รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                 ทารกร้องกวน มีผลต่อการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ ในประเทศไทยพบสาเหตุนี้เป็นหนึ่งในห้าอันดับของสาเหตุการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในช่วงหกเดือนแรก² การร้องกวนของทารก หากไม่ทราบสาเหตุ คนทั่วไปจะเข้าใจว่าทารกหิว ทำให้มักจะให้นมทารกก่อน ซึ่งหากมารดาไม่อยู่ ทารกมีโอกาสได้รับนมผงดัดแปลงสำหรับทารกเพิ่มขึ้น การที่ทารกได้รับนมผงดัดแปลงสำหรับทารกจะมีโอกาสที่ทารกจะเกิดการสับสนระหว่างการดูดนมแม่จากเต้ากับการดูดนมจากขวดนม เนื่องจากกลไกการดูดนมมีความแตกต่างกัน ซึ่งจะทำให้มีโอกาสที่จะหยุดนมแม่เพิ่มขึ้น

เอกสารอ้างอิง

1. Olang B, Heidarzadeh A, Strandvik B, Yngve A. Reasons given by mothers for discontinuing breastfeeding in Iran. Int Breastfeed J 2012;7:7.
2. Puapornpong P, Manolerdthewan W, Raungrongmorakot K, Ketsuwan S, Wongin S. Factor effecting on breastfeeding success in infants up to 6 month of age in Nakhon Nayok province. J Med Health Sci 2009;16:116-23.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                  การคลอดที่เนิ่นนาน การคลอดยาก หรือมีการติดขัดระหว่างการเบ่งคลอด จะทำให้มารดารู้สึกเหนื่อย อ่อนเพลียหลังคลอดได้ โดยหากมีการงดน้ำงดอาหารเป็นเวลานาน มารดาจะยิ่งอ่อนล้า จนบางครั้งง่วงหลับไป ทำให้การเริ่มการให้นมลูกช้า โดยมีการศึกษาพบว่า การที่มารดารู้สึกเหนื่อย ไม่สบายตัว มีผลลบต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ อย่างไรก็ตาม ตามธรรมชาติ หลังคลอดมารดามักอยากเห็นหน้าลูก โอบกอดลูก และให้ลูกกินนมแม่ ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์ไม่ควรไปคิดแทนว่า มารดาเหนื่อยเกินไป ยังไม่ควรให้นมลูก และแยกลูกออกจากแม่ เพราะจะยิ่งส่งผลเสียต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Dykes F, Moran VH, Burt S, Edwards J. Adolescent mothers and breastfeeding: experiences and support needs–an exploratory study. J Hum Lact 2003;19:391-401.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

             การที่มารดาหรือทารกป่วยทำให้มีโอกาสต้องแยกจากกันจึงเป็นปัญหาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ ซึ่งปัญหานี้ ส่วนหนึ่งอาจเกิดจากการขาดความรู้ว่าจะต้องปฏิบัติตัวหรือดูแลตนเองหรือทารกอย่างไรจึงจะเหมาะสม และอาจมีความวิตกกังวลว่าการป่วยของมารดาอาจติดต่อไปยังทารกได้ นอกจากนี้ การที่มารดาได้รับยาในการรักษาอาจมีผลต่อปริมาณน้ำนมหรือทารกส่งผลต่อการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วย² ในประเทศไทยพบสาเหตุนี้เป็นหนึ่งในห้าอันดับของสาเหตุการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในช่วงหกเดือนแรก³ ซึ่งแสดงถึงว่า การที่มารดาหรือป่วย หากไม่ได้รับการเอาใจใส่หรืออธิบายให้มารดาและครอบครัวเข้าใจอย่างเหมาะสม มารดาจะได้รับการแยกจากทารกหรือหยุดให้นมแม่เนื่องจากความวิตกกังวลเรื่องทารกอาจจะป่วยตามมารดาหรือยาที่ใช้รักษาความเจ็บป่วยอาจจะผ่านไปสู่ทารกจนเกิดอันตรายได้

