? ? ? ? ? ?รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ปัจจุบันแนะนำให้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนหลังคลอด การดูแลเรื่องอาหารของมารดาในช่วงเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จึงเป็นสิ่งที่จำเป็นและควรให้ความสำคัญ เนื่องจากจะทำให้นมแม่แม้มีสารอาหารที่จำเป็นครบถ้วนเพื่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของทารก แต่หากมารดามีการขาดสารอาหารจะส่งผลต่อสารอาหารในน้ำนม จะส่งผลต่อสุขภาพทารก รวมทั้งพัฒนาการทางด้านร่างกายและสมอง

? ? ? ? ? ?โดยทั่วไป ความต้องการอาหารเพื่อสร้างพลังงานของมารดาสำหรับมารดาที่ให้นมบุตรเพิ่มขึ้นราว 500 กิโลแคลอรี แต่หากมารดาได้รับอาหารน้อยกว่าร้อยละ 30 จะทำให้ปริมาณน้ำนมลดลงได้ ?????????

? ? ? ? ? ?วิตามินและแร่ธาตุต่างๆ ในนมแม่ บางชนิดจะมีปริมาณขึ้นอยู่กับอาหารของมารดาได้แก่ วิตามินเอ วิตามินบีหนึ่ง วิตามินบีสอง วิตามินบีสาม วิตามินบีหก วิตามินบีสิบสอง วิตามินซี วิตามินดี กรดไขมัน และไอโอดีน ส่วนวิตามินอี โฟเลต และแร่ธาตุอื่นๆ ไม่ขึ้นอยู่กับอาหารของมารดาที่รับประทาน เนื่องจากมีปริมาณสารอาหารบางชนิดขึ้นอยู่กับอาหาร ดังนั้น มารดาจึงต้องรับประทานอาหารที่ครบส่วนและมีความหลากหลาย เพื่อให้ได้สารอาหารอย่างครบถ้วน

? ? ? ? ? ?ในประเทศไทย มักให้ความสำคัญกับการเสริมอาหารให้กับมารดาในช่วงตั้งครรภ์ แต่ในความเป็นจริง ความต้องการสารอาหารในมารดาที่ให้นมบุตรมีมากกว่าระหว่างช่วงตั้งครรภ์และยังต้องใส่ใจกับการกินอาหารให้ครบห้าหมู่ตลอดการให้นมบุตร เช่นเดียวกันกับการเสริมสารอาหารที่มักมีการขาดในพื้นที่ที่มีความเสี่ยง โดยกรมอนามัยแนะนำให้มีการเสริมธาตุเหล็ก ไอโอดีน และโฟเลต ให้แก่สตรีตั้งครรภ์และให้นมบุตร ซึ่งในส่วนนี้? มารดาควรได้รับการเสริมสารอาหารเหล่านี้ตลอดการให้นมบุตรอย่างน้อยหกเดือน ถึงสองปีหรือนานกว่านั้น หากมารดายังคงให้บุตรกินนมแม่อยู่ สำหรับสารอาหารอื่นๆ เช่น วิตามินดี และดีเอชเอ มีบางประเทศแนะนำให้เสริมให้กับมารดาระหว่างการให้นมบุตร แต่ยังขาดข้อมูลการศึกษาถึงความจำเป็นในประเทศไทย จึงต้องมีการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมต่อไป

? ? ? ? ? ? การสื่อสารและประชาสัมพันธ์ให้มารดา ครอบครัว และสังคม ตระหนักถึงความสำคัญนี้ จะช่วยเพิ่มโอกาสให้มารดาได้สร้างน้ำนมที่มีคุณภาพ ซึ่งนอกจากจะช่วยให้ทารกมีภูมิคุ้มกันโรคแล้ว ยังช่วยในการเจริญเติบโตสมวัย มีพัฒนาการทางร่างกายที่ดี มีความเฉลียวฉลาด และเป็นกำลังที่สำคัญของประเทศชาติในอนาคตด้วย

เอกสารอ้างอิง

1. Illingworth PJ, Jung RT, Howie PW, Leslie P, Isles TE. Diminution in energy expenditure during lactation. Br Med J (Clin Res Ed) 1986;292:437-41.
2. English RM, Hitchcock NE. Nutrient intakes during pregnancy, lactation and after the cessation of lactation in a group of Australian women. Br J Nutr 1968;22:615-24.
3. Smith CA. Effects of maternal under nutrition upon the newborn infant in Holland (1944-1945). J Pediatr 1947;30:229-43.
4. Butte NF, Garza C, Stuff JE, Smith EO, Nichols BL. Effect of maternal diet and body composition on lactational performance. Am J Clin Nutr 1984;39:296-306.
5. Greer FR, Marshall S, Cherry J, Suttie JW. Vitamin K status of lactating mothers, human milk, and breast-feeding infants. Pediatrics 1991;88:751-6.
6. Greer FR, Marshall S. Bone mineral content, serum vitamin D metabolite concentrations, and ultraviolet B light exposure in infants fed human milk with and without vitamin D2 supplements. J Pediatr 1989;114:204-12.
7. Pietschnig B, Haschke F, Vanura H, et al. Vitamin K in breast milk: no influence of maternal dietary intake. Eur J Clin Nutr 1993;47:209-15.
8. Greer FR, Mummah-Schendel LL, Marshall S, Suttie JW. Vitamin K1 (phylloquinone) and vitamin K2 (menaquinone) status in newborns during the first week of life. Pediatrics 1988;81:137-40.
9. Ross AC, Manson JE, Abrams SA, et al. The 2011 report on dietary reference intakes for calcium and vitamin D from the Institute of Medicine: what clinicians need to know. J Clin Endocrinol Metab 2011;96:53-8.
10. Carlson SE. Docosahexaenoic acid supplementation in pregnancy and lactation. Am J Clin Nutr 2009;89:678S-84S.
11. Koletzko B, Cetin I, Brenna JT. Dietary fat intakes for pregnant and lactating women. Br J Nutr 2007;98:873-7.