รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? การให้ลูกได้กินนมแม่ เมื่อนมแม่ได้ผ่านเข้าสู่ระบบการย่อยและการดูดซึมอาหารในลำไส้ของทารกจะไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของทารกที่จะช่วยในการป้องกันการติดเชื้อและควบคุมระบบการทำงานของภูมิคุ้นกันที่จะช่วยในการป้องกันโรคในระบบภูมิแพ้หรือความบกพร่องในระบบภูมิคุ้มกันที่ต่อต้านตนเอง ดังนั้น จะช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของทารกทำงานเป็นปกติและมีความเข้มแข็งลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่าง ๆ ที่เป็นผลเสียจากการทำงานที่ผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันได้ อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการติดตามผลในระยะยาว เมื่อทารกเจริญเติบโตขึ้น ปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อภูมิคุ้มกันอาจมีผลกระทบต่อปัจจัยการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่เป็นพื้นฐานตั้งต้น มีความพยายามที่จะศึกษาถึงผลของการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของทารกเมื่อทารกเจริญเติบโตย่างเข้าสู่วัยรุ่นพบว่า ทารกที่กินนมแม่เมื่อเจริญย่างเข้าสู่วัยรุ่นพบมีภาวะผิวหนังอักเสบน้อยกว่า แต่ผลในการลดการเกิดหอบหืดนั้นยังไม่ชัดเจน1 ต้องรอข้อมูลการศึกษาเพิ่มเติมที่มากพอที่จะให้การสรุปถึงผลที่เป็นไปได้ อย่างไรก็ตาม จากพื้นฐานที่สร้างความเข้มแข็งให้แก่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายของทารกจากการกินนมแม่ ก็น่าจะเป็นสิ่งที่คุ้มค่าและควรค่าแก่การลงทุนในด้านสุขภาพให้แก่ทารกแล้วอย่างไม่มีสิ่งใดที่ต้องลังเล
เอกสารอ้างอิง
Flohr C, Henderson AJ, Kramer MS, et al. Effect of an Intervention to Promote Breastfeeding on Asthma, Lung Function, and Atopic Eczema at Age 16 Years: Follow-up of the PROBIT Randomized Trial. JAMA Pediatr 2018;172:e174064.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? เป็นที่ทราบกันดีว่า ความเครียดส่งผลเสียต่อการให้นมลูกโดยภาวะเครียดจะมีผลกระทบต่อการทำงานของสมองส่วนไฮโปธาลามัสที่มีผลในการหลั่งของฮอร์โมนออกซิโทซินหรือฮอร์โมนแห่งความรักที่มีผลต่อการหลั่งไหลของน้ำนม ดังนั้น การฝึกให้มารดาผ่อนคลายร่างกายและจิตใจได้ในระหว่างช่วงระยะเวลาหลังคลอดจึงเป็นประโยชน์ต่อการเริ่มต้นการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และเป็นผลดีต่อระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ 1 การผ่อนคลายร่างกายและจิตใจของสตรีหลังคลอดมีการบำบัดได้หลากหลายวิธีในการแพทย์ทางเลือก ซึ่งไม่ว่าวิธีใด หากทำให้มารดารู้สึกผ่อนคลายของทั้งร่างกายหรือจิตใจก็น่าจะมีผลช่วยต่อการมาของน้ำนม การไหลของน้ำนม และเมื่อมารดามีจิตใจที่ผ่อนคลายและสบาย ปัญหาที่พบได้บ่อยที่เป็นปัญหาในการหยุดการให้นมลูกก่อนเวลาอันควรคือ การรู้สึกว่าน้ำนมไม่เพียงพอ ก็จะพบน้อยลง ความคิดและการที่จะเผชิญกับปัญหาอุปสรรคอื่น ๆ ของมารดาก็จะทำได้ดีขึ้น การบรรลุเป้าหมายของความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาจึงพบสูงขึ้น
เอกสารอ้างอิง
Fotiou C, Siahanidou T, Vlastarakos PV, Tavoulari EF, Chrousos G. The effect of body and mind stress-releasing techniques on the breastfeeding of full-term babies; a critical analysis of published interventional studies. J Matern Fetal Neonatal Med 2018;31:98-105.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? การที่สตรีไม่มีลูกนั้นมีการศึกษาพบว่ามีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งรังไข่สูงกว่าสตรีที่มีลูก 1 เนื่องจากความเชื่อที่ว่า การที่สตรีมีการตกไข่ เมื่อมีไข่ตกแล้ว จะมีแผลที่รังไข่ ซึ่งจะมีการซ่อมแซมและรักษาตัวเองของรังไข่ แต่การเกิดการตกไข่ที่เกิดบ่อยกว่าในสตรีไม่มีบุตรรวมทั้งกรณีที่สตรีนั้นไม่ได้มีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก็จะมีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งรังไข่ที่สูงกว่า