เอกสารอ้างอิง

1. Eglash A, Montgomery A, Wood J. Breastfeeding. Disease-a-Month 2008;54:343-411.
2. Olang B, Heidarzadeh A, Strandvik B, Yngve A. Reasons given by mothers for discontinuing breastfeeding in Iran. Int Breastfeed J 2012;7:7.
3. Puapornpong P, Manolerdthewan W, Raungrongmorakot K, Ketsuwan S, Wongin S. Factor effecting on breastfeeding success in infants up to 6 month of age in Nakhon Nayok province. J Med Health Sci 2009;16:116-23.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                 ต้องบอกก่อนเลยว่า ส่วนใหญ่แล้วมารดาจะมีน้ำนมเพียงพอสำหรับทารก การมีน้ำนมไม่พอ เป็นปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว¹ โดยพบเป็นปัญหาที่พบบ่อยของการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และยังมีผลต่อการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวก่อนเวลาอันควร^2,3  อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาพบเป็นปัญหาเพียงร้อยละ 5 แต่มารดากลับมีความรู้สึกว่าน้ำนมไม่พอถึงร้อยละ 50⁴ หากมารดาร้อยละ 50 หรือครึ่งหนึ่งหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพราะคิดว่าตนเองมีน้ำนมไม่เพียงพอ ก็จะเป็นสาเหตุของการที่พบอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต่ำกว่าที่ควรเป็น การสอนให้มารดาสามารถสังเกต ประเมินน้ำนม หรือขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญในกรณีที่ไม่แน่ใจ จะช่วยลดปัญหานี้ได้ สำหรับปัญหานี้ในประเทศไทย พบเป็นสาเหตุอันดับที่สองในการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่พบบ่อยรองจากการกลับไปทำงานของมารดา⁵

เอกสารอ้างอิง

1. Hegazi MA, Allebdi M, Almohammadi M, Alnafie A, Al-Hazmi L, Alyoubi S. Factors associated with exclusive breastfeeding in relation to knowledge, attitude and practice of breastfeeding mothers in Rabigh community, Western Saudi Arabia. World J Pediatr 2019.
2. Chang PC, Li SF, Yang HY, et al. Factors associated with cessation of exclusive breastfeeding at 1 and 2 months postpartum in Taiwan. Int Breastfeed J 2019;14:18.
3. Morton J, Hall JY, Pessl M. Five steps to improve bedside breastfeeding care. Nurs Womens Health 2013;17:478-88.
4. Hector D, King L. Interventions to encourage and support breastfeeding. N S W Public Health Bull 2005;16:56-61.
5. Puapornpong P, Manolerdthewan W, Raungrongmorakot K, Ketsuwan S, Wongin S. Factor effecting on breastfeeding success in infants up to 6 month of age in Nakhon Nayok province. J Med Health Sci 2009;16:116-23.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                  ทารกน้ำหนักตัวน้อยอาจเกิดจากภาวะแทรกซ้อนในระหว่างการตั้งครรภ์ ซึ่งทารกจะมีความเสี่ยงที่จะมีภาวะน้ำตาลต่ำหลังคลอดได้สูง มีโอกาสที่ต้องได้รับการดูแลที่จำเพาะหรือต้องย้ายไปอยู่ที่หอทารกป่วยวิกฤต ทำให้ต้องมีการแยกมารดาและทารกออกจากกัน การที่ทารกมีน้ำหนักตัวน้อยจะมีความยากลำบากในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่¹ โดยจะมีผลลบต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่หากทารกมีน้ำหนักตัวแรกคลอดน้อยกว่า 2500 กรัม² แต่ก็มีปัจจัยทางด้านการปฏิบัติที่จะช่วยในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกที่น้ำหนักตัวน้อย คือ การที่มารดาบีบหรือปั๊มนมให้ลูกภายใน 8 ชั่วโมงแรกหลังคลอด³ การเริ่มให้อาหารทางปากเร็ว⁴ การให้ทารกดูดจากเต้าหลังการปั๊มนมออก (non-nutritive sucking)⁵ และการโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อ⁶ ซึ่งหากบุคลากรส่งเสริมการปฏิบัติเหล่านี้ ก็จะเป็นการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และเพิ่มโอกาสที่จะให้ทารกที่มีน้ำหนักตัวน้อยได้กินนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Lee TY, Lee TT, Kuo SC. The experiences of mothers in breastfeeding their very low birth weight infants. J Adv Nurs 2009;65:2523-31.
2. Chaves RG, Lamounier JA, Cesar CC. Factors associated with duration of breastfeeding. J Pediatr (Rio J) 2007;83:241-6.
3. Parker MG, Melvin P, Graham DA, et al. Timing of First Milk Expression to Maximize Breastfeeding Continuation Among Mothers of Very Low-Birth-Weight Infants. Obstet Gynecol 2019;133:1208-15.
4. Mamemoto K, Kubota M, Nagai A, et al. Factors associated with exclusive breastfeeding in low birth weight infants at NICU discharge and the start of complementary feeding. Asia Pac J Clin Nutr 2013;22:270-5.
5. Pimenta HP, Moreira ME, Rocha AD, Gomes Jr SC, Pinto LW, Lucena SL. Effects of non-nutritive sucking and oral stimulation on breastfeeding rates for preterm, low birth weight infants: a randomized clinical trial. J Pediatr (Rio J) 2008;84:423-7.
6. Almeida H, Venancio SI, Sanches MT, Onuki D. The impact of kangaroo care on exclusive breastfeeding in low birth weight newborns. J Pediatr (Rio J) 2010;86:250-3.