รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ในมารดาที่มีความสนใจและตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้น ความวิตกกังวลที่ทำให้มารดาไม่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือนส่วนใหญ่มักเกิดจากความเข้าใจว่านมแม่มีไม่เพียงพอ1 ซึ่งส่วนใหญ่ที่เข้าใจว่าน้ำนมของตนเองไม่เพียงพอเป็นความเข้าใจที่ผิด อาจเป็นจากการที่มารดาปั๊มนมด้วยเครื่องปั๊มนมได้น้อย หรือ ทารกที่กินนมแม่ในช่วงใดช่วงหนึ่ง หากทารกร้องกวนบ่อย ๆ มารดาอาจคิดไปก่อนว่าน้ำนมตนเองไม่เพียงพอ และให้นมผงดัดแปลงสำหรับทารกเพิ่มเติมไปทั้ง ๆ ที่ไม่มีความจำเป็น ดังนั้น การที่มารดาพอจะประเมินว่าทารกได้นมเพียงพอได้ด้วยตนเอง หรือการที่บุคลากรทางการแพทย์สามารถบ่งบอกถึงความเพียงพอของน้ำนมและอธิบายให้มารดาเข้าใจและมั่นใจ จึงเป็นสิ่งที่จะก่อให้เกิดประโยชน์ และอาจช่วยป้องกันการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวก่อนระยะเวลาหกเดือนได้
??????????? สำหรับการสังเกตว่าน้ำนมมารดาเพียงพอเบื้องต้น อาจทำได้โดย การสังเกตว่า หากทารกดูดนมจากเต้านมด้านหนึ่ง จะมีน้ำนมจากเต้านมอีกข้างไหล หรือหากบีบน้ำนมด้วยมือแล้วน้ำนมไหลได้ดีหรือพุ่ง หรือจะดูจากทารกปัสสาวะราว 6 ครั้งต่อวันสีเหลืองใสไม่เข้ม และอุจจาระราว 2 ครั้งต่อวัน หรืออาจสังเกตจากหลังจากทารกดูดนมไปแล้วหลับไปนานพอควรคือ 2-3 ชั่วโมง (แต่อย่างไรก็ตาม ทารกอาจมีการร้องกินนมตลอดหรือบ่อยกว่าปกติได้ในช่วงที่ทารกมีการยืดตัว ซึ่งจะเกิดเมื่อทารกอายุใกล้ครบหนึ่งเดือน สองเดือนหรือสามเดือน และการที่ทารกร้องกวนบ่อย ก่อนอื่นต้องตรวจสอบว่าทารกมีอาการใดที่ผิดปกติหรือไม่สบายตัวจากสาเหตุใด ๆ ก่อนหรือไม่ ก่อนที่จะสรุปว่าทารกหิวนมหรือกินนมไม่พอ) นอกจากนี้ การประเมินว่าทารกน้ำหนักขึ้นตามเกณฑ์ก็เป็นสิ่งที่บ่งบอกว่าการกินนมของทารกเพียงพอ โดยดูเทียบกับกราฟติดตามการเจริญเติบโตของทารก
เอกสารอ้างอิง
- Nguyen PTK, Tran HT, Thai TTT, Foster K, Roberts CL, Marais BJ. Factors associated with breastfeeding intent among mothers of newborn babies in Da Nang, Viet Nam. Int Breastfeed J 2018;13:2.