? ? ? ? ? ตกขาว ชื่อฟังดูแล้วชอบกล ถามใครก็ไม่ค่อยกล้าจะตอบชัดเจนว่าความหมายเป็นอย่างไร บางครั้งคนถามอาย บางครั้งคนถามกล้าถาม คนตอบกลับอาย เรื่องนี้เลยกลายเป็นเรื่องลี้ลับที่คุณสุภาพสตรีไม่รู้ หรืออาจรู้แต่ก็ไม่ทราบว่าตัวเองมีตกขาวหรือไม่ และตกขาวผิดปกติไหม
? ? ? ? ? ตกขาวเป็นของเหลวที่อยู่ในช่องคลอด เกิดจากสารคัดหลั่งจากผนังช่องคลอด มูกจากปากมดลูก และเซลล์เยื่อบุผิวที่หลุดออกมาปนกัน ส่วนใหญ่จะเป็นน้ำสีขาวขุ่น บางครั้งบางคนจะมีมากและออกมาเปรอะที่ปากช่องคลอด เลยใช้คำเรียกสิ่งนี้ว่า ?ตกขาว?
? ? ? ? ? ปกติแล้วสตรีจะมีตกขาวอยู่ในช่องคลอดและมักจะไม่ออกมาเปรอะเลอะบริเวณปากช่องคลอดภายนอก แต่ในช่วงระหว่างตั้งครรภ์ ตกขาวอาจมีเพิ่มขึ้นได้จากการมีสารคัดหลั่งมากขึ้นจากผนังช่องคลอดและปากมดลูก อย่างไรก็ตามเมื่อมีความผิดปกติของลักษณะของตกขาว ได้แก่ ปริมาณมากขึ้น ลักษณะเหนียวหรือเป็นก้อนเล็กๆ คล้ายกากนม มีมูกปนเลือด สีเหลืองหรือเป็นหนอง กลิ่นเหม็นหรือเป็นกลิ่นคาวปลา ร่วมกับมีอาการร่วม คือ อาการคันในช่องคลอด ปากช่องคลอดหรือบริเวณขาหนีบ การมีผื่นแดง เป็นตุ่มหรือเป็นแผล การมีอาการเจ็บแสบในช่องคลอดหรือเจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์ การมีปัสสาวะแสบขัด ขุ่นหรือเป็นหนอง ลักษณะเหล่านี้บ่งชี้ว่า อาจจะมีการติดเชื้อ การมีเนื้องอกหรือมะเร็งของอวัยวะสืบพันธุ์สตรีที่แสดงออกมาในรูปแบบความผิดปกติของตกขาว
? ? ? ? ? ส่วนใหญ่ ความผิดปกติของตกขาวที่พบบ่อย ได้แก่ การติดเชื้อ ซึ่งมีตั้งแต่ เชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย ไวรัสและพยาธิ ซึ่งลักษณะเด่นของการติดเชื้อแต่ละอย่างจะมีแตกต่างกันดังนี้
– เชื้อรา มักมีลักษณะตกขาวจับกันเป็นก้อนเล็กๆ คล้ายกากนมและมีอาการคันร่วมด้วย
– เชื้อแบคทีเรีย มักมีสีของตกขาวผิดปกติและตกขาวมีกลิ่นเหม็นหรือกลิ่นคาวปลา
– เชื้อไวรัส จะมีตุ่ม ผื่น ติ่งเนื้อหรือแผลบริเวณปากช่องคลอดหรือในช่องคลอด ปริมาณตกขาวจะมากขึ้น สีของตกขาวอาจพบเป็นสีเหลืองและมีกลิ่นผิดปกติในกรณีที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วย
– พยาธิ ลักษณะตกขาวจะขาวขุ่นเป็นฟอง ร่วมกับมีอาการคันในช่องคลอดและปากช่องคลอดมาก ในช่องคลอดมักพบเป็นจุดแดงในผนังช่องคลอดและปากมดลูก
สำหรับความผิดปกติของตกขาวจากการมีเนื้องอกหรือมะเร็งของอวัยวะสืบพันธุ์สตรีพบได้น้อยกว่า ในระยะแรกอาจพบเพียงแค่ปริมาณตกขาวผิดปกติ เมื่อมีอาการมากขึ้นจึงมีสีของตกขาวเป็นมูกปนเลือดหรืออาจพบเป็นสีเลือดเก่าที่ค้างในช่องคลอดเป็นสีน้ำตาลคล้ำ เมื่อมีเลือดออกจะมีการติดเชื้อร่วมด้วยจะมีลักษณะของตกขาวที่มีกลิ่นเหม็น
การให้การวินิจฉัยความผิดปกติของตกขาว แพทย์จะได้ข้อมูลจากประวัติลักษณะของตกขาว ปริมาณ สีและกลิ่น การตรวจภายใน การตรวจความเป็นกรดด่างของน้ำในช่องคลอด การตรวจด้วยเก็บตกขาวมาตรวจโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ร่วมกับหยดน้ำยาเฉพาะหรือการย้อมสีดูลักษณะของเซลล์เยื่อบุผิว ดูเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย ลักษณะการติดเชื้อของเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส ดูพยาธิ ข้อมูลจากการตรวจเหล่านี้ จะทำให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคได้ และให้การรักษาที่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม การดูแลความสะอาดในบริเวณอวัยวะเพศสตรีภายนอกยังเป็นสิ่งจำเป็น ไม่แนะนำให้สวนล้างน้ำเข้าไปในช่องคลอดเพราะจะรบกวนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเชื้อแบคทีเรียที่ปกติที่มีอยู่ในช่องคลอด การระมัดระวังเรื่องความอับชื้น การใส่เสื้อผ้า กางเกงที่รัดแน่น ไม่มีการระบายอากาศ ร่วมกับการหลีกเลี่ยงการมีคู่นอนหลายคนซึ่งจะมีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ จะช่วยป้องการเกิดความผิดปกติของตกขาวได้ ในกรณีที่ความผิดปกติของตกขาวเกิดร่วมกับการเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การดูแลรักษาควรทำการรักษาคู่นอนไปพร้อมกันด้วย หลังจากหายแล้วอาจเป็นซ้ำได้บ่อยๆ สำหรับการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์นั้น การป้องกันที่มีประสิทธิภาพคือ การใช้ถุงยางอนามัย จึงควรมีการรณรงค์การใช้ สื่อสารให้เข้าใจ โดยเห็นประโยชน์และความสำคัญ
รูปที่ 1 แสดงการติดเชื้อรา
รูปที่ 2 แสดงการติดเชื้อแบคทีเรีย
รูปที่ 3 แสดงการติดเชื้อไวรัส
รูปที่ 4 แสดงการติดเชื้อพยาธิ
บทความโดย รศ.นายแพทย์ภาวิน พัวพรพงษ์