รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
?????????? นมแม่สำคัญสำหรับทารกที่คลอดก่อนกำหนด ทารกที่น้ำหนักตัวน้อย ทารกป่วยหรือมีความต้องการพิเศษ โดยจะช่วยให้สารอาหาร การเจริญเติบโตและพัฒนาการของทารก และช่วยเรื่องภูมิคุ้มกันด้วย
??????????? -การดูแลเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะขึ้นอยู่กับทารกและสภาพของทารกแต่ละคน โดยการดูแลจะแบ่งทารกเป็นกลุ่ม ดังนี้
??????? ทารกที่ไม่สามารถกินอาหารทางปาก ควรกระตุ้นให้มารดาบีบน้ำนมเพื่อป้อนให้ทารกจนกระทั่งสามารถดูดนมจากเต้านมได้ โดยอาจจะร่วมกับการแช่เย็นและนำออกมาละลายเพื่อให้นมลูก
??????? ทารกที่สามารถกินอาหารได้ทางปาก แต่ดูดนมจากเต้าได้ไม่ดี ควรบีบน้ำนมและป้อนด้วยถ้วยหรือสายยางหากทำได้
??????? ทารกที่สามารถดูดนมได้แต่ไม่สามารถกินนมได้เต็มที่ ควรให้ทารกดูดนมบ่อยตามที่ต้องการ การดูดนมสั้นๆ บ่อยๆ ทารกจะเหนื่อยน้อยกว่าการดูดนมที่ดูดติดต่อกันนานๆ อาจบีบน้ำนมและป้อนด้วยถ้วยหรือสายยางเสริมในทารกเหล่านี้
??????? ทารกที่ดูดนมได้ดี กระตุ้นให้ทารกดูดนมบ่อยๆ จะช่วยเรื่องภูมิคุ้มกัน และทำให้ทารกสบายขึ้น
??????? ทารกที่ไม่สามารถจะรับนมแม่ได้ ได้แก่ ทารกที่มีความปกติทางเมตาบอลิซึ่ม เช่น galactosemia ทารกจำเป็นต้องใช้นมสูตรพิเศษ
??????????? -ดูแลให้มารดาได้รับอาหาร น้ำที่เพียงพอ และพักผ่อนได้อย่างเต็มที่ เพื่อให้มารดาสามารถอยู่ดูแลทารกได้อย่างใกล้ชิด
??????????? -คาดหวังว่าทารกเหล่านี้จะหยุดขณะกินนมบ่อยๆ เพื่อพัก ควรให้เวลากับการกินนมแม่นาน ในบรรยากาศที่สงบและไม่เร่งรีบ
??????????? -เตรียมมารดาและทารกก่อนการอนุญาตให้กลับบ้าน โดยกระตุ้นให้ทารกได้สัมผัสกับผิวของมารดา มารดาและทารกอยู่ด้วยกันตลอด 24 ชั่วโมง และให้มารดาได้เรียนรู้สัญญาณต่างๆ ของทารกเมื่อมีอาการหิวหรืออิ่ม และบอกวิธีการหาความช่วยเหลือเมื่อเกิดปัญหาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่บ้าน
??????????? -จัดตารางการนัดติดตามเร็วในกรณีของทารกที่มีความต้องการเป็นพิเศษ
???????? การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกที่มากกว่าหนึ่งคน
??????????? มารดาสามารถจะมีน้ำนมเพียงพอสำหรับทารกสองหรือสามคน ปัจจัยที่สำคัญไม่ใช่การสร้างน้ำนม แต่เป็นเวลา การสนับสนุน และการให้กำลังใจจากบุคลากรทางการแพทย์ สามีและครอบครัว
????????? การป้องกันและการบริหารจัดการปัญหาทางคลินิกที่พบบ่อย
??????????? ควรนำการปฏิบัติดังต่อไปนี้ไปใช้ ได้แก่ การให้ทารกสัมผัสกับผิวของมารดาตั้งแต่ในระยะแรก การให้ทารกดูดนมตั้งแต่ในระแรกและดูดนมบ่อยๆ การให้ทารกอยู่กับมารดาตลอด 24 ชั่วโมง การบีบน้ำนมและป้อนนมโดยใช้ถ้วยหรือสายยางหากทารกง่วงนอนหรืออ่อนแอ และหลีกเลี่ยงการให้น้ำ
????????? ข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ในการให้อาหารเสริมนอกเหนือจากนมแม่
??????????? ทารกที่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ในการให้อาหารเสริมนอกเหนือจากนมแม่ ควรนัดพบและติดตามกับบุคลากรทางการแพทย์ที่ฝึกอบรมเฉพาะ
????????? ทารกต้องการสารอาหารทดแทนนมแม่หรือไม่?
??????????? การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อยในหกเดือนแรกเป็นสิ่งที่เป็นปกติและเป็นประโยชน์ต่อมารดาและทารก อาจมีสภาวะทางสุขภาพเล็กน้อยที่ต้องการทารกไม่สามารถให้นมแม่ได้ชั่วคราวหรือถาวร
สิ่งที่เป็นประโยชน์ควรแยกระหว่างทารกที่ไม่สามารถกินนมแม่ได้ต้องให้อาหารทดแทนนมแม่และทารกที่นมแม่ยังเป็นอาหารที่เหมาะสมที่สุด แต่จำเป็นต้องให้อาหารอื่นในช่วงเวลาที่จำกัด
????????? ทารกที่ไม่สามารถกินนมแม่ได้ต้องให้อาหารทดแทนนมแม่
??????????? ทารกที่ไม่สามารถกินนมแม่ได้ต้องให้อาหารทดแทนนมแม่จะรวมถึงทารกที่มีความผิดปกติทางเมตาบอลิซึ่มที่พบน้อย ได้แก่ galactosemia ที่จำเป็นได้รับนมผสมจำเพาะที่ปราศจากกาแลคโตส หรือในโรค maple syrup urine ทารกต้องได้รับนมผสมจำเพาะที่ปราศจาก leucine, isoleucine และ valine หรือในโรค phenylketonurea ทารกต้องได้รับนมผสมจำเพาะที่ปราศจาก phenylalanine
ทารกที่นมแม่ยังเป็นอาหารที่เหมาะสมที่สุด แต่จำเป็นต้องให้อาหารอื่นในช่วงเวลาที่จำกัด
ทารกที่นมแม่ยังเป็นอาหารที่เหมาะสมที่สุด แต่จำเป็นต้องให้อาหารอื่นในช่วงเวลาที่จำกัด กลุ่มนี้จะรวมถึงทารกแรกเกิดที่น้ำหนักน้อยมาก (น้ำหนักน้อยกว่า 1500 กรัม) ทารกที่คลอดก่อนกำหนดมาก (คลอดก่อนกำหนดก่อน 32 สัปดาห์) ทารกที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะน้ำตาลต่ำโดยการสูญเสียการปรับตัวของเมตาบอลิซึ่มหรือมีความต้องการกลูโคสสูงขึ้น ซึ่งได้แก่ ทารกที่คลอดก่อนกำหนด ทารกที่น้ำหนักตัวน้อย หรือทารกที่มีภาวะขาดออกซิเจนระหว่างการคลอด ทารกที่ป่วยหรือทารกที่มารดาเป็นเบาหวานและระดับน้ำตาลยังคงต่ำหลังจากการให้นมแม่อย่างเต็มที่
หนังสืออ้างอิง
1.????? WHO/UNICEF. BFHI Section 3: Breastfeeding promotion and support in a baby-friendly hospital ? 20-hour course. ?2009