รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? ? ? ?การเริ่มให้นมแม่ การเริ่มให้นมแม่ตั้งแต่ในระยะแรกหลังคลอดจะช่วยกระตุ้นฮอร์โมนโปรแลคตินที่มีผลต่อการสร้างน้ำนมได้ดี และยังกระตุ้นออกซิโตซินที่จะช่วยในการหลั่งของน้ำนม การหดรัดตัวของมดลูกซึ่งลดการเสียเลือดหลังคลอด หากมีการเริ่มให้นมลูกช้ากว่า 6 ชั่วโมงแรกหลังคลอดจะมีผลลบต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่(1) ดังนั้นการกระตุ้นให้มีการเริ่มให้นมแม่ตั้งแต่ระยะแรกจะช่วยให้น้ำนมมาเร็ว
? ? ? ? ? ? ? ?สำหรับมารดาที่มีดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์สูงมีผลลบต่อระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่(2) และในมารดาที่ดัชนีมวลกายต่ำกว่าเกณฑ์หรืออยู่ในเกณฑ์อ้วนยังมีอัตราการเริ่มเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต่ำกว่าในมารดาที่มีดัชนีมวลกายปกติ(3) ในมารดาที่มีภาวะอ้วนหรือมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นมากระหว่างการตั้งครรภ์ที่มีอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต่ำกว่า อาจเนื่องจากส่วนหนึ่งมารดาเหล่านี้จะมีความเสี่ยงต่อการผ่าตัดคลอด ภาวะแทรกซ้อนระหว่างคลอดและการติดเชื้อหลังคลอดสูงกว่าด้วย(4-6) ซึ่งการมีการผ่าตัดคลอดมารดาจะเริ่มให้นมลูกได้ช้ากว่า หรือมีการเคลื่อนไหวหลังคลอดได้น้อยกว่าเนื่องจากในระหว่างการผ่าตัดคลอดมักได้รับยาระงับความรู้สึกเข้าไขสันหลัง นอกจากนี้ในมารดาที่มีภาวะอ้วนมีความเสี่ยงที่จะเกิดการหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวสูงกว่า(7-9) โดยมีความเสี่ยงมากกว่ามารดาน้ำหนักปกติถึง 1.38 เท่า [adjusted Odds ratio เท่ากับ 1.38 (95%CI 1.10-1.73](10) และมีการเริ่มต้นในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ต่ำกว่า(11) ร่วมกับมีการสร้างน้ำนมช้ากว่า(12,13) จึงส่งผลต่อระยะเวลาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่สั้นกว่า(14-16) ดังนั้นหากบุคลากรทางการแพทย์ช่วยเหลือมารดาให้เริ่มให้นมลูกได้เร็วตั้งแต่ในระยะแรก อัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในมารดาที่มีภาวะอ้วน น่าจะดีขึ้น

เอกสารอ้างอิง
1. Chaves RG, Lamounier JA, Cesar CC. Factors associated with duration of breastfeeding. J Pediatr (Rio J) 2007;83:241-6.
2. Zhu P, Hao J, Jiang X, Huang K, Tao F. New Insight into Onset of Lactation: Mediating the Negative Effect of Multiple Perinatal Biopsychosocial Stress on Breastfeeding Duration. Breastfeed Med 2012.
3. Thompson LA, Zhang S, Black E, et al. The Association of Maternal Pre-pregnancy Body Mass Index with Breastfeeding Initiation. Matern Child Health J 2012.
4. Al-Kubaisy W, Al-Rubaey M, Al-Naggar RA, Karim B, Mohd Noor NA. Maternal obesity and its relation with the cesarean section: a hospital based cross sectional study in Iraq. BMC Pregnancy Childbirth 2014;14:235.
5. Graham LE, Brunner Huber LR, Thompson ME, Ersek JL. Does amount of weight gain during pregnancy modify the association between obesity and cesarean section delivery? Birth 2014;41:93-9.
6. Leth RA, Uldbjerg N, Norgaard M, Moller JK, Thomsen RW. Obesity, diabetes, and the risk of infections diagnosed in hospital and post-discharge infections after cesarean section: a prospective cohort study. Acta Obstet Gynecol Scand 2011;90:501-9.
7. Hauff LE, Leonard SA, Rasmussen KM. Associations of maternal obesity and psychosocial factors with breastfeeding intention, initiation, and duration. Am J Clin Nutr 2014;99:524-34.
8. Kronborg H, Vaeth M, Rasmussen KM. Obesity and early cessation of breastfeeding in Denmark. Eur J Public Health 2013;23:316-22.
9. Donath SM, Amir LH. Does maternal obesity adversely affect breastfeeding initiation and duration? J Paediatr Child Health 2000;36:482-6.
10. Donath SM, Amir LH. Maternal obesity and initiation and duration of breastfeeding: data from the longitudinal study of Australian children. Matern Child Nutr 2008;4:163-70.
11. Mehta UJ, Siega-Riz AM, Herring AH, Adair LS, Bentley ME. Maternal obesity, psychological factors, and breastfeeding initiation. Breastfeed Med 2011;6:369-76.
12. Amir LH, Donath S. A systematic review of maternal obesity and breastfeeding intention, initiation and duration. BMC Pregnancy Childbirth 2007;7:9.
13. Nommsen-Rivers LA, Chantry CJ, Peerson JM, Cohen RJ, Dewey KG. Delayed onset of lactogenesis among first-time mothers is related to maternal obesity and factors associated with ineffective breastfeeding. Am J Clin Nutr 2010;92:574-84.
14. Oddy WH, Li J, Landsborough L, Kendall GE, Henderson S, Downie J. The association of maternal overweight and obesity with breastfeeding duration. J Pediatr 2006;149:185-91.
15. Kitsantas P, Pawloski LR. Maternal obesity, health status during pregnancy, and breastfeeding initiation and duration. J Matern Fetal Neonatal Med 2010;23:135-41.
16. Kugyelka JG, Rasmussen KM, Frongillo EA. Maternal obesity is negatively associated with breastfeeding success among Hispanic but not Black women. J Nutr 2004;134:1746-53.