รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?หากมารดาสามารถจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในหกเดือนแรกได้ นั่นเป็นสิ่งที่แสดงว่าน้ำนมของมารดามีเพียงพอ แล้วทำไมจึงเกิดปัญหาน้ำนมน้อยหลังหกเดือน ปัญหาส่วนใหญ่จะเกิดจากการเริ่มให้อาหารตามวัยขณะเดียวกันกับมารดายังปรับตัวไม่ทัน โดยรายละเอียดของปัญหาอาจเกิดจาก

? ? ? ? ? -มารดาให้ลูกกินนมบ่อยน้อยลง

? ? ? ? ?-มารดาเริ่มอาหารที่เป็นของแข็งเร็วเกินไป ซึ่งการย่อยของทารกอาจยังไม่ได้ปรับทำให้ย่อยยาก อิ่มนาน ไม่ค่อยอยากอาหาร การค่อยๆ เริ่มชนิดของอาหารจากอาหารเหลว ไปอาหารกึ่งแข็ง แล้วค่อยปรับเป็นอาหารแข็งจะทำให้ทารกปรับตัวได้ดีกว่า และไม่รบกวนการอยากอาหารของทารก

? ? ? ? ?-มารดาที่มักใช้การปั๊มนมมากกว่าการให้ลูกดูดนมจากเต้า การปั๊มนมจะกระตุ้นการสร้างน้ำนมได้น้อยกว่าการให้ลูกดูดนมจากเต้า

? ? ? ? ?-การที่มารดาเริ่มมีประจำเดือนมาหรือเริ่มมีการตกไข่ จะมีผลทำให้น้ำนมลดลงชั่วคราวได้

? ? ? ? -การที่มารดากินยาคุมกำเนิดหรือตั้งครรภ์ใหม่ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนและมีผลต่อน้ำนมได้

? ? ? ? ?สำหรับการแก้ไข เริ่มจากสร้างความมั่นใจให้กับมารดาก่อนเป็นอันดับแรกว่า ?นมแม่มีพอ? การปั๊มนมแล้วตัดสินจากปริมาณน้ำนมที่ปั๊มได้อย่างเดียวอาจใช้ในการประเมินความเพียงพอของน้ำนมไม่ได้ เนื่องจากการปั๊มนมจะได้ปริมาณน้อยกว่าการที่ทารกดูดนมจากเต้า ปรับการค่อยๆ เริ่มอาหารตามวัยให้เหมาะสม และปรับการให้นมระหว่างกลางวันกับกลางคืนให้พอเหมาะ โดยพยายามให้มีช่วงที่ทารกได้ดูดนมจากเต้าให้มากที่สุด ร่วมกับการให้มารดาลดความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ และไม่จำกัดหรือเข้มงวดในการลดอาหารหรือลดน้ำหนักจนเกินไป

เอกสารอ้างอิง

1. Bunik M. Breastfeeding telephone triage and advice. 2^nd?ed. The American Academy of Pediatrics 2016.

??????????????? รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?โดยทั่วไป มารดาส่วนใหญ่จะมีน้ำนมเพียงพอสำหรับทารก หากได้รับการกระตุ้นและดูแลอย่างเหมาะสม แต่มารดาที่มีความเชื่อว่าน้ำนมตนเองมีน้อยหรือมีไม่พอ พบได้บ่อยและมีผลต่อการเสริมนมผสมหรืออาหารเสริมต่างๆ ทำให้ทารกได้ประโยชน์จากการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวลดลง อย่างไรก็ตามมีภาวะหรือโรคบางโรคที่ส่งผลทำให้น้ำนมมีน้อย ได้แก่

? ? ? ? ? -มารดาที่พบเป็นเบาหวานระหว่างการตั้งครรภ์ โดยระดับอินซูลินที่สูงจะทำให้การสร้างน้ำนมมีน้อย

? ? ? ? ? -มารดาที่อ้วน มารดาที่มีน้ำหนักมากก่อนการตั้งครรภ์จะทำให้การสร้างน้ำนมช้า และมีปริมาณที่น้อยได้

? ? ? ? ? -มารดาที่มีน้ำหนักขึ้นระหว่างการตั้งครรภ์น้อยจนเกินไป

? ? ? ? ?-มารดาที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงของเต้านมเลยระหว่างการตั้งครรภ์ ซึ่งอาจมีภาวการณ์เจริญเติบโตของต่อมน้ำนมที่ผิดปกติ (glandular insufficiency)

? ? ? ? ?-มารดาที่มีโรคไทรอยด์ โดยฮอร์โมนของไทรอยด์ที่ผิดปกติจะไปรบกวนการสร้างน้ำนม

? ? ? ? ?-มารดาที่มีภาวะมีบุตรยากหรือมีภาวะที่รังไข่มีถุงน้ำจำนวนมาก (polycystic ovarian syndrome)

