รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

ประโยชน์ของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่มีต่อทั้งสุขภาพมารดาและทารก แม้ว่าจะมีความคุ้มค่าในการลงทุนทางเศรษฐศาสตร์สาธารณสุขที่มีผลการศึกษาจากในหลาย ๆ ประเทศ¹ แต่ยังขาดการส่งเสริมและสนับสนุนที่ชัดเจนในนโยบายของประเทศ การประเมินและการติดตามผลของความสำเร็จของการลงทุนเพื่อมีการปรับปรุงและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งมุมมองความคุ้มค่าในการลงทุนนี้ ควรมีในสำนึกของผู้บริหารและพนักงานทุกระดับ โดยสิ่งเหล่านี้จะสะท้อนถึงคุณภาพของบุคลากรที่มีหน้าที่รับผิดชอบในเรื่องนั้น ๆ รวมทั้งสะท้อนพื้นฐานของการความรู้ในเรื่องการพัฒนาของประชากรทั่วไปในสังคมด้วย ซึ่งการพัฒนาให้เกิดคุณภาพของบุคลากรและประชากรในสังคมจะต้องอาศัยพื้นฐานของการพัฒนาระบบการศึกษาและการสอนให้บุคลากรและประชากรมีการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต โดยหากมองย้อนไปที่จุดเริ่มต้น จะพบว่าการเริ่มต้นของการสร้างคุณภาพที่ดีของประชากรก็คือ การเริ่มต้นให้ลูกได้กินนมแม่นั่นเอง

เอกสารอ้างอิง

1.            Quesada JA, Mendez I, Martin-Gil R. The economic benefits of increasing breastfeeding rates in Spain. Int Breastfeed J 2020;15:34.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

อาหารทารกแรกเกิดมีผลต่อการเกิดโรคอ้วน มีการศึกษาพบว่า การกินนมแม่จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคอ้วนในวัยเด็กที่อายุ 2-6 ปี โดยเชื่อว่าน่าจะเป็นผลมาจากกลไกการกินนมแม่ที่ทารกจะต้องออกแรงดูดนมเมื่อหิวและต้องการที่จะกินนม ซึ่งจะสร้างให้ทารกมีการควบคุมการกินอาหารได้ด้วยตนเอง ทำให้ป้องกันและลดความเสี่ยงในการเกิดโรคอ้วน นอกจากนี้ ยังพบว่า ยิ่งทารกมีช่วงระยะเวลาการกินนมแม่ยิ่งนาน ยิ่งจะลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคอ้วนในทารกมากขึ้น¹ โดยในปัจจุบัน ประชากรของโลกพบมีคนที่เป็นโรคอ้วนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องทุกปี ซึ่งจะมีความเสี่ยงในเรื่องสุขภาพ และความเจ็บป่วยเรื้อรังที่พบเป็นสาเหตุการตายที่เป็นอันดับต้น ๆ ของในทุกประเทศ ดังนั้น การส่งเสริมและสนับสนุนให้ทารกได้กินนมแม่จึงเป็นหนทางหนึ่งที่จะช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงหรืออันตรายที่จะเกิดจากโรคนี้

เอกสารอ้างอิง

1.            Qiao J, Dai LJ, Zhang Q, Ouyang YQ. A meta-analysis of the association between breastfeeding and early childhood obesity. J Pediatr Nurs 2020;53:57-66.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

เมื่อราว 70 ปีก่อน ก่อนหน้าที่จะมีการแนะนำให้มารดาโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อตั้งแต่ในระยะแรกหลังคลอดนั้น มีการสังเกตว่าการแยกลูกของแกะหรือแพะจากแม่หลังคลอดแม้จะเป็นช่วงเวลาสั้น ๆ 1-2 ชั่วโมง จะมีผลเสียต่อพฤติกรรมของแม่ที่มีต่อลูก โดยมีการปฏิเสธลูกและมีการดูแลลูกน้อยลง ซึ่งน่าจะเป็นผลมาจากการฝังใจที่เกิดขึ้นและสร้างความผูกพันระหว่างแม่กับลูก ต่อมาราว 50 ปีที่ผ่านมา เริ่มมีการศึกษาในมนุษย์ พบว่าการให้มารดาโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อตั้งแต่ในระยะแรกหลังคลอดจะทำให้มารดามีความใส่ใจในการดูแลทารกเมื่อทารกร้องไห้และใช้เวลาในการดูแลทารกมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบว่ามีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นานขึ้นด้วย¹ ซึ่งปัจจุบันเป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า การโอบกอดทารกเนื้อแนบเนื้อตั้งแต่ระยะแรกหลังคลอด จะช่วยให้เกิดการเริ่มการกินนมแม่ได้เร็ว ซึ่งจะเป็นผลดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ทั้งการเพิ่มอัตราและระยะเวลาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ดังนั้นกระบวนการนี้จึงควรได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการปฏิบัติที่เป็นขั้นตอนประจำในการดูแลมารดาหลังคลอดทุกราย