เอกสารอ้างอิง
Gaitskell K, Green J, Pirie K, et al. Histological subtypes of ovarian cancer associated with parity and breastfeeding in the prospective Million Women Study. Int J Cancer 2018;142:281-9.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ในมารดาหลังคลอด มารดาที่มีความเชื่อมั่นว่าตนเองสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้นั้นจะมีระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ยาวนานกว่ามารดาที่ขาดความเชื่อมั่นหรือขาดความมั่นใจ ซึ่งมีข้อมูลเชิงประจักษ์แล้วในมารดาที่คลอดทารกครบกำหนด อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการศึกษาถึงความเชื่อมั่นในตนเองของมารดาว่าสามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในมารดาที่คลอดทารกก่อนกำหนดในระยะที่ใกล้ครบกำหนด ผลที่พบก็เป็นเช่นเดียวกันกับการคลอดทารกที่ครบกำหนดคือ ส่งผลดีต่อระยะเวลาของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่หรือมีระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้ยาวนานกว่า 1 ความเชื่อมั่นในตนเองของมารดานั้นจะส่งผลต่อการปฏิบัติของมารดาที่เมื่อเผชิญกับอุปสรรคก็จะมีความพยายามที่จะฟันฝ่าจนผ่านพ้นไป ไม่หยุดหรือเลิกล้มโดยง่าย จึงทำให้โอกาสที่มารดาจะมีระยะเวลาของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ยาวนานกว่าเพิ่มขึ้น การที่จะเพิ่มความเชื่อมั่นในตนเองของมารดานั้นประกอบไปด้วยการที่มารดามีพื้นฐานความเข้าใจเรื่องเต้านม การสร้างน้ำนม การเข้าเต้าและการจัดท่าให้นมลูกและการให้มารดาได้ฝึกฝนปฏิบัติการให้นมแม่จนกระทั่งสร้างความมั่นใจให้แก่มารดาว่าให้นมลูกได้ ดังนั้นหากบุคลากรทางการแพทย์ต้องการจะเสริมสร้างความเชื่อมั่นของมารดา สิ่งที่จำเป็นก็คือ การให้ความรู้พื้นฐานเรื่องเต้านม และฝึกปฏิบัติให้มารดาเข้าเต้าหรือจัดท่าให้นมลูกได้อย่างเหมาะสม ก็จะช่วยให้สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในการสร้างความเชื่อมั่นของมารดาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้
เอกสารอ้างอิง
Gerhardsson E, Hildingsson I, Mattsson E, Funkquist EL. Prospective questionnaire study showed that higher self-efficacy predicted longer exclusive breastfeeding by the mothers of late preterm infants. Acta Paediatr 2018.
รศ.นพ.ภาวิน พัวพรพงษ์
??????????? ในมารดาที่มีความตั้งแต่ที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในหกเดือนแรก หากมารดาสามารถให้นมแม่ได้อย่างเดียวและให้นมแม่ได้บ่อยและสม่ำเสมอ 8 ครั้งต่อวัน การปฏิบัติได้ดังนี้ถือเป็นการคุมกำเนิดวิธีหนึ่งที่ได้รับการยอมรับให้สามารถใช้ได้ หากมารดาปฏิบัติได้ตามข้อกำหนดข้างต้น อย่างไรก็ตาม มารดาส่วนใหญ่ยังขาดความรู้ในเรื่องนี้และขาดความมั่นใจว่าจะสามารถปฏิบัติได้ตามข้อกำหนดที่จะส่งผลทำให้เกิดภาวะการคุมกำเนิดที่เรียกว่า การคุมกำเนิดด้วยการให้นมแม่ในระยะหลังคลอดที่มารดายังไม่มีประจำเดือน (Lactation amenorrhea method) เมื่อมารดาขาดความมั่นใจ การให้การคุมกำเนิดเสริมด้วยวิธีอื่น ๆ จึงมีบทบาทเพิ่มขึ้น ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดกินเป็นวิธีการคุมกำเนิดที่ง่ายและมารดามักมีความคุ้นเคยกับการกินยาเม็ดคุมกำเนิดอยู่แล้ว แต่หากมารดามีน้ำนมน้อยหรือไม่เพียงพอ การกินยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมอาจส่งผลเสียต่อการลดปริมาณน้ำนมได้ 1
เอกสารอ้างอิง
Goulding AN, Wouk K, Stuebe AM. Contraception and Breastfeeding at 4 Months Postpartum Among Women Intending to Breastfeed. Breastfeed Med 2018;13:75-80.
เรื่องนำทาง
แหล่งความรู้ เกี่ยวกับสูติ-นรีเวช (Obstetrics-Gynecology)
