maher MA, Abdelaziz A, Ellaithy M, Bazeed MF. Prevention of preterm birth: a randomized trial of vaginal compared with intramuscular progesterone. Acta Obstet Gynecol Scand 2013;92:215-22.

รศ.นพ.ภาวิน? พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?ทารกที่คลอดและมีน้ำหนักตัวน้อยเนื่องจากการเจริญเติบโตในครรภ์ช้าหรือถูกจำกัด (fetal growth restriction) มีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตและความเจ็บป่วยหลายอย่าง ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว โดยในระยะสั้นจะพบทารกมีความเสี่ยงต่อความผิดปกติของเลือด การเผาพลาญอาหาร การมีระดับน้ำตาลต่ำ ทารกควบคุมอุณหภูมิได้ไม่ดี ตัวเย็น (hypothermia) ทารกหายใจเร็ว การมีการอักเสบของลำไส้และทางเดินอาหารจากเนื้อเยื่อที่ตาย (necrotizing enterocolitis) การเกิดความผิดปกติของจอประสาทตาหรือตาบอดจากการใช้เครื่องช่วยหายใจและให้ออกซิเจนในปริมาณที่สูง (retinopathy of prematurity)¹

? ? ? ? ? ?สำหรับในระยะยาวทารก เมื่อทารกเติบโตขึ้นจะเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ซึ่งจะนำไปสู่โรคหัวใจและหลอดเลือด พบภาวะตัวเตี้ย การมีเปลี่ยนแปลงในการเข้าสู่วัยรุ่นช้า อาจมีความผิดปกติของระบบประสาท ระบบการทำงานของกล้ามเนื้อ และการเรียนรู้ได้ ร่วมกับพบในทารกที่เป็นสตรีเมื่อเข้าสู่วัยเจริญพันธ์จะมีความเสี่ยงในการเกิดประจำเดือนมาผิดปกติ มีสิว ผิวมัน และอ้วนจากการพบภาวะการมีถุงน้ำในรังไข่จำนวนมากในรังไข่ (polycystic ovarian syndrome) ดังนั้น การป้องกัน พยายามหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดภาวะนี้กับทารกในครรภ์ จะช่วยลดความเสี่ยงต่างๆ ในการเกิดความเจ็บป่วยและช่วยน่าให้ประเทศชาติมีทรัพยากรบุคคลที่มีสุขภาพดีขึ้น

เอกสารอ้างอิง

1. Longo S, Bollani L, Decembrino L, Di Comite A, Angelini M, Stronati M. Short-term and long-term sequelae in intrauterine growth retardation (IUGR). J Matern Fetal Neonatal Med 2013;26:222-5.

รศ.นพ.ภาวิน? พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ?ในปัจจุบันมีการพบภาวะซึมเศร้าระหว่างการตั้งครรภ์เพิ่มขึ้น การรักษาจึงมีการใช้ยาต้านการซึมเศร้า ซึ่งยาต้านการซึมเศร้ามีหลายกลุ่ม บางกลุ่มได้แก่ selective serotonin reuptake inhibitor ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการแท้ง การคลอดก่อนกำหนด ทารกน้ำหนักตัวน้อย พฤติกรรมและระบบประสาทของทารกผิดปกติ และ neonatal ?serotonin syndrome นอกจากนี้ยากลุ่มนี้ยังมีผลต้านการทำงานของเกล็ดเลือดที่อาจมีความสัมพันธ์กับการตกเลือดหลังคลอดได้^1,2 ดังนั้น การใช้ยาต้านการซึมเศร้าในมารดาระหว่างการตั้งครรภ์และการคลอด ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง

เอกสารอ้างอิง

1. Salkeld E, Ferris LE, Juurlink DN. The risk of postpartum hemorrhage with selective serotonin reuptake inhibitors and other antidepressants. J Clin Psychopharmacol 2008;28:230-4.
2. Palmsten K, Hernandez-Diaz S, Huybrechts KF, et al. Use of antidepressants near delivery and risk of postpartum hemorrhage: cohort study of low income women in the United States. BMJ 2013;347:f4877.