เอกสารอ้างอิง

1.            Puri BK. Breastfeeding following Kangaroo Mother Care. Rev Recent Clin Trials 2020;15:3-4.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่า มารดาที่อ้วนจะมีความเสี่ยงในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ช้า การจัดการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในรูปแบบการมีคู่พี่เลี้ยงที่โรงพยาบาลประกบกับมารดาที่อ้วนเพื่อช่วยสนับสนุนการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่พบว่าช่วยลดความเสี่ยงที่มารดาจะเริ่มการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ช้าลงได้¹ ดังนั้น การจัดคู่พี่เลี้ยงสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จึงถือว่าเป็นรูปแบบหนึ่งของการสนับสนุนทางสังคมที่สามารถเปลี่ยนแปลงความเสี่ยงของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ช้าที่เป็นความเสี่ยงในมารดาที่มีดัชนีมวลกายก่อนการตั้งครรภ์สูงหรือมีภาวะอ้วนได้

เอกสารอ้างอิง

1.            Pujol von Seehausen M, Perez-Escamilla R, Couto de Oliveira MI, do Carmo Leal M, Siqueira Boccolini C. Social support modifies the association between pre-pregnancy body mass index and breastfeeding initiation in Brazil. PLoS One 2020;15:e0233452.

รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

รูปแบบการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีหลากหลายวิธี ได้แก่ การจัดอบรมให้ความรู้เรื่องประโยชน์และความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ระหว่างการฝากครรภ์ การช่วยให้มารดาเริ่มการให้นมลูกเร็วตั้งแต่ในระยะแรกหลังคลอด การสอนให้มารดามีความมั่นใจในการจัดท่าให้นมลูก การแจกเอกสารแผ่นพับในเนื้อหาที่สำคัญที่ช่วยให้มารดาสามารถเข้าถึงการขอรับคำปรึกษาในกรณีที่มารดามีปัญหาเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก่อนการอนุญาตให้กลับบ้าน การเยี่ยมบ้าน การนัดหรือโทรศัพท์ติดตาม เอาใจใส่และสอบถามถึงปัญหาและอุปสรรคในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ รวมทั้งจัดการกลุ่มให้คำปรึกษามารดาผ่านสื่อสังคมออนไลน์ที่มีการใช้เพิ่มมากขึ้นในปัจจุบันล้วนแล้วแต่ส่งผลดีต่อการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ซึ่งการจัดรูปแบบการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่หลากหลายนั้นจะช่วยส่งผลดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มากกว่า โดยมีตัวอย่างการศึกษาในประเทศโครเอเซียถึงผลการให้การสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ร่วมกันหลายวิธีเปรียบเทียบกับการให้การสนับสนุนอย่างเดียวหรือการดูแลตามปกติพบว่า การใช้การสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ร่วมกันหลายวิธีช่วยให้ผลดีต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มากกว่า¹ ซึ่งผลที่เป็นเช่นนี้อาจเป็นเพราะมารดาแต่ละคนมีจริตหรือความชอบในการกสนับสนุนที่แตกต่างกัน การมีความหลากหลายของรูปแบบของการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จะช่วยให้การเข้าถึงการสนับสนุนการเลี้ยงลูกดัวยนมแม่ทำได้ดักว่า

เอกสารอ้างอิง

1.            Puharic D, Malicki M, Borovac JA, et al. The effect of a combined intervention on exclusive breastfeeding in primiparas: A randomised controlled trial. Matern Child Nutr 2020:e12948.