รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

ในประเทศไทย ข้อมูลของการดูแลการคลอดจะอยู่ในสมุดฝากครรภ์และคลอดของมารดา ข้อมูลของทารกจะอยู่ในสมุดดูแลเรื่องวัคซีนและติดตามการเจริญเติบโตของทารก ซึ่งข้อมูลจะแยกส่วนกันและการติดตามดูข้อมูลของทั้งมารดาและทารกจะมีข้อจำกัดและมีโอกาสที่จะมีการสูญหายหรือขาดความสมบูรณ์ของข้อมูลได้ ปัจจุบัน เมื่อเข้าสู่ยุคข้อมูลข่าวสารผ่านดิจิทัล ควรมีการพัฒนาข้อมูลของการดูแลทารกให้มีข้อมูลของการดูแลระหว่างการตั้งครรภ์และคลอดโดยเชื่อมโยงกับข้อมูลของมารดา ซึ่งอาจจะทำเป็นข้อมูลในสูติบัตรที่เป็นบัตรคล้ายบัตรประชาชนที่สามารถเก็บข้อมูลทะเบียนราษฎร์ไปพร้อมกับข้อมูลด้านสุขภาพตั้งแต่อยู่ในครรภ์และคลอด ข้อมูลการกินนมแม่ อาหารทารก การเจริญเติบโตและพัฒนาการ การฉีดวัคซีน และการเจ็บป่วยของทารกโดยมีความเชื่อมโยงกับข้อมูลของมารดา ซึ่งมีการศึกษาพบว่า การสรุปข้อมูลของทารกขณะอยู่โรงพยาบาลและข้อมูลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนกลับบ้านอย่างครบถ้วนจะช่วยในการดูแลทารกต่อเนื่อง ลดความซ้ำซ้อนของการใช้ทรัพยากรทางการแพทย์¹ จะเป็นประโยชน์ต่อทั้งแก่ตัวทารกและระบบสาธารณสุข และยังมีส่วนในการช่วยส่งต่อข้อมูลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่จะช่วยในการวางแนวทางการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

1.        Colaceci S, Chapin EM, Zambri F, et al. Verba volant, scripta manent: breastfeeding information and health messages provided to parents in the neonatal discharge summary in the Lazio Region, Italy. Ann Ist Super Sanita 2020;56:142-9.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

ในคัมภีร์อัลกุลาอานของศาสนาอิสลามจะมีบทที่พูดถึงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยที่การสื่อสารมักเป็นการสื่อสารและอธิบายจะเป็นระหว่างคนหนึ่งไปอีกคนหนึ่ง ซึ่งจะมีโอกาสที่จะมีการสื่อสารที่ขาดตกบกพร่องหรืออาจมีคำอธิบายที่จำกัด ทำให้ขาดการเข้าใจในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่เหมาะสม การพัฒนาความเข้าใจในเนื้อหาของบทที่เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นี้ให้มีการแปลที่เป็นมาตรฐานโดยครอบคลุมแนวคิดเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว ความเสี่ยงของการที่ทารกไม่ได้กินนมแม่อย่างเดียว และแนวทางการจัดการตั้งแต่ในระยะตั้งครรภ์จนถึงคลอดให้มารดาสามารถเที่จะประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จะช่วยในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว¹ ดังนั้น หากชุมชนที่บุคลาการทางการแพทย์ดูแลมีมารดาที่นับถือศาสนาอิสลาม การกระตุ้นให้อิหม่ามที่เป็นผู้ที่ให้ความรู้และให้คำอธิบายในเรื่องศาสนา ได้ช่วยอธิบายในรายละเอียดเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่เหมาะสมแก่มารดาในขณะที่เข้าสมรส จะเป็นประโยชน์ต่อการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เมื่อมารดาตั้งครรภ์และคลอด

เอกสารอ้างอิง

1.        Citrakesumasari, Fadhilah, Suriah, Mesra R. Based cultural and religion to education of exclusive breastfeeding for bride. Enferm Clin 2020;30 Suppl 4:127-30.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

