? ? ? ? ? ? ? ??ความฉลาดของทารกขึ้นอยู่กับพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม การที่ให้มีสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมในการเจริญเติบโตดีของสมองทารก คุณแม่ต้องสุขภาพแข็งแรงและรับประทานอาหารอย่างเหมาะสมตั้งแต่ในช่วงตั้งครรภ์และคลอดจนถึงดูแลเรื่องนมแม่และอาหารทารกจนอายุ 2 ปีซึ่งเป็นช่วงที่สมองจะมีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว สำหรับการกระตุ้นพัฒนาการในด้านต่างๆ ก็เช่นเดียวกัน ก็ควรเริ่มตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์ จนคลอดและในช่วงทารก 2 ปี อย่างไรก็ตามสมองยังมีการพัฒนาตลอดเวลา ดังนั้นการฝึกฝนและพัฒนาสมองอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิตจึงเป็นข้อแนะนำที่ไม่ควรละเลย
บทความโดย รศ.นายแพทย์ภาวิน พัวพรพงษ์