รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? การเจ็บหัวนมเป็นอาการที่พบได้บ่อยในมารดาหลังคลอด โดยเฉพาะมารดาที่คลอดบุตรคนแรกยังไม่มีประสบการณ์ในการให้นมลูก เมื่อให้นมลูกใหม่ ๆ หัวนมจะเสียดสีกับริมฝีปากและลิ้นทารก ทำให้มารดาเจ็บหัวนมได้ ซึ่งอาการเจ็บหัวนมนี้มักเป็นตอนเริ่มให้นมใหม่และดีขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป แต่ที่พบได้บ่อยที่เป็นสาเหตุใหญ่อีกสาเหตุหนึ่งคือ การจัดท่าให้นมลูกที่ไม่เหมาะสม ซึ่งเมื่อแก้ไขท่าในการให้นมลูกแล้ว อาการมักจะหายในหนึ่งสัปดาห์¹ ในกรณีที่อาการเจ็บหัวนมไม่หาย เจ็บระหว่างการดูดนมและหลังจากลูกดูดนมไปแล้วก็ยังเจ็บ เจ็บจี๊ดเข้าไปในหน้าอกหรือเต้านม ร่วมกับมีลักษณะของหัวนมแดงหรือชมพู เป็นสะเก็ด เป็นมัน และอาจมีหัวนมแตก โดยอาจพบร่วมกับทารกมีฝ้าในปาก ลักษณะเหล่านี้เป็นลักษณะที่บ่งชี้ถึงการติดเชื้อรา ซึ่งการดูแลรักษาจำเป็นต้องรักษาทั้งมารดาและทารก รวมทั้งปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ เรื่องความสะอาดของชุดชั้นใน เครื่องในการปั๊มนมหรือให้นม ของเล่นลูกที่ใช้อมเข้าปากบ่อย ๆ รวมทั้งการล้างมือมารดาและทารกบ่อย ๆ เนื่องจากการดูแลรักษาใช้เวลานาน และหากไม่ตัดปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ มารดาจะกลับมาติดเชื้อราและเจ็บปวดหัวนมหรือเต้าได้อีก และนำไปสู่การท้อและหยุดให้นมแม่ได้

เอกสารอ้างอิง

1. Puapornpong P, Raungrongmorakot K, Laosooksathit W, Hanprasertpong T, Ketsuwan S. Comparison of Breastfeeding Outcomes Between Using the Laid-Back and Side-Lying Breastfeeding Positions in Mothers Delivering by Cesarean Section: A Randomized Controlled Trial. Breastfeed Med 2017;12:233-7.