รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

               โดยทั่วไปการใช้หัวนมหลอก (pacifier) จะลดเวลาการดูดนมของทารกจากเต้า ซึ่งจะลดการกระตุ้นเต้านมและลดการทำให้น้ำนมเกลี้ยงเต้า ทำให้มีผลต่อการกระบวนการการสร้างนมแม่ และมีความสัมพันธ์กับระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่สั้นกว่า¹ พร้อมทั้งมีการพบการใช้หัวนมหลอกสูงขึ้นในมารดาที่ตั้งใจจะหยุดเลี้ยงลูกด้วยนมแม่^2,3 และพบว่าการใช้หัวนมหลอกก่อนทารกมีอายุ 14 เดือนจะสัมพันธ์กับการติดการดูดนิ้วในทารกสูงถึง 8.62 เท่า (95%CI=2.56-29.04)⁴ อย่างไรก็ตาม มีการศึกษาพบว่า การใช้หัวนมหลอกในทารกคลอดก่อนกำหนดอาจมีประโยชน์ในการฝึกทักษะการดูดนมของทารกและลดระยะการปรับตัวในการที่ทารกจะเปลี่ยนไปดูดนมแม่จากเต้าได้⁵

เอกสารอ้างอิง

1. Z MS, S J, J KN, M NB, A T. Pacifier Use and its Association with Breastfeeding and Acute Respiratory Infection (ARI) in Children Below 2 Years Old. Med J Malaysia 2013;68:125-8.
2. Feldens CA, Ardenghi TM, Cruz LN, Scalco GP, Vitolo MR. Advising mothers about breastfeeding and weaning reduced pacifier use in the first year of life: a randomized trial. Community Dent Oral Epidemiol 2013;41:317-26.
3. Goldman RD. Pacifier use in the first month of life. Can Fam Physician 2013;59:499-500.
4. Fukumoto E, Fukumoto S, Kawasaki K, et al. Cessation age of breast-feeding and pacifier use is associated with persistent finger-sucking. Pediatr Dent 2013;35:506-9.
5. Kaya V, Aytekin A. Effects of pacifier use on transition to full breastfeeding and sucking skills in preterm infants: a randomised controlled trial. J Clin Nurs 2017;26:2055-63.

 รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

                   การที่ทารกดูดจุกนมเทียมหรือจุกนมของขวดนม จะทำให้ทารกดูดนมแม่ได้ยากขึ้นได้ เนื่องจากลักษณะการดูดนมแม่จากเต้านมและการดูดนมจากจุกนมเทียมมีความแตกต่างกัน¹ โดยการดูดนมจากจุกนมเทียมทารกไม่ได้แลบลิ้นออกมาเพื่อประกบกับจุกนมเทียมและไม่ได้ใช้ลิ้นกดจุกนมเทียมเหมือนในกรณีที่ดูดนมจากเต้านมมารดา ซึ่งทารกต้องใช้ลิ้นกดบริเวณลานนมเพื่อช่วยไล่น้ำนมจากท่อน้ำนมมาที่หัวนม นอกจากนี้ นมจากรูของจุกนมเทียมจะใหญ่ ทำให้นมในขวดนมที่ใส่จุกนมเทียมนั้นไหลได้ง่ายกว่าการดูดจากเต้านมแม่ ทำให้ทารกแทบไม่ต้องออกแรงดูด ทารกที่มีการเริ่มดูดนมจากจุกนมเทียมจึงอาจมีการสับสนหัวนม (nipple confusion) ซึ่งก็คือเมื่อติดการดูดนมจากจุกนมเทียมแล้ว เมื่อมาดูดนมจากเต้า ทารกจะปฏิบัติตัวไม่ถูก² ทำให้ดูดนมแม่จากเต้าไม่ออกหรือออกช้า ทารกหงุดหงิด ร้องกวน จนเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนเวลาอันควรและมีระยะเวลาที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่สั้น³ กลไกหรือลักษณะการดูดนมจากจุกนมเทียมแสดงดังรูป⁴

เอกสารอ้างอิง

1. Batista CLC, Ribeiro VS, Nascimento M, Rodrigues VP. Association between pacifier use and bottle-feeding and unfavorable behaviors during breastfeeding. J Pediatr (Rio J) 2018;94:596-601.
2. Zimmerman E. Pacifier and bottle nipples: the targets for poor breastfeeding outcomes. J Pediatr (Rio J) 2018;94:571-3.
3. Martins RFM, Lima A, Ribeiro CCC, Alves CMC, da Silva AAM, Thomaz E. Lower birthweight, shorter breastfeeding and lack of primary health care contributed to higher pacifier use in a birth cohort. Acta Paediatr 2018.
4. ภาวิน พัวพรพงษ์. รอบรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่. นครนายก: ซี.ที. ดอทคอม; 2558.

 รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

             การเข้าเต้าที่ไม่ดี หรือการประกบปากอมหัวนมและลานนมที่ไม่ดี จะมีลักษณะดังนี้ หัวนมและลานนมไม่ยืดออกเป็นจุก ทำให้ที่อยู่ใต้ลานนมไม่อยู่ในปากทารก และการที่ลิ้นทารกไม่ยื่นออกมาข้างหน้า ยังอยู่ในปาก และไม่กดไล่น้ำนมจากท่อน้ำนมที่อยู่ใต้ลานนม การที่ทารกเข้าเต้าและมีการดูดนมในลักษณะนี้คือการเข้าเต้าที่ไม่ดี ทารกจะดูดเฉพาะหัวนม ซึ่งจะทำให้มารดาเจ็บหัวนม การดูดนมจะไม่มีประสิทธิภาพและทำให้ทารกไม่ได้น้ำนมและเกิดภาวะแทรกซ้อนได้¹ ดังแสดงในรูป²

เอกสารอ้างอิง

1. Blair A, Cadwell K, Turner-Maffei C, Brimdyr K. The relationship between positioning, the breastfeeding dynamic, the latching process and pain in breastfeeding mothers with sore nipples. Breastfeed Rev 2003;11:5-10.
2. ภาวิน พัวพรพงษ์. รอบรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่. นครนายก: ซี.ที. ดอทคอม; 2558.

 รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

            การเข้าเต้า ความหมายตามตัวหนังสือในภาษาไทย หมายถึง กระบวนการที่จะนำทารกเข้าหาเต้านม ประกบปากแนบแน่นกับเต้านมเพื่อการดูดกินนมแม่ ซึ่งแปลมาจากภาษาอังกฤษคำว่า “latch” ที่แปลว่า ใส่กลอน หรือลั่นกุญแจ โดยทางศัพท์แพทย์จะหมายถึง การประกบปากอมหัวนมและลานนมแนบแน่น จะมีความหมายเดียวกันกับ attachment ที่แปลว่า การยึดติด หรือการเชื่อมต่อ โดยทางศัพท์แพทย์จะหมายถึง การประกบปากอมหัวนมและลานนมแนบแน่นเช่นเดียวกัน แต่ attachment ทางการแพทย์ยังมีความหมายอื่น ได้แก่ ความผูกพันทางอารมณ์ ดังนั้น การใช้คำว่า latch ทางการแพทย์จะเฉพาะเจาะจงกับการประกบปากอมหัวนมและลานนมแนบแน่นมากกว่า และในภาษาไทย “การเข้าเต้า” น่าจะให้ความหมายที่ชัดเจนและเห็นภาพดีที่สุด  

            การประกบปากอมหัวนมและลานนมที่ดี จะทำให้หัวนมและลานนมจะยืดยาวออกมามีลักษณะเป็นจุก (teat) อยู่ในปากทารก ซึ่งท่อน้ำนมที่อยู่ใต้ลานนมอยู่ในปากทารกด้วย ลิ้นของทารกจะยื่นออกมาข้างหน้าบนเหงือกด้านล่าง จะทำหน้าที่กดไล่นมออกจากเต้านม ขณะทำการดูดนม หากทารกอ้าปากอมหัวนมและลานนมได้ในลักษณะนี้ นั่นคือการเข้าเต้าที่ดีและทำให้การดูดนมมีประสิทธิภาพ ดังแสดงในรูป¹

เอกสารอ้างอิง

1. ภาวิน พัวพรพงษ์. รอบรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่. นครนายก: ซี.ที. ดอทคอม; 2558.

 รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

            การสังเกตการให้นมทารก มีความสำคัญดังได้กล่าวมาแล้วก่อนหน้านี้ องค์การอนามัยโลกและองค์การยูนิเซฟได้ออกแบบบันทึกการสังเกตการให้นมทารก (Breastfeed Observation Aid)  โดยในแบบบันทึกทางด้านซ้ายมือของผู้บันทึกจะบ่งบอกถึงลักษณะของการให้นมที่ดี ส่วนแบบบันทึกทางด้านขวาของผู้บันทึกจะบอกถึงลักษณะการให้นมที่ไม่ดีที่บุคลากรทางการแพทย์ควรให้คำแนะนำมารดาเพื่อปรับปรุงการให้นมทารกให้ดีขึ้น แบบสังเกตการให้นมลูกจะแบ่งเป็นหกส่วน แต่ละส่วนจะมีการเขียนถึงลักษณะของการให้นมลูกที่ทำได้ดี และลักษณะที่บอกว่ามีการให้นมที่ไม่ดีหรือมีความยากลำบากในการให้นมลูก บุคลากรทางการแพทย์ควรทำเครื่องหมาย  / ลงในรายการที่สังเกตเห็น โดยหากมีเครื่องหมาย / อยู่ด้านซ้าย แสดงว่าการให้นมแม่เป็นไปด้วยดี หากมีเครื่องหมาย  / อยู่ด้านขวา แสดงว่าอาจมีความยากลำบากในการให้นมลูกที่ต้องการการแก้ไข ซึ่งสิ่งนี้จะช่วยให้เห็นภาพรวมของการให้นมลูก แบบสังเกตการให้นมทารก แสดงในรูป¹

เอกสารอ้างอิง

1. ภาวิน พัวพรพงษ์. รอบรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่. นครนายก: ซี.ที. ดอทคอม; 2558.