การที่ทารกมีแบคทีเรียประจำถิ่นในลำไส้จะช่วยในการป้องกันการติดเชื้อที่เป็นอันตรายและยังช่วยในเรื่องระบบภูมิคุ้มกันหลังคลอดด้วย การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะช่วยส่งเสริมการมีแบคทีเรียประจำถิ่นในลำไส้ทารกแรกเกิด¹ สำหรับวิธีการคลอด ก่อนหน้านี้มีรายงานการศึกษาที่พบว่า การคลอดทางช่องคลอดจะช่วยส่งเสริมการมีแบคทีเรียประจำถิ่นในลำไส้ทารกแรกเกิด ขณะที่การผ่าตัดคลอดจะมีผลเสียต่อการมีแบคทีเรียประจำถิ่นในลำไส้ของทารก แต่มีบางรายงานที่ไม่พบความสัมพันธ์ของการมีแบคทีเรียประจำถิ่นในลำไส้ทารกแรกเกิดกับวิธีการคลอด จึงควรมีการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป อย่างไรก็ตาม บุคลากรทางการแพทย์ควรช่วยให้ทารกได้รับประโยชน์จาการมีแบคทีเรียในลำไส้ทารกโดยการสนับสนุนให้มารดาได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และแนะนำให้มารดามีการคลอดปกติ โดยการผ่าตัดคลอดจะพิจารณาเมื่อมีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์เท่านั้น

เอกสารอ้างอิง

1.        Cioffi CC, Tavalire HF, Neiderhiser JM, Bohannan B, Leve LD. History of breastfeeding but not mode of delivery shapes the gut microbiome in childhood. PLoS One 2020;15:e0235223.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

หลังคลอดมารดาจะมีความเหนื่อยล้า อ่อนเพลียจากการคลอด แม้ว่าการเฝ้าดูแลภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยหลังคลอดจะเป็นสิ่งจำเป็น แต่หากมารดามีความเสี่ยงต่ำ เมื่อพ้นระยะเฝ้าระวังเบื้องต้นแล้ว การเฝ้าระวังโดยเว้นระยะห่างขึ้น เปิดโอกาสให้มารดาได้พักผ่อน และให้มารดาได้อยู่กับทารกในบรรยากาศที่เงียบสงบ จะช่วยสร้างสายสัมพันธ์แม่ลูก และช่วยส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์ควรจัดแนวทางการดูแลหลังคลอดตามความเสี่ยง และเปิดโอกาสให้มารดาและทารกอยู่อย่างสงบในมารดาที่มีความเสี่ยงต่ำ ก็จะเป็นประโยชน์ทั้งแก่มารดาและทารก และเป็นการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วย

เอกสารอ้างอิง

1.        Church L. Quiet Time During Postpartum Hospitalization Can Improve Rest, Bonding, and Breastfeeding. Nurs Womens Health 2020;24:197-201.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

ในการเปลี่ยนพฤติกรรมนั้น กระบวนการที่จะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจะต้องส่งผลต่อทัศนคติ ซึ่งจะนำไปสู่การปฏิบัติ โดยมีหลายทฤษฎีที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ได้แก่ การใช้พื้นฐานความรู้เชิงทฤษฏี (theory-based educational intervention) คือ การสร้างให้เกิดพฤติกรรมโดยการเปลี่ยนแปลงทัศนคติจากการจัดการอบรมให้ความรู้หรือการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ และทฤษฏีการวางแผนการกำหนดพฤติกรรม (theory of planned behavior) ซึ่งจะมีการกำหนดหรือควบคุมโดยมีการวางแผนให้เกิดพฤติกรรมตามที่ต้องการ มีการศึกษาพบว่า การใช้พื้นฐานความรู้เชิงทฤษฏีจะช่วยให้มารดามีความตั้งใจ มีความเชื่อมั่น และมีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนสูงกว่าการใช้ทฤษฏีการวางแผนการกำหนดพฤติกรรม¹ สิ่งนี้น่าจะสะท้อนว่า การรับรู้ความรู้และประโยชน์ของนมแม่นั้นมีความสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดา ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์ควรจัดกระบวนการอบรมให้ความรู้แก่มารดา เพื่อช่วยให้มารดามีความเข้าใจในเรื่องนมแม่ มีความตั้งใจ และเชื่อมั่นว่าสามารถการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ ก็จะส่งผลให้มารดามีพฤติกรรมที่จะนำไปสู่การประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพิ่มขึ้น

เอกสารอ้างอิง

1.        Chipojola R, Chiu HY, Huda MH, Lin YM, Kuo SY. Effectiveness of theory-based educational interventions on breastfeeding self-efficacy and exclusive breastfeeding: A systematic review and meta-analysis. Int J Nurs Stud 2020;109:103675.