? ? ? ? -มารดาที่มีโรคประจำตัวเรื้อรังทางอายุกรรมอื่นๆ

? ? ? ? ?ดังนั้น ในมารดาเหล่านี้ บุคลากรทางการแพทย์ควรใส่ใจและควรมีการติดตามให้คำปรึกษาในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างใกล้ชิด เพื่อให้มารดากลุ่มนี้สามารถประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้

เอกสารอ้างอิง

1. Bunik M. Breastfeeding telephone triage and advice. 2^nd?ed. The American Academy of Pediatrics 2016.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ?ปัจจุบัน แฟชั่นการแต่งตัว มีความหลากหลายมากรวมถึงรสนิยมในการสัก หรือการเจาะส่วนต่างๆ ของร่างกาย?? ได้แก่ การเจาะหูหลายรู การระเบิดติ่งหู การเจาะจมูก เจาะปาก เจาะลิ้น เจาะสะดือและการเจาะหัวนม ซึ่งรายละเอียดของผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีดังนี้

? ? ? ? ? ?การสัก จะมีการฝังสีลงใต้ผิวหนัง เม็ดสีมีขนาดใหญ่ ไม่ได้ผ่านทางน้ำนม ดังนั้น มีความปลอดภัยในการให้นมลูก อย่างไรก็ตาม ต้องดูแลความสะอาดของอุปกรณ์ในการสักให้ดีและเหมาะสม เพื่อหลีกเลี่ยงการติดเชื้อบาดทะยัก ไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี และการติดเชื้อเอชไอวี

? ? ? ? ? ?การเจาะใส่ห่วงตามที่ต่างๆ ของร่างกาย หากดูแลความสะอาดของเครื่องมือได้ดี ไม่มีผลเสียในระหว่างการให้นมลูก ยกเว้น การเจาะหัวนม เนื่องจากจะมีแผลที่หัวนม ซึ่งอาจเกิดการติดเชื้ออักเสบของหัวนมและเต้านม การเจาะหัวนม หากต้องการทำควรทำก่อนการตั้งครรภ์ ซึ่งจะใช้เวลาราว 6-10 เดือนเพื่อให้แผลหายได้ดีและไม่มีภาวะแทรกซ้อนก่อนที่จะให้นมลูก นอกจากนี้ ระหว่างการให้นม ควรถอดห่วงหรือหมุดที่เจาะออก เพื่อป้องกันการสำลักนมของทารก

เอกสารอ้างอิง

1. Bunik M. Breastfeeding telephone triage and advice. 2^nd?ed. The American Academy of Pediatrics 2016.

??????????????? รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? สตรีโดยทั่วไปจะรักสวยรักงาม ดังนั้น อาจมีคำถามที่อยากรู้ว่า ในช่วงหลังคลอด ขณะมารดาให้นมบุตรจะเสริมสวยได้หรือไม่ เนื่องจากมีกิจกรรมหลายอย่างที่เคยทำในชีวิตประจำวันในช่วงก่อนการตั้งครรภ์ ได้แก่ การย้อมสีผม การทำเล็บ การฉีดโบท็อกซ์ การลดน้ำหนัก การออกกำลังกาย หรือการนอนที่ตู้ที่ปรับผิวให้สีแทนในคนที่นิยมผิวสีแทน รายละเอียดของแต่ละกิจกรรม มีข้อแนะนำดังนี้

? ? ? ? ? ? การย้อมสีผม จะมีสารเคมีที่ดูดซึมผ่านผิวหนัง เข้าไปในกระแสเลือด และผ่านน้ำนมได้ แต่มีปริมาณเล็กน้อย มารดาสามารถย้อมสีผมในระหว่างช่วงที่ให้นมลูกได้โดยปลอดภัย แต่ควรระมัดระวังสารระเหยที่เป็นตัวทำละลายสี หากขณะหมักหรือย้อมสีผมใช้เวลานาน มารดาอาจสูดดมสารที่เป็นตัวทำละลายสีจนเกิดอันตรายได้ ดังนั้น ควรทำในที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวก

? ? ? ? ? ?การทาเล็บ ในยาทาเล็บจะมีสารเคมีที่ดูดซึมผ่านผิวหนังได้ แต่มีปริมาณน้อย มารดายังสามารถทาเล็บได้ในช่วงที่ให้นมลูกได้โดยปลอดภัย แต่ต้องระวังสารระเหยจะยาทาเล็บ ในมารดาที่ต้องทำงานอยู่ในร้านเสริมสวย และต้องทาเล็บให้ลูกค้าอย่างต่อเนื่อง ควรจัดสถานที่ในร้านให้มีอากาศถ่ายเทสะดวก

