รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? การให้ยาดมสลบสำหรับการผ่าตัดคลอด ปกติแล้วทางเลือกในการให้ยาระงับความรู้สึกระหว่างการผ่าตัดคลอด หากไม่มีข้อจำกัด วิสัญญีแพทย์มักเลือกที่จะฉีดยาชาเข้าไขสันหลังพร้อมใส่ยาแก้ปวดมอร์ฟีนเข้าไปด้วย ซึ่งจะช่วยลดความเจ็บปวดหลังผ่าตัดคลอดนาน 24 ชั่วโมง และระหว่างผ่าตัดมารดาจะรู้สึกตัวโดยไม่ปวด สามารถดูหน้าลูกได้ กระตุ้นการเริ่มต้นการดูดนมแม่ได้ แต่ในกรณีที่มารดาจำเป็นต้องใส่ท่อช่วยหายใจและใช้ยาดมสลบ มารดาจะไม่รู้สึกตัว และได้รับยาหลายอย่าง ได้แก่ ยากลุ่มที่เป็นแก๊ส คือ nitrous oxide, sevoflurane, desflurane และได้ยาฉีดที่นำสลบพร้อมยาที่ทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว ยากลุ่มที่เป็นแก๊สเหล่านี้อยู่ในกระแสเลือดมารดาช่วงสั้น และถูกกำจัดได้เร็ว จึงผ่านน้ำนมน้อย และไม่มีผลต่อทารก(1) สำหรับยานำสลบที่ใช้ส่วนใหญ่จะยาที่ออกฤทธิ์สั้น คือ midazolam ซึ่งค่าครึ่งชีวิตของยา 1-2 ชั่วโมง (2) ยาจึงผ่านไปทารกน้อยเช่นกัน ยาทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว ไม่มีรายงานว่ายาผ่านน้ำนม จึงใช้ได้ด้วยความปลอดภัย แต่ในกรณีที่มีการผ่าตัดนานก่อนที่จะสามารถทำคลอดทารกได้ ขนาดของยาที่ได้รับอาจสูงขึ้น ยาที่มารดาได้รับอาจมีผลต่อทารกได้ โดยทารกอาจง่วงซึม อ่อนเปลี้ย หายใจไม่ดี ซึ่งจำเป็นต้องเฝ้าดูแลอย่างใกล้ชิดจนกระทั่งหมดฤทธิ์ของยาดมสลบ (ขึ้นอยู่กับช่วงเวลาตั้งแต่เริ่มดมยาสลบจนกระทั่งทารกคลอดว่ายาวนานเพียงใด) ร่วมกับหากมารดาได้รับยาแก้ปวดมอร์ฟีนร่วมด้วย การเฝ้าดูแลทารกใน 6 ชั่วโมงแรกหลังคลอดจึงมีความจำเป็น

เอกสารอ้างอิง

1. Esener Z, Sarihasan B, Guven H, Ustun E. Thiopentone and etomidate concentrations in maternal and umbilical plasma, and in colostrum. Br J Anaesth. 1992 Dec;69(6):586-8.
2. Skidmore-Roth L, editor. Mosby?s 2015 nursing drug reference. 28^th ed. Missouri: Elsevier inc; 2015.