รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

              ในปัจจุบัน กระแสการรณรงค์เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้รับการยอมรับมากกว่าในสมัยก่อน ซึ่งมีส่วนช่วยในการเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ผลของการสนับสนุนทางสังคม ได้แก่ การจัดพื้นที่ให้มารดาเก็บน้ำนมในที่ทำงาน การมีมุมนมแม่ในที่สาธารณะ การให้การยอมรับการให้นมลูกในที่สาธารณะ ก็มีส่วนช่วยสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เช่นกัน โดยมีการศึกษาพบว่าการสนับสนุนทางสังคมช่วยให้มารดามีความมั่นใจและสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเองได้ดีขึ้น¹ ซึ่งการที่มารดามีความมั่นใจและความสามารถที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเองจะสามารถเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ ดังนั้น การช่วยให้มีการสนับสนุนทางสังคมจึงเป็นหนทางหนึ่งในการช่วยสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้

เอกสารอ้างอิง

1. Maleki-Saghooni N, Amel Barez M, Karimi FZ. Investigation of the relationship between social support and breastfeeding self-efficacy in primiparous breastfeeding mothers. J Matern Fetal Neonatal Med 2019:1-6.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                 ในมารดาหลังคลอด มารดามักมีน้ำหนักขึ้นมากกว่าน้ำหนักปกติก่อนการตั้งครรภ์ แม้ว่าการที่มารดาให้นมลูกจะมีส่วนช่วยให้มารดาน้ำหนักลดลงได้ดีกว่า แต่พฤติกรรมการกินและการออกกำลังกายก็มีความสำคัญ ซึ่งหากมีการดูแลในเรื่องพฤติกรรมการกินและการออกกำลังกายร่วมด้วย การที่มารดาจะมีน้ำหนักกลับเข้าสู่ระยะก่อนการตั้งครรภ์ก็จะดีขึ้น มีการศึกษาพบว่าในกลุ่มที่มารดามีรายได้ต่ำ มารดาจะสนใจในการให้ความรู้และคำปรึกษาเรื่องพฤติกรรมการกินและการออกกำลังกายของมารดาหลังคลอดในกรณีที่การการให้ความรู้นั้นมีผลต่อสุขภาพทั้งมารดาและทารกมากกว่าในกรณีที่มีผลต่อสุขภาพมารดาอย่างเดียว¹ ดังนั้น การเน้นให้เห็นความสำคัญและประโยชน์ของการให้ความรู้ที่มีต่อทารกด้วย อาจช่วยให้มารดาสนใจและใส่ใจในการรับรู้และเรียนรู้มากขึ้น ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อมารดาและทารกอย่างเต็มที่

เอกสารอ้างอิง

1. MacMillan Uribe AL, Olson BH. Exploring Healthy Eating and Exercise Behaviors Among Low-Income Breastfeeding Mothers. J Hum Lact 2019;35:59-70.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

               ในการศึกษาเรียนรู้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว  การเก็บข้อมูลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวจะใช้การสอบถามข้อมูลจากมารดาเป็นหลักหรือหากละเอียดกว่านั้น จะจดบันทึกรายมื้อหรือรายวันเพื่อลดอคติจากการจดจำ อย่างไรก็ตาม หากมารดามีอคติในการให้ข้อมูล ความถูกต้องของข้อมูลจะมีความผิดพลาดได้ ในการศึกษาวิจัยที่ต้องการข้อมูลที่มีความถูกต้องสูง จึงได้มีการพัฒนาและศึกษาวิจัยเพิ่มเติม เพื่อให้ข้อมูลที่ได้ถูกต้องและมีหลักฐานเชิงประจักษ์ วิธีนี้ทำโดยใช้สาร deuterium oxide ให้มารดากินสารนี้ สารนี้จะได้รับการดูดซึมเข้ากระแสเลือด จากนั้นจะผ่านไปยังน้ำนม เมื่อทารกกินนมแม่ สารนี้ก็จะผ่านไปยังทารก การตรวจระดับสารนี้จะสะท้อนถึงการกินสารน้ำอื่นที่นอกเหนือจากกินนมแม่ โดยค่าที่ใช้ตัดสินผลคือหากค่าสารน้ำที่ทารกกินสูงกว่า 86.6 กรัมต่อวัน¹ จะแปลผลว่าทารกได้รับสารน้ำอื่นนอกจากนมแม่หรือทารกไม่ได้กินนมแม่อย่างเดียว ดังนั้น หากมีความต้องการจะได้ข้อมูลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวที่มีความถูกต้องสูง การใช้การตรวจด้วย deuterium oxide เป็นทางเลือกหนึ่งซึ่งเป็นวิธีที่ช่วยลดอคติของข้อมูลได้

