รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
? ? ? ? ? ? ? ? การอักเสบบวมแดงจากฝีที่เต้านม ส่วนใหญ่มักมีอาการของเต้านมอักเสบนำมาก่อน โดยจะมีอาการเจ็บเต้านม เต้านมบวมแดง คลำได้เป็นก้อนหยุ่นของหนองในเต้านม อาการของฝีที่เต้านม อาจพบหลังจากมารดาเป็นเต้านมอักเสบหลังได้รับการรักษาแล้วราว 4-5 วัน สาเหตุของการเกิดฝีที่เต้านมเกิดการจัดท่าให้นมลูกไม่เหมาะสม การมีหัวนมแตก การมีท่อน้ำนมอุดตัน การใส่เสื้อในหรือยกทรงที่แน่นจนเกินไป ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงเดียวกันกับการเกิดเต้านมอักเสบ แต่อาการมักจะรุนแรงมากกว่า มารดาจะมีไข้ ผิวเหนือบริเวณของฝีที่เต้านม อาจเป็นสีม่วงคล้ำ การรักษาเต้านมอักเสบที่ไม่เหมาะสมก็อาจเป็นอาการนำของฝีที่เต้านมได้
??????????????? การช่วยเหลือสำหรับปัญหานี้ ยังคงเริ่มต้นด้วยจัดท่าให้นมที่เหมาะสม และหากฝีของเต้านมไม่อยู่ใกล้หัวนมหรือลานนม การให้นมทารกยังสามารถให้นมต่อเนื่องได้ เนื่องจากหากฝีอยู่ใกล้หัวนมหรือเต้านม เมื่อมีการรักษาจำเป็นต้องระบายหนองออก ซึ่งจะทำให้เกิดแผล การดูดนมอาจรบกวนบริเวณแผล สำหรับการระบายหนองออก นิยมทำโดยการเจาะดูดออกด้วยเข็มฉีดยาเบอร์ใหญ่ หรืออาจใช้อัลตร้าซาวด์นำเพื่อการเจาะดูดแล้วใส่สายยางระบายหนองออก การผ่าตัดเพื่อการระบายหนองออกมักหลีกเลี่ยงเนื่องจากมีโอกาสที่จะตัดท่อน้ำนมได้ แต่หากจำเป็นควรผ่าตัดในแนวรัศมีของเต้านมเพื่อหลีกเลี่ยงการตัดท่อน้ำนม
??????????????? หากไม่สามารถให้นมในข้างที่เป็นฝีที่เต้านมได้ ควรระบายน้ำนมโดยการบีบน้ำนมด้วยมือ สำหรับเต้านมอีกข้างควรให้นมตามปกติ โดยสามารถให้นมได้แม้ในระหว่างการรักษา นอกจากนี้ มารดาควรใส่ชุดหลวมๆ สบาย ไม่คับแน่น การให้ยาปฏิชีวนะจำเป็นต้องใช้ยาที่ครอบคลุมเชื้อที่ทำให้เกิดฝีที่เต้านม ได้แก่ cloxacillin หรือ dicloxacillin โดยให้ต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานราว 2-3 สัปดาห์หรือจนกว่าฝีที่เต้านมจะหาย ซึ่งหลังจากการรักษาแล้ว การเอาใจใส่จนมารดากลับมาให้นมได้ตามปกติและอย่างเหมาะสมมีความจำเป็น เนื่องจากส่วนหนึ่งของมารดา อาจมีความวิตกกังวลหลายอย่างจนมีโอกาสที่จะหยุดให้นมแม่ได้
เอกสารอ้างอิง
- Cadwell K, Turner-Maffei C. Pocket guide for lactation management. 2nd Burlington: Jones & Bartlett Learning 2014.