รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

            หากมารดาสามารถบีบน้ำนมด้วยมือได้ จะช่วยในการประเมินน้ำนมของมารดาและสามารถบีบเก็บน้ำนมด้วยมือ หากมีความจำเป็นต้องเก็บน้ำนมในกรณีที่ต้องมีการแยกจากทารกหรือมารดาต้องกลับไปทำงาน การบีบน้ำนมด้วยมือ ให้มารดาทำมือเป็นรูปตัว c กดนิ้วมือไปที่หน้าอกก่อนจากนั้นจึงบีบนิ้วมือเข้าหากัน วิธีนี้จะช่วยบีบไล่น้ำนมจากท่อน้ำนมให้ออกมาที่หัวนม โดยหากมารดามีน้ำนมมาก จะเห็นการพุ่งออกของน้ำนมแม่ขณะบีบน้ำนมได้ ในขณะเดียวกันที่มารดาบีบน้ำนมจากเต้านมข้่างหนึ่ง เต้านมอีกด้านหนึ่งก็อาจมีน้ำนมไหลได้เช่นกัน ซึ่งเรียกกลไกนี้ว่า กลไกน้ำนมพุ่ง หรือ กลไกออกซิโตซิน

    รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

          การให้นมลูกในท่าฟุตบอล ลักษณะของทารกจะอยู่ข้างลำตัวโดยแนบชิดติดกับคัวของมารดา ทำให้การอมหัวนมและลานนมทำได้ลึก เหมาะสำหรับมารดาที่มีเต้านมใหญ่ หรือทารกตัวเล็ก หรือในมารดาที่ผ่าตัดคลอด เพราะตัวทารกจะไม่ไปกดแผลผ่าตัด ทำให้มารดาไม่เจ็บแผลผ่าตัดในขณะให้นมลูก

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

            การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะช่วยสร้างความรักความผูกพันระหว่างแม่กับลูก ซึ่งหากจะอธิบายถึงกลไกในการสร้างความรักความผูกพันจะผ่านการหลั่งฮอร์โมนออกซิโตซิน ซึ่งถือว่าเป็นฮอร์โมนแห่งความรักที่สร้างจากสมองส่วนไฮโปธาลามัสที่รับและแสดงการเปลี่ยนแปลงตามความรู้สึก ขณะที่ในทางกลับกัน ความผูกพันและสัญชาตญาณความเป็นแม่ก็มีผลดีต่อระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในช่วงหนึ่งปีหลังคลอด¹ เนื่องจากความรักความผูกพันระหว่างแม่ลูก ก็จะช่วยให้มารดาสามารถผ่าฟันอุปสรรคต่าง ๆ ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จนมีระยะเวลาการเลี้ยงลูกที่ยาวนานขึ้น ดังนั้น ทั้งสองสิ่งนี้ เกิดขึ้นพร้อม ๆ กัน หากประคับประคองให้ไปด้วยกัน ก็จะเป็นผลดีต่อการดูแล เอาใจใส่ ลดการทอดทิ้งลูกและเป็นผลดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Britton JR, Britton HL, Gronwaldt V. Breastfeeding, sensitivity, and attachment. Pediatrics 2006;118:e1436-43.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

              ความมั่นใจของมารดาที่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเอง มีผลต่อความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยเมื่อเปรียบเทียบระยะเวลาที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่พบว่ามารดาที่รู้สึกว่าสามารถให้นมลูกได้ด้วยตนเองหรือมั่นใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้นานกว่า^1-3  สำหรับปัจจัยที่มีผลต่อความมั่นใจของมารดาที่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วยตนเอง ได้แก่ อายุ การศึกษา อาชีพของมารดา หน้าที่การงานของสามี เศรษฐานะ ประสบการณ์และระยะเวลาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในครรภ์ก่อน ความเข้าใจผิดว่าน้ำนมแม่ไม่เพียงพอ การมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด การอบรมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อ การยึดระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล และการได้รับการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จากบุคลากรทางการแพทย์^4-6 โดยต้องถือเป็นบทบาทหนึ่งของบุคลากรทางการแพทย์ที่จะต้องสร้างให้มารดามีความมั่นใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพื่อเป็นการส่งเสริมและเพิ่มโอกาสความสำเร็จของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เอกสารอ้างอิง

1. Blyth RJ, Creedy DK, Dennis CL, et al. Breastfeeding duration in an Australian population: the influence of modifiable antenatal factors. J Hum Lact 2004;20:30-8.
2. Forster DA, McLachlan HL, Lumley J. Factors associated with breastfeeding at six months postpartum in a group of Australian women. Int Breastfeed J 2006;1:18.
3. Blyth R, Creedy DK, Dennis CL, Moyle W, Pratt J, De Vries SM. Effect of maternal confidence on breastfeeding duration: an application of breastfeeding self-efficacy theory. Birth 2002;29:278-84.
4. Nankumbi J, Mukama AA, Ngabirano TD. Predictors of breastfeeding self-efficacy among women attending an urban postnatal clinic, Uganda. Nurs Open 2019;6:765-71.
5. Kamalifard M, Mirghafourvand M, Ranjbar F, Sharajabad FA, Gordani N. Relationship of Breastfeeding Self-Efficacy with Self-Esteem and General Health in Breastfeeding Mothers Referred to Health Centers of Falavarjan City-Iran, 2015. Community Ment Health J 2019;55:1057-63.
6. Ngo LTH, Chou HF, Gau ML, Liu CY. Breastfeeding self-efficacy and related factors in postpartum Vietnamese women. Midwifery 2019;70:84-91.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

             ทัศนคติของมารดาต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีความสัมพันธ์กับการเลือกเลี้ยงลูกด้วยนมแม่หรือเลี้ยงลูกด้วยนมผงดัดแปลงสำหรับทารกอย่างมีนัยสำคัญ¹ และมีความสัมพันธ์กับความตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่² จึงเป็นสิ่งที่ทำนายการเลือกการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ ทัศนคติที่ไม่ดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สัมพันธ์กับการที่ไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในครรภ์ก่อน การมีบุตรหลายคน การคลอดก่อนกำหนด การที่ทารกจำเป็นต้องอยู่ที่หอผู้ป่วยวิกฤต และการสูบบุหรี่ของมารดา³ ซึ่งจะมีผลต่อการไม่ให้ลูกกินนมแม่ หรือมีการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนเวลาอันควร การที่จะส่งเสริมทัศนคติที่ดีต่อนมแม่ มารดาและครอบครัวจำเป็นต้องมีความรู้เรื่องประโยชน์และความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ดังนั้น การจัดอบรมเพื่อให้ความรู้แก่มารดาเรื่องนมแม่จึงเป็นพื้นฐานที่จะช่วยสร้างทัศนคติที่ดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ซึ่งจะเชื่อมโยงไปสู่การเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ด้วย

เอกสารอ้างอิง

1. Scott JA, Shaker I, Reid M. Parental attitudes toward breastfeeding: their association with feeding outcome at hospital discharge. Birth 2004;31:125-31.
2. Al-Akour NA, Khassawneh MY, Khader YS, Ababneh AA, Haddad AM. Factors affecting intention to breastfeed among Syrian and Jordanian mothers: a comparative cross-sectional study. Int Breastfeed J 2010;5:6.
3. Ladomenou F, Kafatos A, Galanakis E. Risk factors related to intention to breastfeed, early weaning and suboptimal duration of breastfeeding. Acta Paediatr 2007;96:1441-4.