รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

??????????????? มารดาที่ให้ลูกดูดนมสม่ำเสมอ น้ำนมมักไหลดี แต่หากมารดาเริ่มเว้นระยะการให้นมแม่นาน หรือไม่ได้ปั๊มนมหรือบีบน้ำนมด้วยมือช่วยระบายน้ำนม น้ำนมที่คั่งอยู่ต่อมน้ำนมก็จะมีโอกาสขังหรือบางครั้งจับตัวเป็นก้อนอุดตันท่อน้ำนม มารดาจะคลำได้เต้านมมีก้อนเป็นลำตามท่อน้ำนมในบริเวณที่ขัง หากการขังของน้ำนมมาก มารดาจะตึง เจ็บบริเวณก้อนได้ โดยหากปล่อยไว้นาน จะมีโอกาสที่เชื้อโรคจะเข้ามาร่วมทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง คือ เต้านมอักเสบหรือฝีที่เต้านมได้ ดังนั้น การที่มารดาทราบสาเหตุของการเกิดท่อน้ำนมอุดตันที่ส่วนใหญ่เกิดจากการไม่ได้ระบายน้ำนมจากการเว้นระยะการให้นมลูกนาน การแก้ไขที่ควรทำ ได้แก่ ให้ลูกกระตุ้นดูดนมที่เต้านมข้างนั้นบ่อย ๆ โดยท่าที่เหมาะสมคือท่าที่คางทารกวางอยู่ในตำแหน่งของก้อน เนื่องจากทารกจะอมหัวนมและลานนมและดูดท่อน้ำนมบริเวณที่อุดตันได้ดีจากท่านี้¹ ร่วมกับการนวดหรือประคบร้อนตรงบริเวณก้อน โดยการนวดทำได้นวดไล่น้ำนมมาบริเวณลานนมและหัวนม สาเหตุอีกอย่างที่พบได้บ่อยเช่นกันคือ การใส่ชุดชั้นในที่รัดแน่นจนเกิดไปหรือชุดชั้นในที่มีโครงลวดที่อาจกดรัดท่อน้ำนม ส่งเสริมให้เกิดการอุดตัน ดังนั้น หากหลีกเลี่ยงปัจจัยเหล่านี้ มารดาก็จะห่างไกลจากปัญหาท่อน้ำนมอุดตัน หรือภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่รุนแรงได้

เอกสารอ้างอิง

1. The Office on Women?s Health. Your guide to breastfeeding. 2017