รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? เป็นที่ทราบและตระหนักกันเป็นอย่างดีแล้วถึงประโยชน์ ความสำคัญและความจำเป็นของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เมื่อมารดาตั้งครรภ์และมีความตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การเลือกโรงพยาบาลที่จะคลอดบุตรและสร้างโอกาสที่จะเอื้อให้เกิดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้น มารดาควรมีความรู้เกี่ยวกับลักษณะของโรงพยาบาลว่า โรงพยาบาลใดที่ส่งเสริมนมแม่และโรงพยาบาลใดที่ขาดปัจจัยที่จะเอื้อให้บุตรได้กินนมแม่ โดยทั่วไป โรงพยาบาลในประเทศไทย โรงพยาบาลที่ส่งเสริมนมแม่ ได้แก่ โรงพยาบาลที่ผ่านการประเมินโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูก (baby friendly hospital) แต่ในปัจจุบันเกณฑ์การประเมินของโรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกได้มีการรวบรวมไปไว้กับงานอนามัยแม่และเด็ก ซึ่งมีการศึกษาพบว่าโรงพยาบาลที่มีสถานะในการผ่านเกณฑ์โรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกอยู่ในปัจจุบัน มีแนวโน้มหรือมีปัจจัยเกื้อหนุนที่จะเพิ่มโอกาสที่จะทำให้ลูกมีโอกาสที่จะได้กินนมแม่สูงขึ้น 1 ดังนั้น การหาข้อมูลหรือว่าการสื่อสารสถานะของแต่ละโรงพยาบาลว่ามีได้ผ่านการประเมินเกณฑ์โรงพยาบาลสายสัมพันธ์แม่ลูกหรือผ่านเกณฑ์การประเมินอนามัยแม่และเด็กหรือไม่ การเลือกคลอดของมารดาในโรงพยาบาลเหล่านั้น ก็จะช่วยเพิ่มโอกาสในความสำเร็จในการให้ลูกได้กินนมแม่
เอกสารอ้างอิง
Spaeth A, Zemp E, Merten S, Dratva J. Baby-Friendly Hospital designation has a sustained impact on continued breastfeeding. Matern Child Nutr 2018;14.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? เมื่อมารดาคลอดบุตร หลังคลอดมารดาจะได้รับอนุญาตให้ลาพักหลังคลอดได้ โดยขึ้นอยู่กับลักษณะงานของมารดาที่มีสถานะเป็นลูกจ้างในระบบการจ้างงาน มารดาที่มีอาชีพอิสระที่มีเวลายึดหยุ่นในการจัดสรรการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มักมีแนวโน้มที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ยาวนานกว่า ลูกจ้างที่อยู่ในระบบการจ้างงานในระบบประกันสังคม อย่างน้อยสิทธิในการลาคลอดที่ได้คือ 45 วัน ขณะที่อาชีพที่เป็นข้าราชการสิทธิลาคลอดบุตรหลังคลอดได้ 90 วัน ซึ่งก็พบว่าข้าราชการที่มีสิทธิลาคลอดได้ยาวนานกว่าก็มีแนวโน้มจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ยาวนานกว่ามารดาที่มีสิทธิประกันสังคม อย่างไรก็ตามแม้สิทธิในการลาคลอดที่ยาวนานกว่าจะมีความสำคัญ แต่ความตั้งใจและความเชื่อมั่นว่าสามารถให้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ก็ยังมีความสำคัญด้วย1 ดังนั้น หากมารดามีอุปสรรคจากเรื่องข้อจำกัดในการลาคลอด ความตั้งใจของมารดาที่จะผ่าฟันปัญหาและแสวงหาแนวทางที่แก้ไข ก็อาจทำให้มารดาประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้เช่นกัน
เอกสารอ้างอิง
Sulaiman Z, Liamputtong P, Amir LH. Timing of return to work and women’s breastfeeding practices in urban Malaysia: A qualitative study. Health Soc Care Community 2018;26:48-55.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ในการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีการจัดระบบต่าง ๆ เพื่อเอื้อให้มารดาสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้สำเร็จ โดยระบบหนึ่งที่มีประสิทธิภาพที่ดี ได้แก่ ระบบพี่เลี้ยง (peer support) โดยพี่เลี้ยงนี้อาจเป็นบุคลากรทางการแพทย์ มารดาที่มีประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ หรือบุคคลที่ผ่านการอบรมและมีความรู้ความสามารถที่จะให้คำปรึกษาแก่มารดาได้ พี่เลี้ยงที่ปฏิบัติงานอาจจะเป็นส่วนหนึ่งของระบบสาธารณสุขหรืออาจเป็นจิตอาสาก็ได้ การจัดระบบพี่เลี้ยงเพื่อช่วยในการให้คำปรึกษาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยจัดเป็นระบบหนึ่งต่อหนึ่ง1 จะช่วยให้การเข้าถึงการให้คำปรึกษาเป็นไปได้ด้วยดี สร้างความสัมพันธ์และความคุ้นเคยกันในระหว่างที่เป็นพี่เลี้ยง ทำให้การแก้ไขหรือการปรึกษาปัญหาต่าง ๆ เป็นไปโดยสะดวกใจและไว้วางใจ
