รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์

? ? ? ? ? ? การรักษาท่อน้ำนมอุดตันหรือเต้านมอักเสบ สิ่งที่สำคัญที่เป็นหลักในการรักษาที่มารดาต้องปฏิบัติ ได้แก่ การระบายน้ำนมออกจากเต้านมโดยการให้ทารกดูดนมบ่อยๆ และต่อเนื่อง¹ หากไม่ได้ทำ ท่อน้ำนมอักเสบอาจลุกลามเป็นเต้านมอักเสบและลุกลามต่อไปเป็นฝีหรือหนอง รสชาติของนมมารดาที่มีเต้านมอักเสบจะมีรสอูมามิและรสเค็มเพิ่มขึ้น² ซึ่งจะคล้ายกับรสชาติของหัวน้ำนมที่ทารกเคยได้รับมาก่อน ดังนั้นมารดาไม่ควรวิตกกังวลเรื่องการให้นมหรือรสชาติน้ำนม บุคลากรทางการแพทย์ควรตรวจสอบว่ามารดานำทารกเข้าเต้าได้ดีหรือไม่ และแนะนำให้มารดาให้นมด้านที่มีเต้านมอักเสบก่อน หากไม่มีอาการปวดมากเกินไป การนวดอย่างนุ่มนวลบริเวณที่มีท่อน้ำนมอุดตันหรือบริเวณที่ปวด โดยนวดไล่ไปถึงบริเวณหัวนมก่อนหรือระหว่างการให้นมลูกจะช่วยน้ำนมไม่อุดตัน การเลือกให้มารดาให้นมด้านที่เต้านมอักเสบก่อนเพื่อช่วยระบายน้ำนมจากเต้านมข้างที่อักเสบซึ่งจะช่วยลดความเจ็บปวดและช่วยให้เต้านมด้านที่อักเสบยังคงสร้างน้ำนมอย่างต่อเนื่อง แนะนำให้มารดาใส่เสื้อผ้าหลวมๆ โดยเฉพาะชุดชั้นในไม่ควรแน่นจนเกินไป และมารดาควรพักผ่อนไปพร้อมกับทารกเพื่อที่จะมีเรี่ยวแรงให้นมลูกได้บ่อย ควรดื่มน้ำจำนวนมาก หากมารดาเป็นลูกจ้าง ควรลาป่วยพักงานเพื่อจะได้ปฏิบัติตัวได้อย่างเหมาะสมเต็มที่ เพื่อ ?ให้มารดาได้พัก แต่ไม่ควรพักการให้นม?

หากมารดาและทารกให้นมลูกได้ไม่บ่อย ควรแนะนำให้มารดาบีบหรือปั๊มน้ำนมออกแล้วป้อนให้ทารก เพราะหากน้ำนมไม่ได้ถูกบีบหรือปั๊มออก การสร้างน้ำนมจะหยุด เต้านมจะปวดมากขึ้นและอาจทำให้เกิดเป็นฝีหนองได้

หนังสืออ้างอิง

1. Cabou A, Babineau S, St Anna L. Clinical inquiry: what’s the best way to relieve mastitis in breastfeeding mothers? J Fam Pract 2011;60:551-2.
2. Yoshida M, Shinohara H, Sugiyama T, Kumagai M, Muto H, Kodama H. Taste of milk from inflamed breasts of breastfeeding mothers with mastitis evaluated using a taste sensor. Breastfeed Med 2014;9:92-7.