เอกสารอ้างอิง

1. Liu Z, Diana A, Slater C, et al. Development of a nonlinear hierarchical model to describe the disposition of deuterium in mother-infant pairs to assess exclusive breastfeeding practice. J Pharmacokinet Pharmacodyn 2019;46:1-13.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                อาการผิวหนังอักเสบ (atopic dermatitis) จากภูมิแพ้สามารถป้องกันได้ด้วยการให้ลูกได้กินนมแม่ และถือเป็นประโยชน์อย่างหนึ่งของการให้ลูกกินนมแม่ อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวกับอาการผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ในขณะที่ทารกมีอาการผิวหนังอักเสบพบว่า การปรับให้ทารกกินนมผงดัดแปลงสำหรับทารกชนิดที่มีโปรตีนจำเพาะ (partial partially hydrolyzed whey formula (pHF-W))  หรือ ให้เฉพาะนมผงที่มีเฉพาะ pHF-W อย่างเดียว อาจจะลดเวลารักษาอาการผิวหนังอักเสบลงได้¹ คำอธิบายของผลการศึกษานี้ยังไม่ชัดเวนว่าเหตุผลใดที่ทำให้เกิดผลเช่นนี้ การศึกษาเพิ่มเติมต่อไปในอนาคตจึงจำเป็น เพื่อสร้างความชัดเจนและนำความรู้นี้มาให้คำปรึกษามารดาอย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

1. Lin HP, Chiang BL, Yu HH, et al. The influence of breastfeeding in breast-fed infants with atopic dermatitis. J Microbiol Immunol Infect 2019;52:132-40.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                ประโยชน์อย่างหนึ่งของการให้ลูกกินนมแม่คือ มารดาจะมีน้ำหนักกลับเข้าสู่น้ำหนักในระยะก่อนตั้งครรภ์ได้ดีกว่า นั่นคือน้ำหนักลดลงเร็วกว่า ซึ่งจะช่วยเรื่องเรื่องรูปร่างของมารดาที่อาจจะมีความกังวลเรื่องน้ำหนักเกินหรืออ้วนเพิ่มขึ้นหลังคลอดที่เป็นเรื่องที่สำคัญสำหรับสุภาพสตรี นอกจากนี้ยังมีการศึกษาพบว่าในมารดาที่คลอดบุตรไม่เกินห้าปีแล้วเลี้ยงลูกด้วยนมแม่พบว่ามีดัชนีมวลกายที่ต่ำกว่ามารดาที่ไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ อันนี้ก็แสดงถึงผลสืบเนื่องของการให้ลูกได้กินนมแม่ของมารดาที่จะมีโอกาสน้ำหนักลดลงหรือผอม โดยหากจะมองอีกแง่หนึ่งคือน่าจะช่วยเรื่องน้ำหนักเกินหรืออ้วนของมารดาได้เมื่อคลอดทารกไปเรียบร้อยแล้ว

เอกสารอ้างอิง

1. Lima NP, Bassani DG, Silva B, et al. Association of breastfeeding, maternal anthropometry and body composition in women at 30 years of age. Cad Saude Publica 2019;35:e00122018.