รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????? หลังคลอด ค่านิยมที่มักพบคือความเชื่อเรื่องอาหารบำรุงหรือช่วยเพิ่มน้ำนม ซึ่งในประเทศไทยมักมีการแนะนำให้รับประทานอาหารจำพวกขิง หัวปลี ที่นำมาทำอาหารเช่น ไก่ผัดขิง หรือ แกงเลียง ซึ่งหลังคลอด ตามความเชื่อของแพทย์แผนไทย ร่างกายประกอบด้วยสมดุลของธาตุ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ ร่างกายสตรีหลังคลอดขาดธาตุไฟ จึงแนะนำการอยู่ไฟ และรับประทานอาหารที่มีรสเผ็ดร้อน สำหรับการแพทย์สมัยใหม่นั้น ร่างกายมารดาหลังคลอดจะเสียเลือด อ่อนเพลีย ต้องการการบำรุงเช่นกัน แนะนำให้กินยาบำรุงเลือด รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูงที่ช่วยซ่อมแซมการบาดเจ็บของร่างกาย รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง เพราะเป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการสร้างน้ำนม จะเห็นว่ามีความสอดคล้องในหลายอย่าง ดังนั้น หากจะช่วยบำรุงมารดาหลังคลอด การรับประทานอาหารให้ครบห้าหมู่ โดยมีเนื้อสัตว์ที่มีโปรตีนสูง เครื่องในที่มีธาตุเหล็กสูง ผักที่มีแคลเซียมและแร่ธาตุที่สำคัญก็มีความจำเป็น อาหารไทยๆ ก็น่าจะมีความเหมาะสม เช่น ไก่หรือเครื่องในผัดขิง แกงเลียงที่มีผักหลากหลายชนิด อย่างไรก็ตาม หลักที่สำคัญในการช่วยให้การสร้างน้ำนมมากและมาเร็ว ก็คือ การเริ่มให้ลูกกินนมแม่ตั้งแต่ในชั่วโมงแรกหลังคลอด ให้ลูกกินนมบ่อยๆ ทุก 2-3 ชั่วโมง และกินนมจนเกลี้ยงเต้า

? ? ? ? ? ? นอกจากนี้ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินวิโรฒมีการศึกษาถึงการใช้ขิงเพื่อบำรุงน้ำนมแม่พบว่า การใช้ขิงชนิดเม็ดรับประทานช่วยเพิ่มนมแม่ในวันที่สามหลังคลอดได้ แต่หลังหนึ่งสัปดาห์เมื่อน้ำนมมาดีแล้ว การรับประทานขิงไม่ได้ช่วยให้น้ำนมมาแตกต่างกัน¹ สิ่งนี้ก็น่าจะช่วยยืนยันถึงความสอดคล้องของการแพทย์แผนไทยที่ให้ประโยชน์เช่นเดียวกันกับการแพทย์ปัจจุบัน

เอกสารอ้างอิง

1. Paritakul P, Ruangrongmorakot K, Laosooksathit W, Suksamarnwong M, Puapornpong P. The Effect of Ginger on Breast Milk Volume in the Early Postpartum Period: A Randomized, Double-Blind Controlled Trial. Breastfeed Med 2016;11:361-5.