เอกสารอ้างอิง
Trickey H, Thomson G, Grant A, et al. A realist review of one-to-one breastfeeding peer support experiments conducted in developed country settings. Matern Child Nutr 2018;14.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? สิ่งมีชีวิตที่เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมนั้นในการดำรงเผ่าพันธุ์ต้องอาศัยการตั้งครรภ์และการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จึงเป็นลักษณะที่สำคัญที่เป็นเสมือนลักษณะที่บ่งชี้การรอดชีวิต การสืบสานเผ่าพันธุ์ที่จะนำไปสู่การวิวัฒนาการ มนุษย์ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในกลุ่มสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม จึงมีพื้นฐานของการวิวัฒนาการมาเพื่อให้มีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ นมแม่จึงมีสภาพที่เป็นทั้งแหล่งอาหารที่เหมาะสมที่สุดสำหรับทารกแรกเกิดรวมทั้งยังเป็นวัคซีนส่วนตัวสำหรับทารกด้วย 1 ช่วยในการรอดชีวิต และส่งเสริมให้ทารกมีสุขภาพที่ดี การตระหนักรู้ว่านมแม่เป็นของขวัญของธรรมชาติที่ยิ่งใหญ่ จึงเป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนควรจะใส่ใจและให้ความสำคัญ
เอกสารอ้างอิง
Vieira Borba V, Sharif K, Shoenfeld Y. Breastfeeding and autoimmunity: Programing health from the beginning. Am J Reprod Immunol 2018;79.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? การเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยเฉพาะเริ่มให้นมลูกในหนึ่งชั่วโมงแรกหลังคลอดมีความสำคัญอย่างมากและถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีและควรใส่ใจในการที่จะสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ โดยจะเห็นว่าการรณรงค์ที่ทางสาธารณสุขได้ส่งเสริมคือ การรณรงค์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ 162 หนึ่งคือ การเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในหนึ่งชั่วโมงแรก หกคือ การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวหกเดือน สองคือ ระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สองปีหรือนานกว่านั้นขึ้นอยู่กับความต้องการของมารดาและทารก ดังนั้น การทราบปัจจัยที่มีผลต่อการเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ตั้งแต่ในหนึ่งชั่วโมง จะมีบทบาทและช่วยเหลือในการเพิ่มอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ปัจจัยที่มีผลต่อการเพิ่มการเริ่มการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในชั่วโมงแรก ได้แก่ การศึกษาที่สูงกว่า อาชีพอิสระ การมีสุขภาพของมารดาที่ดี และดัชนีมวลกายที่ปกติ ในขณะเดียวกันปัจจัยที่ส่งผลต่อการหยุดการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ได้แก่ มารดาที่อายุน้อย อ้วน มารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนระหว่างการตั้งครรภ์ มารดาที่มีการศึกษาต่ำ และมารดาที่สูบบุหรี่ 1 ซึ่งการมีความเข้าใจถึงปัจจัยเหล่านี้เป็นอย่างดี จะช่วยให้การดูแลเอาใจใส่มารดาได้อย่างเหมาะสมและเป็นไปตามปัจจัยที่มีผลต่อการเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
เอกสารอ้างอิง
Villar M, Santa-Marina L, Murcia M, et al. Social Factors Associated with Non-initiation and Cessation of Predominant Breastfeeding in a Mother-Child Cohort in Spain. Matern Child Health J 2018.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
