รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? เต้านมอักเสบเป็นภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงอย่างหนึ่งที่พบเป็นปัญหาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ สาเหตุส่วนใหญ่มักเกิดจากการขังของน้ำนมที่ไม่มีการระบายที่เกิดจากการเว้นระยะการให้นมบุตรนาน เกิดการอุดตันของท่อน้ำนมและมีการติดเชื้อร่วมแทรกซ้อนไปด้วย ซึ่งเชื้อที่มักเข้าไปทำให้เกิดการติดเชื้อของเต้านมจะเป็นเชื้อโรคที่พบบริเวณผิวหนัง โดยปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เชื้อโรคเข้าไปในเต้านมได้ ได้แก่ การมีหัวนมแตก ซึ่งมักเกิดจากการจัดท่าการให้นมลูกที่ไม่เหมาะสม สำหรับอาการที่มารดาจะสังเกตได้ว่ามีเต้านมอักเสบคือ การเจ็บบริเวณเต้านม มีอาการบวม แดง และร้อน โดยอาจพบร่วมกับการมีก้อนที่เต้านมจากการขังของน้ำนมในท่อน้ำนม มารดามักมีไข้ ซึ่งหากอาการไข้ของมารดาเป็นไข้สูงและอยู่นานกว่า 24 ชั่วโมงเป็นลักษณะที่บ่งบอกถึงความรุนแรงของอาการเต้านมอักเสบที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาหรือดูแลโดยแพทย์¹ ก่อนที่ภาวะเต้านมอักเสบจะรุกรามไปเป็นฝีที่เต้านม ส่วนใหญ่เต้านมอักเสบมักเป็นที่เต้านมข้างเดียว โดยพบที่เต้านมข้างใดข้างหนึ่งมากกว่าที่จะเป็นพร้อมกันทั้งสองข้าง สำหรับหลักการรักษาเต้านมอักเสบ มารดายังจำเป็นต้องให้นมแม่แก่ลูก การระบายน้ำนมออกสม่ำเสมอจะช่วยในการรักษา ร่วมกับหากสงสัยมีการติดเชื้อร่วมด้วยควรให้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมเชื้อ นอกจากนี้ในกรณีที่มีก้อนที่เต้านม การนวดหรือการประคบร้อนให้น้ำนมสามารถระบายออกไปจากการขังได้จะช่วยให้อาการดีขึ้นด้วย จะเห็นว่าสาเหตุของการเกิดเต้านมอักเสบจะคล้ายกับการเกิดท่อน้ำนมอุดตัน ซึ่งหากมารดาป้องกันการเกิดท่อน้ำนมอุดตันได้ก็น่าจะช่วยลดการเกิดเต้านมอักเสบเช่นกัน

เอกสารอ้างอิง

1. The Office on Women?s Health. Your guide to breastfeeding. 2017