? ? ? ? ? การฉีดโบท็อกซ์ สารโบท็อกซ์เป็นสารโมเลกุลใหญ่ส่วนใหญ่จะอยู่ในกล้ามเนื้อที่ฉีดเข้าไป ไม่ควรจะผ่านไปที่น้ำนม อย่างไรก็ตาม ควรเว้นการให้นมบุตร 4-6 ชั่วโมงหลังจากการฉีดโบท็อกซ์

? ? ? ? ? ?การลดน้ำหนัก ในสตรีที่ให้นมบุตรจะต้องการพลังงานเพิ่มขึ้นประมาณ 500 กิโลแคลอรี่ ดังนั้น หากมารดาเลือกกินอาหารอย่างเหมาะสม น้ำหนักมารดาจะกลับสู่ในช่วงก่อนตั้งครรภ์ได้ดี ซึ่งการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเองจะเป็นส่วนช่วยเรื่องการควบคุมน้ำหนักด้วยอยู่แล้ว ควรหลีกเลี่ยงการกินยาเพื่อลดน้ำหนักระหว่างการให้นมบุตร

? ? ? ? ? การออกกำลังกาย มารดาระหว่างการให้นมบุตรสามารถออกกำลังกายได้ แต่หากออกกำลังกายหนักมากจนร่างกายล้า ร่างกายจะผลิตกรดแลคติกเพิ่มขึ้น อาจทำให้รสชาติของนมเปลี่ยนไป ไม่มีผลเสียต่อทารก แต่หากทารกปฏิเสธการกินนม อาจใช้นมที่บีบเก็บไว้ก่อนการออกกำลังกายมาให้ทารกได้ อย่างไรก็ตาม การออกกำลังกายในขนาดที่เหมาะสม มารดาจะไม่เหนื่อยล้าจนเกินไป จิตใจแจ่มใส และมีเรี่ยวแรงในการเอาใจใส่ดูแลบุตร

? ? ? ? สำหรับการนอนในตู้ที่ปรับสีผิวให้เป็นสีแทน สามารถทำได้ แต่ควรหลีกเลี่ยงในบริเวณเต้านมและหัวนม เนื่องจากอาจทำให้ผิวแห้ง แสบ ไหม้ และเจ็บขณะให้นมได้

เอกสารอ้างอิง

1. Bunik M. Breastfeeding telephone triage and advice. 2^nd The American Academy of Pediatrics 2016.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ทารกที่คลอดใกล้ครบกำหนดตั้งแต่อายุครรภ์ 34-36 สัปดาห์ มักพบปัญหาในการให้ทารกกินนมแม่ได้ เนื่องจากพัฒนาการของทารกยังไม่พร้อมเต็มที่ ทารกมักง่วงหลับขณะดูดนมแม่ได้บ่อย ดังนั้น หากมารดาคลอดทารกใกล้ครบกำหนด และทารกสามารถดูดนมจากเต้าได้ การให้ลูกกินนมแม่ ควรปฏิบัติดังนี้

? ? ? ?-โอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อบ่อยๆ โดยเฉพาะก่อนและหลังการกินนม เพราะนอกจากจะกระตุ้นพัฒนาการของระบบประสาทและกล้ามเนื้อแล้ว ยังช่วยให้ทารกตื่นตัว กินนมได้มากขึ้น และกระตุ้นการสร้างน้ำนมได้ดีขึ้น

? ? ? ?-หากทารกง่วงหลับขณะดูดนม มารดาอาจใช้การกระตุ้นที่มุมปากของทารก ใช้การนวดเต้าให้น้ำนมไหลมากเพื่อกระตุ้นทารก การเปลี่ยนสลับเต้าเพื่อให้นมราวทุก 5 นาที หากทารกยังง่วงหลับอยู่ อาจใช้การเปิดผ้าที่ห่อตัวทารกให้ทารกได้ขยับแขนขา ใช้การพลิกตัวทารก การเปลี่ยนผ้าอ้อม การสัมผัสกระตุ้นบริเวณหน้าอกและหลัง การกระตุ้นต่างๆ เหล่านี้จะทำให้ทารกตื่นตัวและทารกดูดนมได้ดีขึ้น

? ? ? ? อย่างไรก็ตาม ในทารกที่คลอดใกล้ครบกำหนด ควรมีการติดตามการเพิ่มของน้ำหนักและการเจริญเติบโตของทารกว่าเป็นไปตามเกณฑ์หรือไม่ หากประเมินแล้วกินนมได้เองน้อย มารดาอาจต้องบีบน้ำนมด้วยมือหรือปั๊มนมป้อนทารกเพิ่มเติมด้วย

เอกสารอ้างอิง

1. Bunik M. Breastfeeding telephone triage and advice. 2^nd?ed. The American Academy of Pediatrics 2016.